Μια ταινία και μια επέτειος αφορμή για σκέψεις και αναμνήσεις. Του Μπάμπη Δαμουλιάνου-Ευαγγελάτου

«Το καλοκαίρι που έφυγαν οι γονείς μου» μια στοχαστική κομεντί που πρόβαλε το Cine-Δράση την περασμένη Τετάρτη 19 Απριλίου, μίλαγε για την απουσία και τη μοναξιά ενός 12χρονου αγοριού, «εξόριστου» στην ίδια του την πόλη, που προσπαθεί, μέσα σε ασταθείς κοινωνικά και πολιτικά συνθήκες, να διατηρήσει την παιδική του αθωότητα και να επιβιώσει στον κόσμο των μεγάλων. Στο φόντο των καθημερινών ιστοριών που συγκροτούν το σενάριο βρίσκονται το απάνθρωπο καθεστώς της δικτατορίας και ο πυρετός των βραζιλιάνων για τους αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 1970. Η δικτατορία στη Βραζιλία κράτησε από το 1964-1985. Δεν ήταν όμως η μακροβιότερη στον κόσμο. Τα σκήπτρα εδώ τα κρατάνε δύο αυταρχικά φασιστικά καθεστώτα στο έδαφος της δημοκρατικής Ευρώπης. Η πορτογαλική που κράτησε 49 ολόκληρα χρόνια, από το 1926 έως τις 25 Απριλίου του 1975, και η ισπανική δικτατορία του στρατηγού Φρανσίσκο Φράνκο η οποία κράτησε από το 1936 έως το 1975. Και βέβαια, υπάρχει και η δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 στην Ελλάδα, από την οποία συμπληρώνονται εφέτος 50 χρόνια. Ως «αφιέρωμα» σ’ αυτή τη μαύρη "επέτειο" δημοσιεύουμε το κείμενο - παρουσίαση του συνδημότη μας και μέλους του Cine-Δράση, Μπάμπη Δαμουλιάνου Ευαγγελάτου για την προχθεσινή ταινία. Γιατί πράγματι, όλες οι δικτατορίες μοιάζουν τόσο πολύ! ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΠΟΥ ΕΦΥΓΑΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΜΟΥ Δεν πρωτοτυπούν! Καρμπόν οι δικτατορίες από Ανατολή σε Δύση, Βορρά και Νότο από την εποχή που θυμάμαι. Στρατιωτικές και κοινοβουλευτικές όπως του γείτονα κουμπάρου μας καλή ώρα, με της μαντηλοφορούσας κουμπάρας το αμόλυντο χέρι που ανεπιτυχώς επιχείρησε να σφίξει ο δικός μας με της κουμπαριάς το θάρρος. Αλώνουν το κράτος και μετά ελέγχουν τη ζωή σου από την κούνια μέχρι τα μάτια να σφαλίσεις. Και αν σταθείς τυχερός και σε προλάβει κάποιο διάλειμμα λευτεριάς λες: Άντε, νά χουμε γεια και σ’ άλλη. Στη δικτατορία οι γονείς φοβούνται τα παιδιά τους! Όπως στο έργο που είδαμε από το «Cine Δράση» Βριλησσίων την Τετάρτη 19-4-2017. Τότε που βιαστικά το Βραζιλιάνικο ζευγάρι που δεν είχε «υγιείς πολιτικές αντιλήψεις» είπε στο 8χρονο αγόρι του πως φεύγουν για διακοπές και το άφησαν βιαστικά στην πόρτα του σπιτιού του παππού του που είχαν τηλεφωνικά ειδοποιήσει και στο μεταξύ πέθανε χωρίς να το μάθουν Και τι σου είναι αυτή η αλυσίδα –συνειρμό την λένε- των αναμνήσεων! Ταξίδεψα μέσα στην αίθουσα της προβολής στην εποχή που ένας κοντοπίθαρος συμπατριώτης μου Κεφαλλονίτης σφετερίστηκε και λέρωσε της πατρίδας μας τα χρώματα. Το μπλε-γαλάζιο του ουρανού και θάλασσας μαζί με τα’ άσπρο του καλοκαιρινού του σύννεφου και του μελτεμίσιου κυμάτου τον αφρό! Αναφέρομαι στη στολή της ΕΟΝ, του Μεταξά την νεολαία! Πολλά τα θαυμαστικά σήμερα… Δεν τού φτανε του αθεόφοβου που ήταν ένας καλός επιτελικός καθώς λένε αξιωματικός, αλλά θέλησε να μας κυβερνήσει κιόλας! Αποτυχημένος πολιτικός, ζήτουλας της ψήφου στα χωριά και τις πόλεις μας, τον είχαν πάρει στο ψιλό του Αργοστολιού οι μάγκες και μεταξύ τους φώναζαν με την συρτή φωνή τους: «Ορέ πάχος πούχειιι, ολόξυγκος είναι». Έτυχε να τ’ ακούσω κι εγώ σε ανάλογες περιπτώσεις για κοντόχοντρους ανθρώπους. Το αναφέρει και ο Γιάννης Βούλτεψης στο βιβλίο του «Συναγωνιστής Ακέλας» πριν τον ξεκουτιάνουν τα γεράματα και προσκολληθεί στου επίτιμου την αυλή. Μια δασκάλα Αργοστολιώτισσα τον έλεγε «σκίτσα». Έτσι λέμε εκεί το στενόμακρο πλακουτσωτό βαρελάκι που δένουμε στου σαμαριού το πλάι ένθεν κακείθεν στα έμφορτα ζώα (γαϊδουράκια, μουλάρια, άλογα). Μεγάλωνα με τα μελό της μπελ επόκ και τις κεφαλλονίτικες καντάδες, όταν έκαναν την εισβολή τους τα μεγαλοεθνικά ο ύμνος της 4ης Αυγούστου και το τραγούδι της ΕΟΝ. Τα θυμάμαι ατόφια μέχρι σήμερα. Ακόμη και τις δύο ήλεψα, απαίτησα, κοφτή η άρνηση. «Εσύ δεν θα φορέσεις ποτέ αυτή τη στολή» χωρίς καμία εξήγηση. Και το πείσμα μου μεγάλωνε χωρίς αποτέλεσμα. Μου μίλησαν ανοιχτά και επεξηγηματικά με τον τορπιλισμό της «Έλλης» το 15αύγουστο του 1940. Παρ’ όλο που όλοι γνώριζαν οι θρασύδειλοι που στα τραγούδια υμνούσα, δεν τόλμησαν να ψελλίσουν λέξη για τον θύτη. Σε 4 μήνες θα έκλεινα τα 6 μου χρόνια και είχε αρχίσει ήδη ο απογαλακτισμός μου από την αίγλη του κουμπιού! Ο πόλεμος του 40 ξευτέλισε τον σάπιο φασισμό του Μουσολίνι και τον αρρίζωτο δικό μας που υπολόγιζε λίγες τουφεκιές για την τιμή των όπλων, σαν ξένα σώματα. Αλλά η Πασχαλιά της Εθνικής Αντίστασης και της ενότητας του λαού μας που ακολούθησε με τα λαογέννητα τραγούδια του από άκρου εις άκρον της πατρίδας μας δεν βάσταξε για πολύ. Ο ξενόφερτος επιβεβλημένος εμφύλιος συνέχισε του Μεταξά το έργο και η λήξη του δεν έφερε την ποθητή ειρήνη Το φασιστικό παρακράτος με υφέσεις και εξάρσεις μας οδήγησε στην ανοιχτή 7χρονη Απριλιανή δικτατορία του 1967 όπου οι μέθοδοι της Βραζιλιάνικης την ίδια εποχή στην αγωνία της κάποια συμπάθεια του κόσμου όπως είδαμε στο έργο, συμβάδιζαν με τις ίδιες της δικής μας με τις ελπίδες του τελικού στο Γουέμπλεϊ-Πελέ εκεί, Αντωνιάδης εδώ-την ευρέως φημολογούμενη δωροδοκία των παικτών του Ερυθρού Αστέρα Βελιγραδίου και τις φιέστες στο καλλιμάρμαρο και αλλού. Καλαματιανός, τσάμικος και σάμπα. Εδώ κι εκεί. Και η ζωή συνεχιζόταν με την συναδέλφωση του κόσμου, την αλληλεγγύη στους κατατρεγμένους, παράλληλα με την άνθηση της ρουφιανιάς, επονείδιστο βιοποριστικό επάγγελμα σε κάθε βήμα. Και τα παιδιά μεγάλωναν με τα δικά τους ενδιαφέροντα. Ποδόσφαιρο και μπανιστήρι στις όμορφες, του έρωτα τα πρώτα σκιρτήματα και τις φιλίες πάνω από φυλές και χρώματα. Αλλόθρησκοι και αλλοεθνείς αρμονικά συμβίωναν στις γειτονιές και τις δουλειές τους. Κοινή η μοίρα στου φασισμού την ανεξέλεγκτη βία την αυθαιρεσία και το επίσημο ψέμα. Οι ξεχωριστές κουλτούρες ήθη και έθιμα ήταν αμοιβαία σεβαστά και όταν έκανε εισβολή η σύγχρονη αλέγρα μουσική με τους ξέφρενους ρυθμούς που δεν γνωρίζει αυστηρούς κανόνες και σύνορα, όλοι γίνονταν ένα! Και η ελπίδα άπλωνε και ρίζωνε με την διάδοση της αλήθειας κρυφά και χαμηλόφωνα και κάποτε με ατομικά ή μαζικά ξεσπάσματα όταν η ζωή γινόταν αφόρητη με τόλμη και θυσίες. Έτσι πέφτουν οι δικτατορίες. Να μαθαίνουμε, να μελετάμε, να θυμόμαστε! Μπάμπης Δαμουλιάνος Ευαγγελάτος