Του Cyprien Caddeo, σε απόδοση του Σταύρου Λάβδα

Με αφορμή την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, παρουσιάζουμε ένα ακόμη αδημοσίευτο άρθρο, σε απόδοση του Σταύρου Λάβδα, αυτή τη φορά του Cyprien Caddeo* που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα Le Vent se Lève στις 26/9/2017. 269,5 δις. Ευρώ. Αυτό είναι, σύµφωνα µε έκθεση της Βουλής των Ελλήνων του 2015, το ποσό που πρέπει να καταβληθεί από τη Γερµανία στην Ελλάδα σαν πολεµικές αποζηµιώσεις, για την κατοχή της χώρας από τους Ναζί µεταξύ του 1941 και του 1944. Η αποπληρωµή του ποσού αυτού, που αντιπροσωπεύει πάνω από τα δύο τρίτα του ελληνικού χρέους (320 δις. ευρώ), θα ισοδυναµούσε ουσιαστικά µε τη διαγραφή του. Το γεγονός ότι οι αποζηµιώσεις αυτές δεν έχουν καταβληθεί µέχρι σήµερα µας θυµίζει ότι δεν πάει πολύς καιρός που η Γερµανία βρισκόταν στο χείλος της πτώχευσης και ότι αυτή ακριβώς η ακύρωση και/ή η µετάθεση πληρωµής των χρεών της - τόσο των πολεµικών όσο και των άλλων- επέτρεψαν στη χώρα να ανακάµψει και να γίνει η δύναµη που είναι σήµερα. Ένα στοιχείο που οι ευρωπαϊκές αρχές θα κάνουν καλά να θυµούνται... Η κατοχή της Ελλάδας, µια περίοδος εξόντωσης της χώρας. 27 Απριλίου 1941. Μετά την ήττα του ελληνικού στρατού και των Βρετανών σύµµαχων του, γερµανικά µηχανοκίνητα τµήµατα µοτοσικλετιστών και η 2η µεραρχία τεθωρακισµένων µπήκαν νικηφόρα στην Αθήνα. Κατευθύνθηκαν χωρίς καθυστέρηση στην Ακρόπολη, κατέβασαν την ελληνική σηµαία από τον ιστό της και την αντικατέστησαν µε την ναζιστική σβάστικα, σηµατοδοτώντας έτσι το τέλος της Μάχης της Ελλάδας και τη νίκη του Τρίτου Ράιχ και των συµµάχων του του Αξονα - Βουλγάρων και Ιταλών. Έτσι ξεκινάει µια περίοδος σκληρής κατοχής της χώρας από τη Γερµανία, καταστροφική τόσο σε ανθρώπινο όσο και σε οικονοµικό επίπεδο. Όπως και σε όλες τις χώρες που κατέχει, η Γερµανία προσαρµόζει την ελληνική οικονοµία στην υπηρεσία των συµφερόντων του Ράιχ. Απαιτεί, λοιπόν, µια σηµαντική συνεισφορά στον πόλεµο, που οδηγεί στη λεηλασία των ελληνικών διατροφικών πόρων για χρήση του γερµανικού στρατού. Απαιτούνται επίσης τέλη κατοχής: ο κατακτητής δαπανά περισσότερα από 400 δισεκατοµµύρια δραχµές µεταξύ του 1941 και του 1943. Τέλος, οι Ναζί απαλλοτριώνουν τον ελληνικό ορυκτό πλούτο αναγκάζοντας τις µεταλλευτικές εταιρείες να παραχωρήσουν την εκµετάλλευση αποκλειστικά σε Γερµανούς. Για τους Έλληνες, αυτό σηµαίνει δραστική πτώση της βιοµηχανικής παραγωγής, έκρηξη ανεργίας και καλπάζοντα πληθωρισµό. Η λεηλασία του Γερµανού κατακτητή και οι επακόλουθες ελλείψεις προκάλεσαν µεγάλο λιµό, µε πολύ βαρείες συνέπειες: 300.000 Έλληνες πέθαναν από την πείνα κατά την περίοδο 1941-1944. Το χειµώνα του 1941-42, η κατάσταση ήταν τέτοια που µόνο στην πόλη της Αθήνας ο Ερυθρός Σταυρός κατέγραφε µέχρι και 300 θανάτους την ηµέρα. Ο γερµανικός στρατός είναι επίσης υπεύθυνος για τις τροµερές σφαγές, στον συνεχή πόλεµο αντιποίνων κατά της ελληνικής αντίστασης, κυρίως του Κοµουνιστικού ΕΑΜ. Η γερµανική καταστολή, ιδιαίτερα αιµατηρή, οδήγησε στη σφαγή ολόκληρων χωριών. Καλάβρυτα, Κοµµένο, Δίστοµο, Καισαριανή ... µια ατελείωτη λίστα, µε απολογισµό περί τα 70.000 θύµατα. Κατά τη διάρκεια της περιόδου της κατοχής, εξαιτίας των στερήσεων, της λεηλασίας και της καταστολής, εκτιµάται ότι 8 έως 9% των Ελλήνων έχασαν τη ζωή τους (συγκριτικά 1,5% στη Γαλλία) και το ένα έβδοµο του πληθυσµού βρέθηκαν άστεγοι. Αυτό είναι το χρέος αίµατος που η Γερµανία ποτέ δεν ρύθµισε και το οποίο έχει ξαναβγεί στην επιφάνεια σε µια εποχή που οι Γερµανοί και οι ευρωπαίοι πιστωτές καταπνίγουν την ελληνική οικονοµία. Ένα διπλωµατικό όπλο για την εξισορρόπηση της ισχύος. Στις 26 Ιανουαρίου 2015, η πρώτη επίσηµη πράξη του Αλέξη Τσίπρα, τότε νεοεκλεγέντα Πρωθυπουργού, ήταν να πάει στο µνηµείο του Καισαριανής, ενός τόπου µαρτυρίου. Μια πράξη εξαιρετικού συµβολισµού, µε στόχο να θυµίσει στη Γερµανία τις δικές της ιστορικές ευθύνες. Και να ρίξει στο τραπέζι της συζήτησης του ελληνικού χρέους ένα ισχυρότατο επιχείρηµα. Η συνέχεια είναι γνωστή: η προδοσία του δηµοψηφίσµατος του καλοκαιριού του 2015 από τον Τσίπρα, που είχε σαν συνέπεια την αποδοχή του ευρωπαϊκού µνηµονίου. Το "κόλπο" της Καισαριανής παρέµεινε ένα νεκρό γράµµα. Έκτοτε, το θέµα των πολεµικών αποζηµιώσεων δεν τέθηκε ποτέ στο τραπέζι των διαπραγµατεύσεων. Ωστόσο, η καταβολή των αποζηµιώσεων, αν πραγµατοποιούνταν, θα άλλαζε τα δεδοµένα για την Αθήνα. Το συνολικό ποσό των αποζηµιώσεων εκτιµήθηκε από το ελληνικό κοινοβούλιο το 2015 στο ύψος των 269,5 δις. Ευρώ Ο υπολογισµός αυτός ξεκίνησε από το ποσό που ζητήθηκε από την Ελλάδα το 1946, το οποίο ανέρχονταν σε 7 δισεκατοµµύρια δολάρια: το ποσό αυτό στη συνέχεια επικαιροποιήθηκε, λαµβάνοντας υπόψη τον πληθωρισµό και τους τόκους. Επίσης συµπεριλήφθηκαν τα δάνεια (εκτιµώµενα σε 10 δισεκατοµµύρια ευρώ) που η Ελλάδα "συµφώνησε" να παραχωρήσει, µε το πιστόλι του Ράιχ στον κρόταφο και προστέθηκε το κόστος που προέκυψε από την καταστροφή του παραγωγικού µηχανισµού και του νοµισµατικού συστήµατος, καθώς επίσης και το κόστος των αποζηµιώσεων στις οικογένειες των θυµάτων (η Γερµανία αποζηµίωσε µόνο θύµατα εβραϊκής καταγωγής, τη δεκαετία του 1960). Το συνολικό ποσό που προέκυψε αντιπροσωπεύει πάνω από τα δύο τρίτα του σηµερινού ελληνικού χρέους. Μια τέτοια αποζηµίωση, η οποία θα ισοδυναµούσε µε τη διαγραφή των χρεών της Ελλάδας έναντι των πιστωτών της και τη διαγραφή του ιστορικού χρέους της Γερµανίας προς την Ελλάδα, θα επέτρεπε στην οικονοµία της χώρας να αναπνεύσει. Προφανώς, το ζήτηµα παραµένει στη σφαίρα της επιστηµονικής φαντασίας, δεδοµένου ότι το Βερολίνο έκλεισε βροντερά την πόρτα σε µια τέτοια εξέλιξη. Ωστόσο, ακόµα και αν δεν βρεθεί άµεσα νοµικός και οικονοµικός τρόπος αντίδρασης σε αυτή τη συµπεριφορά, το θέµα παραµένει ένα αναµφισβήτητο ηθικό επιχείρηµα στο ελληνικό στρατόπεδο. Για να καταλάβουµε γιατί ο φάκελος των πολεµικών αποζηµιώσεων δεν έκλεισε εβδοµήντα τρία χρόνια µετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, πρέπει να επιστρέψουµε τον Φεβρουάριο του 1953, όταν δόθηκε στη Γερµανία η ελάφρυνση του χρέους της και µια χρονική µετάθεση της αποπληρωµής των αποζηµιώσεων, που ισοδυναµούσε µε παραποµπή της στις καλένδες (µεταφέρθηκαν στη µελλοντική επανένωση της Γερµανίας και το 1990 ο Helmut Kohl αρνήθηκε να εξετάσει καν την καταβολή τους). Συγκρίνοντας τη γερµανική υπόθεση το 1953 και την αντιµετώπιση της ελληνικής υπόθεσης σήµερα, µπορούµε να επισηµάνουµε την αδικία που υπέστησαν οι Έλληνες και να κονιορτοποιήσουµε την αναπόδεικτη επικρατούσα άποψη ότι το χρέος και η αποπληρωµή του είναι το άλφα και το ωµέγα της οικονοµίας. 1953: Όταν η Γερµανία είδε την ανακούφιση του χρέους της από τους πιστωτές της. Είναι γεγονός ότι οι Γερµανοί και οι ευρωπαίοι πιστωτές ξεχνούν λίγο εύκολα. Τον Φεβρουάριο του 1953, οι Συµφωνίες του Λονδίνου µείωσαν κατά 60% τα µη πολεµικά χρέη της Δυτικής Γερµανίας. Οι Σύµµαχοι γνώριζαν ότι η οικονοµική ταπείνωση της Συνθήκης των Βερσαλλιών ήταν µία από τις αιτίες που κατέστησαν δυνατή την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία και για το λόγο αυτό ήθελαν να αποφύγουν να δουν κάτι τέτοιο να επαναλαµβάνεται, ακόµη και µε το κόστος µιας ζηµίας για τους πιστωτές. Η Δυτική Γερµανία έπρεπε σε κάθε περίπτωση να µπορέσει να ανακάµψει: είναι η αρχή της «αποπληρωµής χωρίς φτωχοποίηση». Ετσι, εκτός από τη διαγραφή και τη µεταφορά της αποπληρωµής του χρέους στο µέλλον, αποφασίστηκε ότι η εξυπηρέτηση του γερµανικού χρέους δεν πρέπει να υπερβαίνει το 5% των εσόδων από εξαγωγές, προκειµένου να µην κατασταλεί η οικονοµική ανάκαµψη. Προφανώς, µια τέτοια διάταξη δεν υπάρχει µεταξύ των µέτρων που επιβάλλονται στην Ελλάδα. Στην πραγµατικότητα, τα έσοδα της Γερµανίας από εξαγωγές αυξήθηκαν µετά τον πόλεµο. Αυτό οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στο γεγονός ότι η χώρα είχε τη δυνατότητα να εξοφλεί τα χρέη της σε εθνικό και όχι σε ξένο νόµισµα (γεγονός που συνεπάγεται τη δυνατότητα χρήσης του τυπογραφείου). Οι πιστωτές, ιδίως οι Γάλλοι, οι Βρετανοί και οι Αµερικανοί, πληρώνονταν µε πληθωριστικά γερµανικά µάρκα που συνέχεια έχαναν µέρος της αξίας τους και δεν µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν για τίποτε άλλο, εκτός από την αγορά προϊόντων της Δυτικής Γερµανίας. Έτσι, οι εξαγωγές ενισχύθηκαν. Μια τέτοια δυνατότητα δεν υπάρχει για την Ελλάδα: εφόσον δεν εγκαταλείπει την ευρωζώνη [1], θα είναι de facto υποχρεωµένη να πληρώνει σε ευρώ, ενώ ευρώ δεν έχει (εµπορικό έλλειµµα µε τα υπόλοιπα Κράτη µέλη της ΕΕ). Τέλος, οι Συµφωνίες του Λονδίνου του 1953 επέτρεψαν στα δικαστήρια της Δυτικής Γερµανίας να αναστέλλουν τις αποπληρωµές σε περίπτωση διατάραξης της δηµόσιας τάξης. Στην Ελλάδα, η κοινωνική πυρκαγιά και η άνευ προηγουµένου άνοδος των εξτρεµιστικών πολιτικών δυνάµεων όπως η Χρυσή Αυγή δεν αφήνουν καµία αµφιβολία για τους κινδύνους που υφίσταται αυτή η χώρα από την άποψη της διατάραξης της δηµόσιας τάξης. Η Τρόικα κατηγορηµατικά αρνείται ένα τέτοιο πάγωµα των επιστροφών, µια πρόσθετη ένδειξη ότι η προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτό το θέµα δεν είναι η πολιτική και δηµοκρατική σταθεροποίηση της Ελλάδας, αλλά η ικανοποίηση, σε κάθε περίπτωση, των ορέξεων των πιστωτών. Οµως, η ειρωνεία της ιστορίας παραµονεύει πάντα. Αν η Γερµανία είναι εκεί όπου είναι σήµερα, µεταξύ των πρώτων στην τάξη της παγκοσµιοποιηµένης οικονοµίας, είναι επειδή σε κάποιο σηµείο της ιστορίας της ένα µέρος του χρέους της διαγράφτηκε και το υπόλοιπο ρυθµίστηκε, µε καθαρή πολιτική βούληση των πιστωτών της στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέµου. Τα επιχειρήµατα που παρουσιάστηκαν στις Συµφωνίες του Λονδίνου εξακολουθούν να ισχύουν σήµερα. Το ελληνικό προηγούµενο αποτελεί απειλή για όλους τους λαούς της Ευρώπης. Η Γερµανία, επειδή επωφελήθηκε από µια υγιή ελάφρυνση του χρέους της και επειδή ποτέ δεν πλήρωσε για τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν κατά την κατοχή της Ελλάδας, έχει διπλή ηθική ευθύνη απέναντι σε αυτό το λαό. Είναι ή χώρα που, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο ευρωπαϊκό κράτος, δεν δικαιούται να ζητά από τους Έλληνες να επιστρέψουν το οτιδήποτε. "Πρέπει να σφίξετε τη ζώνη σας" Όπως φαίνεται στις Συµφωνίες του Λονδίνου, το χρέος δεν είναι τόσο οικονοµικό ζήτηµα όσο πρόβληµα πολιτικής βούλησης. Η διαγραφή του ελληνικού χρέους δεν είναι αδύνατη. Μόνο που στη Γερµανία και στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση προκρίνουν την πολιτική της αφαίµαξης. Και όχι χωρίς λόγο. Μια έκθεση του Ιουλίου του 2017 που εξέδωσε το γερµανικό υπουργείο Οικονοµικών έδειξε ότι τα δάνεια που χορήγησε η Ελλάδα στη Γερµανία είχαν αποφέρει κέρδη 1,34 δις. Ευρώ, από τόκους. Και δεν είναι µόνον αυτό. Παρόλο που κανονικά αναµένεται ότι τα κέρδη αυτά θα επιστραφούν στην Ελλάδα στο πλαίσιο του σχεδίου ενίσχυσης, αυτό θα γίνει µόνο υπό τον όρο ότι η Ελλάδα θα συµµορφωθεί µε τις απαιτήσεις των πιστωτών της. Μεταξύ αυτών, µια τεράστια επιχείρηση απορύθµισης και ιδιωτικοποίησης των δηµόσιων υπηρεσιών, προς όφελος ... της Γερµανίας, µεταξύ άλλων. Νικήτρια σε κάθε περίπτωση. Έτσι, όταν δεκατέσσερα ελληνικά αεροδρόµια - ανάµεσα τους τα πιο κερδοφόρα: η Μύκονος, η Σαντορίνη και η Κέρκυρα - ιδιωτικοποιήθηκαν, πουλήθηκαν στη γερµανική εταιρεία Fraport, της οποίας πλειοψηφούντες µέτοχοι είναι το κρατίδιο της Έσσης και η πόλη της Φρανκφούρτης. Δηλαδή, γερµανικές δηµόσιες αρχές διασώζονται από τη δυστυχία ενός λαού και την σχολαστική καταστροφή της δηµόσιας περιουσίας ενός ευρωπαίου «εταίρου»... [1] πρέπει να επισηµανθεί ότι ακόµη και αν η Ελλάδα είχε το δικό της νόµισµα, θα έπρεπε να µπορέσει να καταλήξει σε συµφωνία µε τους πιστωτές της, σχετικά µε τη δυνατότητα αποπληρωµής του χρέους της µε αυτό το εθνικό νόµισµα. Οι υπογραµµίσεις και οι σημειώσεις είναι έργο του συγγραφέα * Ο Cyprien Caddeo είναι απόφοιτος της σχολής πολιτικών επιστηµών της Ρεν (2016). Άρθρα του έχουν δηµοσιευτεί στην εφηµερίδα L’ Humanité και στην ιστοσελίδα Le Vent se Lève. Απόδοση: Σ. Λάβδας Πηγή: http://lvsl.fr/reparations-de-guerre-la-dette-impayee-de-lallemagne-envers-les-grecs