Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου 8:15’μμ, ΤΥΠΕΤ, με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης Θυμάτων του Ολοκαυτώματος

Γυρισμένο το 1987 στη σοσιαλιστική Γαλλία του Μιτεράν όταν σοβαρές ανακατατάξεις πραγματοποιούνταν στην Ευρώπη και όλη τη γη πυροδοτώντας ζωηρές συζητήσεις για το μέλλον της ανθρωπότητας είναι ένα αριστουργηματικό και βαθιά συγκινητικό φιλμ για τη φιλία, την προδοσία, την απώλεια και το οριστικό τέλος της αθωότητας ολόκληρου του δυτικού κόσμου και ενός αγοριού που υποχρεώνεται από τις καταστάσεις σε πρώιμη ενηλικίωση. Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Βενετίας, BAFTA Καλύτερης Σκηνοθεσίας, 7 Βραβεία Σεζάρ και υποψηφιότητες για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και Σεναρίου. Για να μην ξεχνάμε τα 6 εκατομμύρια Εβραίους άντρες, γυναίκες και παιδιά που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα, τους Ρομά, τους ομοφυλόφιλους και τα αμέτρητα άλλα θύματα αυτής της προμελετημένης θηριωδίας. Ας διατηρούνται στη συλλογική μνήμη σκοτεινά και αξεπέραστα σε βαρβαρότητα εγκλήματα, όπως αυτό, αφού καμιά κοινωνία δεν έχει ανοσία στον παραλογισμό και τη μισαλλοδοξία, ενώ η σιωπή μπροστά στο ρατσιστικό μίσος είναι απλά συνενοχή. Ο σκηνοθέτης, επιστρέφοντας στην πατρίδα του μετά από 10 χρόνια απουσίας στις ΗΠΑ, γράφει το σενάριο, βασισμένος στις αναμνήσεις του από τον χειμώνα του 1944 όταν στην τρυφερή ηλικία των 11 χρόνων έγινε μάρτυρας, στο οικοτροφείο που φοιτούσε, της σύλληψης από την Γκεστάπο και της μεταφοράς σε στρατόπεδα συγκέντρωσης 3 Εβραίων συμμαθητών του και του διευθυντή που τους έκρυβε. Τέλη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Γαλλία υπό ναζιστική κατοχή. Ο 12χρονος Ζουλιέν, γόνος πλούσιας αστικής οικογένειας δεξιών απογοητευμένων από τον Πετέν, βρίσκεται οικότροφος σε επαρχιακό Καθολικό σχολείο. Εκεί μαζί με άλλα παιδιά της κοινωνικής του τάξης, ζει μια παιδική ηλικία προστατευμένη από τον πόλεμο και τους βομβαρδισμούς. Η καθημερινή τους ρουτίνα θα διαταραχθεί όταν καταφθάνουν στο οικοτροφείο τρεις καινούριοι μαθητές. Ανάμεσα τους ο Ζαν, καλός πιανίστας και αστέρι στην αριθμητική. Αλλά τον βαραίνει ένα επικίνδυνο μυστικό που επηρεάζει τη συμπεριφορά του. Είναι συνεσταλμένος, ήπιος, αξιοπρεπής αλλά αντικοινωνικός και επιθετικός όταν θεωρεί ότι τον προσβάλουν. Ο ερχομός του πυροδοτεί έναν έντονο ανταγωνισμό ανάμεσα στα δύο αγόρια, ο οποίος σταδιακά μετατρέπεται σε ισχυρό συντροφικό δεσμό, καθώς διάφορα σχολικά γεγονότα φέρνουν πιο κοντά τον έναν στον άλλο και ταυτόχρονα ο Ζουλιέν που αρχικά συμπεριφερόταν σαν κακομαθημένο πλουσιόπαιδο, συνειδητοποιεί ότι το μυστικό πρέπει να παραμείνει κρυφό πάση θυσία και αναλαμβάνει να το προφυλάξει με την τρυφερότητα καλού φίλου. Ο Ζαν είναι εβραιόπουλο που, όπως και άλλα, ο πατέρας Ζαν διευθυντής του σχολείου, με αυτοθυσία κρύβει εκεί για να διασωθούν. Όσο οι ναζί πλησιάζουν το σχολείο τους, αναζητώντας στην ευρύτερη περιοχή κρυμμένους Εβραίους η φιλία των δυο αγοριών θα δυναμώνει, μέχρι που ο κόσμος των ενηλίκων θα την διακόψει με τραγικό τρόπο. Ο Louis Malle σκηνοθετεί τις αναμνήσεις του με συμπόνια και ευαισθησία φιλτράροντάς τες μέσα στην παιδική αθωότητα. Με ρεαλισμό και τρυφερότητα, μετατρέπει ένα αυτοβιογραφικό δράμα σε καταγγελία της παράνοιας της ανθρώπινης βίας. Παρά το γεγονός ότι η ταινία του διαδραματίζεται στην υπό κατοχή Γαλλία, ο πόλεμος δεν τον αφορά. Αυτό που τον ενδιαφέρει είναι η σκιαγράφηση της παιδικότητας. Όσα θλιβερά γίνονται έξω από την ασφάλεια του σχολείου, δεν φαίνεται να έχουν αληθινή σημασία αλλά εκλαμβάνονται λίγο πολύ ως παιχνίδι από τους μαθητές. Αλλά στο τέλος πάλι και ο δικός τους μικρόκοσμος, όσο προστατευμένος και αν δείχνει, είναι αδύνατο να μείνει αλώβητος από όσα συμβαίνουν στο ευρύτερο περιβάλλον. Ως εκ τούτου, όταν ο έξω κόσμος εισβάλει στην αυλή τους, το χτύπημα είναι σοκαριστικό. Είναι η σκληρή συνειδητοποίηση, ότι η ζωή δεν είναι παιδικό παραμύθι όπου το καλό κερδίζει πάντα και το κακό αποκαλύπτεται, τιμωρείται και απομακρύνεται. Το έντονο τραύμα των παιδιών που χωρίστηκαν από τις οικογένειές τους και αναγκάστηκαν να αποκτήσουν νέα ταυτότητα, φοβούμενα πάντα ότι θα τα ανακαλύψουν, είναι και αυτό ένα θέμα που αναδεικνύει η ταινία. Από ιστορική πλευρά ο σκηνοθέτης έχει εδώ ένα συμφιλιωτικό τόνο. Όλοι μοιάζουν να συνεργάζονται για έναν ανώτερο σκοπό, ξεχνώντας, προς το παρόν τουλάχιστον, ταξικές, θρησκευτικές ή όποιες άλλες διαφορές. Γιατί υπάρχει ο κοινός εχθρός: οι ναζί και η θηριωδία τους. Αλλά δεν κάνει απλουστεύσεις. Οι διαφορές υπάρχουν, παραμένουν παρούσες, απλά έχουν μπει για λίγο στην άκρη. Ούτε όλοι οι Γερμανοί είναι ναζί, ούτε όλοι οι Γάλλοι αγνοί πατριώτες. Ο δοσιλογισμός, η συνεργασία ενός, όχι μικρού, μέρους της γαλλικής κοινωνίας με τον κατακτητή, που απασχόλησε τον σκηνοθέτη και στο «Lacombe, Lucien», επανέρχεται και εδώ. Το «Αντίο, παιδιά» ζωντανεύει μέσα από τις πλούσιες εικόνες του κινηματογραφιστή Renato Berta (Βραβείο Σεζάρ Φωτογραφίας). Η μουσική των Σούμπερτ και Σεν-Σανς συμβάλλουν ώστε στο τέλος να μένει στο θεατή συγκίνηση και τρυφερότητα. Ευαισθησία, συγκίνηση, τρυφερότητα και ο σπαρακτικός αποχαιρετισμός των παιδιών. Καθώς ένα ναζιστικό μπράτσο σπρώχνει το εβραιόπουλο στο δρόμο, ο νεαρός ίσα που προλαβαίνει να κουνήσει το χέρι. Μένει συγκλονισμένος να κοιτάει την άδεια πόρτα ενώ μια φωνή διαβάζει τον επίλογο του φιλμ. «Ο Bonnet, ο Negus και ο Dupre πέθαναν στο Άουσβιτς. Ο πατέρας Ζαν στο Μαουτχάουζεν. Το σχολείο ξανάνοιξε τις πόρτες του τον Οκτώβριο. Έχουν περάσει πάνω από 40 χρόνια, αλλά θα θυμάμαι κάθε δευτερόλεπτο αυτού του Ιανουαρίου το πρωί, μέχρι την ημέρα που θα πεθάνω.» Γαλλία, Δυτική Γερμανία, Ιταλία, Δραματική, 1987. Διάρκεια:104’. Σενάριο-Σκηνοθεσία: Louis Malle. Πρωταγωνιστούν: Arnaud Henriet, Benoît Henriet, Francine Racette, François Berléand, François Négret, Gaspard Manesse, Jean-Sébastien Chauvin, Luc Etienne, Pascal Rivet, Peter Fitz, Philippe Morier-Genoud, Raphael Fejtö, Richard Leboeuf, Stanislas Carré de Malberg, Xavier Legrand. Ε* Οι χειμερινές προβολές του Cine-Δράση πραγματοποιούνται στο Πάρκο «Μίκης Θεοδωράκης», (ΤΥΠΕΤ), Υμηττού 57, Βριλήσσια, κάθε Πέμπτη στις 8.15 το βράδυ. Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine-Δράση