Κείμενο του Jean-Claude Michéa. Απόδοση από τα γαλλικά Σταύρος Λάβδας.

"Η Εκπαίδευση της Αµάθειας" (L'Enseignement de l'ignorance) είναι ο τίτλος βιβλίου του Γάλλου φιλόσοφου Jean-Claude Michéa*, που κυκλοφόρησε το 1999 ¹. Το παρακάτω κείµενο αποτελεί µια σύνοψη του περιεχοµένου του, από τo blog των εκδόσεων Le retour aux sources. ------------------------------------------------- Για τον Jean-Claude Michéa, η κρίση του σχολείου έχει κοινά χαρακτηριστικά µε µια ευρύτερη κρίση, αυτή της κοινωνίας µας. Εποµένως, πρέπει να αναλυθεί στο πλαίσιο της γενικής κοινωνικής δυναµικής. Ακολουθεί µια σύντοµη σύνοψη για όσους δεν γνωρίζουν τις θέσεις του. Ο Μichéa ξεκινά υπενθυµίζοντας ότι η σύγχρονη κοινωνική δυναµική χαρακτηρίζεται από την επικράτηση της πολιτικής οικονοµίας, η οποία ορίζει ότι για να οικοδοµηθεί ειρήνη µεταξύ των ανθρώπων, πρέπει να ξεπεράσουµε οτιδήποτε εµποδίζει το ελεύθερο παιχνίδι της αγοράς. Αυτό προφανώς προϋποθέτει ότι καταστρέφουµε τους εσωτερικούς φραγµούς του ατόµου, προκειµένου να το καταστήσουµε καθαρά ορθολογικό και να το εντάξουµε στα πλαίσια της πολιτικής οικονοµίας. Το πρόβληµα είναι ότι ένα τέτοιο άτοµο, που στερείται οποιασδήποτε ανώτερης αξίας (δεδοµένου ότι οικονοµικoί λόγοι το οδηγούν να υπηρετήσει µόνο το καλά εννοούµενο συµφέρον του), δεν µπορεί να είναι µέρος µιας αλυσίδας µετάδοσης γνώσης (κάτι που προϋποθέτει ότι κάποιος υπηρετεί συµφέροντα πέραν των ατοµικών). Η ιστορία των τελευταίων τριάντα χρόνων είναι, για τον Μichéa, η ιστορία ενός αδύνατου στοιχήµατος: να οικοδοµήσουµε µια κοινωνία που µεταδίδει, ενώ αποτελείται από άτοµα περίκλειστα στo πλαίσιo της πολιτικής οικονοµίας. Για αιώνες, η «καπιταλιστική κοινωνία» µπόρεσε να λειτουργήσει µε βάση ανθρωπολογικούς τύπους (ο δάσκαλος ιδίως), οι οποίοι δεν έχουν θέση στην εγγενή λογική της. Σήµερα υποστηρίζεται ότι η κοινωνία αυτή µπορεί να λειτουργήσει µε βάση τις δικές της αρχές και µόνο και ως εκ τούτου µπορεί να αρνηθεί τις λειτουργίες που µέχρι τώρα της προσφέρονταν εκτός του πλαισίου της (ειδικά το σχολείο). Έτσι ακυρώνεται ο συµβιβασµός µεταξύ του καπιταλισµού και των συνθηκών που προηγήθηκαν της ύπαρξής του και που, κατά τρόπο µη ορατό, τον συνεπικουρούσαν. Μόλις κατανοήσουµε τα παραπάνω, η κρίση του σχολείου παίρνει το πραγµατικό της νόηµα. Στην πραγµατικότητα, είναι µια µάχη που δίνει ο παγκοσµιοποιηµένος καπιταλισµός για να στήσει, µε κάθε κόστος, µία από τις βάσεις υλικοτεχνικής υποστήριξης της απόλυτης εξουσίας του. Πρόκειται για την προετοιµασία ενός κόσµου όπου, σύµφωνα µε την άρχουσα τάξη µας, το 20% του παγκόσµιου πληθυσµού θα είναι αρκετό για να λειτουργεί ο παραγωγικός µηχανισµός. Εποµένως, ενός κόσµου-του οποίου το 80% χαρακτηρίζεται υπεράριθµο-που θα πρέπει να κυβερνάται χωρίς να υπόκειται στους περιορισµούς της εργασίας. Η µέθοδος που έχει επιλεγεί για να ελεγχθεί η ανθρωπότητα, αν πιστέψουµε τα κυρίαρχα µέσα, η tittytainment (Ζ Μπρεζίνσκι) ² - περιλαµβάνει «αποβλακωτική διασκέδαση και επαρκή διατροφή» ή, αν προτιµάτε, "Αρτον και θεάµατα". Αν κάποιος σκεφτεί τι είδους σχολείο θα χρειαστεί για να προετοιµάσει τις µάζες για την κοινωνία αυτή, βλέπει ότι θα πρέπει να συνδυάζει δίκτυα αριστείας υπεύθυνα για την κατάρτιση των ελίτ και µια καθαρά τεχνική κατάρτιση για το 20 % των "χρήσιµων", που όµως δεν ανήκουν στις ελίτ. Αυτή η τεχνική κατάρτιση θα µπορεί επίσης να δοθεί «εξ αποστάσεως», µέσω ηλεκτρονικών δικτύων, ώστε να ανοίξει µια νέα αγορά σε µεγάλες επιχειρήσεις, εξοικονοµώντας παράλληλα τους µισθούς των εκπαιδευτικών. Όσον αφορά το 80% των "υπεράριθµων", θα το προετοιµάσει για το tittytainment, διδάσκοντας τους µακάρια αµάθεια. Για να γίνει αυτή η µεταρρύθµιση ώστε η εκπαίδευση να γίνει εκπαίδευση της αµάθειας, θα πρέπει προφανώς να εκπαιδευτούν πρώτα οι εκπαιδευτικοί. Έτσι, τους µετεκπαιδεύουν υποβάλλοντας τους στην κηδεµονία ενός στρατού ειδικών στις «Παιδαγωγικές Επιστήµες» που έχουν σαν έργο να δηµιουργήσουν εκπαιδευτικούς όχι πολύ σοφούς αλλά πολύ υποταγµένους, που µόλις και µετά βίας να µπορούν να διδάξουν στους µαθητές να συµπεριφέρονται ως πειθήνιοι ανόητοι, χειραγωγούµενοι και τελικά δούλοι των παρορµήσεών τους. Για να γίνει αυτή η αλλαγή στα κρυφά, θα πρέπει να ληφθεί µέριµνα ώστε να µην αλλάξει το περιεχόµενο, αλλά η µέθοδος διδασκαλίας, γιατί πράγµατι στην περίπτωση αυτή, η µορφή καθορίζει την ουσία. Ο δάσκαλος θα γίνει λοιπόν ένας ανιµατέρ και το σχολείο θα προωθηθεί ως «τόπος ζωής» (και όχι τόπος µετάδοσης γνώσης). Και για να καταπιεί ο κόσµος το χάπι καλύτερα, θα χρησιµοποιηθεί η "κινητικότητα" της «αριστεράς», που έχει γίνει αµιγώς κοινωνική, ενώ στη δεξιά θα ανατεθεί ο ρόλος του κακού µπάτσου - ένας ρόλος που αυτή θα εκτελέσει µε φειδώ, αφού στην πραγµατικότητα η αριστερά εφαρµόζει το πρόγραµµα της για λογαριασµό της, περνώντας «µεταρρυθµίσεις» που δυσαρεστούν το εκλογικό σώµα «της δεξιάς», που θέλει αυτά που θέλει χωρίς όµως τις συνέπειες τους. Πού βρισκόµαστε λοιπόν; O Michéa αφήνει τον αναγνώστη να κρίνει. Αλλά φαίνεται ότι στα µάτια του, η σεµνή τελετή έxει λήξει. Το tittytainment πέτυχε και το ερώτηµα που πρέπει να αναρωτηθούµε δεν είναι πλέον «ποιον κόσµο θα αφήσουµε στα παιδιά µας» αλλά «σε ποια παιδιά θα αφήσουµε τον κόσµο». ¹ Ελληνική Εκδοση, Εκδόσεις Βιβλιόραµα 2002. ² Από τις αγγλικές λέξεις tits= γυναικεία στήθη και entertainment= διασκέδαση. *Ο Jean-Claude Michéa (Μισεά,1950) είναι Γάλλος φιλόσοφος. Καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης, δίδαξε φιλοσοφία σε λύκειο του Μονπελιέ για τριάντα περίπου χρόνια. Εχει δηµοσιεύσει 14 δοκίµια, πέντε από τα οποία έχουν µεταφραστεί στα Ελληνικά. Πηγή: https://www.leretourauxsources.com/blog/lenseignement-de-lignorance-jc-michea-n272