Μια αντιπρόταση. Του Γιάννη Παρασκευόπουλου

Βιώσιμη κινητικότητα σημαίνει συνολικό περιορισμό της επιβάρυνσης από το κυκλοφοριακό με παράλληλη ενίσχυση των μετακινήσεων με δημόσια συγκοινωνία, περπάτημα και ποδήλατο. Ένας τέτοιος στόχος είναι απόλυτα θετικός. Το πλαίσιο, όμως, της κυκλοφοριακής μελέτης που παράγγειλε ο Δήμος Βριλησσίων, δεν κινείται στην κατεύθυνση αυτή: εστιάζει κυρίως στην εκτροπή της διαμπερούς κυκλοφορίας προς τους υπερτοπικούς δρόμους της περιοχής, θεωρώντας εκ των προτέρων ως δεδομένο ότι μπορούν να λειτουργήσουν ως «δακτύλιος» που θα ανακουφίσει τις περιοχές κατοικίας. Η υιοθέτηση ενός τέτοιου μοντέλου Ψυχικού ή Εκάλης, ελάχιστη σχέση έχει με βιώσιμη κινητικότητα: περισσότερο συνδέεται με την κοινωνική ισχύ και τη μετακύλιση στην «αυλή του γείτονα» των επιπτώσεων από τις δικές μας επιλογές. Για όποιον αμφιβάλλει, αρκεί μια ματιά στο κυκλοφοριακό χάος τις ώρες καταστημάτων στο Φάρο Ψυχικού ή στο κέντρο της Νέας Ερυθραίας, χάος που ταλαιπωρεί και τους κατοίκους των «ευνοημένων» περιοχών. Επιπλέον, το πλαίσιο της μελέτης αγνοεί μια σειρά κρίσιμα δεδομένα που βρίσκονται πέρα από τη δικαιοδοσία του Δήμου και επηρεάζουν καθοριστικά το πρόβλημα: • Η Λεωφόρος Πεντέλης στα Βριλήσσια είναι ήδη υπερκορεσμένη. Λειτουργεί καθημερινά ως προορισμός εργασίας και εξυπηρετήσεων για δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, ενώ τις ώρες αιχμής αχρηστεύεται και από τη στάθμευση των ΙΧ για τις ανάγκες των καταστημάτων και των τραπεζών. • Οι παράδρομοι της Αττικής Οδού μεταξύ Λ. Πεντέλης και Πλακεντίας δε μπορούν να λειτουργήσουν ως τμήμα δακτυλίου, καθώς δεν συνδέονται καθόλου με την οδό Ηρακλείτου ούτε και προβλέπεται να συνδεθούν στο μέλλον. • Οι λεωφορειακές γραμμές που εξυπηρετούν τα Βριλήσσια έχουν εξαιρετικά αραιή συχνότητα (συνήθως πάνω από 20-30 λεπτά) και δεν είναι ελκυστικές στους πολίτες, λειτουργώντας μόνο ως λύση ανάγκης. • Ολόκληρη η περιοχή μεταξύ Λ. Πεντέλης και Ηρακλείτου αποτελεί στην πράξη ενιαίο κυκλοφοριακό χώρο, περιλαμβάνοντας όχι μόνο τα Βριλήσσια αλλά και το Πάτημα Χαλανδρίου. Αποτελεσματικός κυκλοφοριακός σχεδιασμός μπορεί να υπάρξει εδώ μόνο με συνεργασία των δύο δήμων, κάτι που δε συμβαίνει. Μην έχοντας λοιπόν δικαιοδοσία παρεμβάσεων στα ζητήματα αυτά, και επιμένοντας σε σχεδιασμό αποκλειστικά σε επίπεδο Δήμου Βριλησσίων, η δημοτική αρχή επικέντρωσε για πολιτικούς λόγους το πλαίσιο και τους στόχους της μελέτης στην κατάργηση της διαμπερούς κυκλοφορίας (μόνο στους κάθετους προς την Αττική Οδό δρόμους), μέσω εκτεταμένων αντίθετων μονοδρομήσεων και πολυδάπανων "γεωμετρικών διαμορφώσεων". Σημειώνω εδώ ότι το πλαίσιο αυτό της μελέτης αποτελεί πολιτική επιλογή της δημοτικής αρχής και δεν προκύπτει τεχνοκρατικά. Η κριτική της ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΟΛΗ στη μελέτη* είναι λοιπόν απόλυτα βάσιμη και ουσιαστική. Η απόρριψή της, όμως, δεν πρέπει να οδηγήσει στη διαιώνιση της σημερινής κατάστασης. Ήδη, με την πολύχρονη αναμονή της κυκλοφοριακής μελέτης έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος που θα μπορούσε να είχε δώσει ουσιαστικές λύσεις σε αρκετά τοπικά (αλλά και συνολικότερα) θέματα. Χρειάζεται λοιπόν μελετημένη αντιπρόταση, τεκμηριωμένη αλλά και πολιτική, για τις παρεμβάσεις που μπορεί και πρέπει να υλοποιήσει ο δήμος στα Βριλήσσια. Ένα αρχικό πλαίσιο για τις βασικές αρχές μιας τέτοιας αντιπρότασης θα μπορούσε να είναι: • Χαμηλό και ρεαλιστικό οικονομικό κόστος, καθώς τα δεδομένα της κρίσης δεν προβλέπεται να αλλάξουν σύντομα. • Εμπλοκή των πολιτών, με συμμετοχικό σχεδιασμό όπου αυτό είναι δυνατόν. • Επιδίωξη της μεγαλύτερης δυνατής συνολικής βελτίωσης με στοχευμένες σημειακές παρεμβάσεις. • Η ανακούφιση προβληματικών σημείων δεν επιδιώκεται με απλή μετακύλιση της επιβάρυνσης σε κάποιους διπλανούς. • Ειλικρινής δέσμευση στις αρχές της βιώσιμης κινητικότητας. Συνειδητοποίηση ότι «κυκλοφοριακό είναι πρώτα η μετακίνηση των ανθρώπων» και δεν αφορά μόνο την κίνηση και στάθμευση των αυτοκινήτων. Τις αρχές αυτές θα μπορούσε να υπηρετήσει ένα πρόγραμμα παρεμβάσεων με βασικούς άξονες: • «Σχέδιο ασφαλούς πρόσβασης» με τα πόδια και με ποδήλατο για κάθε σχολείο (στα πρότυπα του βρετανικού SAFE ROUTES TO SCHOOLS), με ουσιαστική συμμετοχή του αντίστοιχου Συλλόγου Γονέων, καθώς και των 15μελών των μαθητών στα Γυμνάσια και Λύκεια. Οι πιθανές παρεμβάσεις μπορούν να περιλαμβάνουν από διευρύνσεις πεζοδρομίων (ή και επείγουσα κατασκευή τους, όπου δεν υπάρχουν) μέχρι υποδομές για ποδήλατα. • Επείγουσες παρεμβάσεις στις οδούς Θερμοπυλών και Σαλαμίνος για τη μείωση της ταχύτητας και την ασφάλεια των πεζών: επαρκής διεύρυνση των πεζοδρομίων με κατάργηση των εκεί θέσεων στάθμευσης, υπερύψωση του οδοστρώματος στις διαβάσεις πεζών των διασταυρώσεων (όπως γίνεται ήδη στο τμήμα της Θερμοπυλών μεταξύ 25ης Μαρτίου και Αττικής Οδού) προκειμένου να διασφαλίζονται οι πεζοί, να ανακόπτεται η ταχύτητα των αυτοκινήτων και να μην τις προτιμούν για μη απαραίτητες διαδρομές. • Άμεση μονοδρόμηση των βασικών κάθετων αξόνων της Λ. Πεντέλης: Κισσάβου, Κύπρου, Αναλήψεως, 25ης Μαρτίου, 28ης Οκτωβρίου. Ο οδικός χώρος που ελευθερώνεται, θα επιτρέψει πιθανές διευρύνσεις πεζοδρομίων αλλά και περισσότερες θέσεις στάθμευσης που θα αναπληρώσουν εκείνες που θα καταργηθούν στις οδούς Σαλαμίνος και Θερμοπυλών. Υπερυψωμένες διαβάσεις πεζών στις διασταυρώσεις μπορούν και εδώ να ανακόπτουν την ταχύτητα των αυτοκινήτων και να αποτελούν αντικίνητρο για μη απαραίτητες διαμπερείς διαδρομές. Επιβάρυνση των υπόλοιπων παράλληλων δρόμων είναι απίθανη, αν διατηρηθούν στις διασταυρώσεις τους τα STOP. • Υπερυψωμένες διαβάσεις πεζών και στην οδό Αττικής/παράδρομο της Αττικής Οδού, στα σημεία που οδηγούν στο πάρκο της «Σκεπαστής». • Συγκέντρωση του μεγαλύτερου μέρους των (περιορισμένων) διαθέσιμων πόρων στην ενίσχυση και επέκταση της Δημοτικής Συγκοινωνίας, ώστε να γίνει αξιόπιστη και ελκυστική ως εναλλακτική λύση στο ΙΧ. • Για την χρήση του ποδηλάτου στα Βριλήσσια, χωριστή μελέτη αποτίμησης της μέχρι τώρα λειτουργίας των ποδηλατόδρομων που θα προτείνει και τις επόμενες παρεμβάσεις. Η ενθάρρυνση της χρήσης του ποδηλάτου θα πρέπει να ξεκινήσει από τις νεώτερες γενιές, των σημερινών μαθητών. Ενδεχόμενοι νέοι ποδηλατόδρομοι, να σχεδιαστούν με χαμηλό κόστος και να αξιοποιούν μέρος του χώρου που θα ελευθερωθεί με τις μονοδρομήσεις των κάθετων προς τη Λ. Πεντέλης αξόνων. • Μακροπρόθεσμο πλαίσιο συνεργασίας του Δήμου για το κυκλοφοριακό, τόσο με τους γειτονικούς δήμους Χαλανδρίου και Αμαρουσίου, όσο και με την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ και την ΤΡΕΝΟΣΕ/Προαστιακό. Γιάννης Παρασκευόπουλος * http://www.drasivrilissia.gr/themata/parousiash.aspx?sxID=3242