Δρ. Αντώνης Αντωνίου, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής

Υπάρχει ένας γενικός κανόνας σύμφωνα με τον οποίο τα κενά, που ηθελημένα ή όχι, αφήνει ο Δημόσιος Τομέας, καλύπτονται από τον Ιδιωτικό Τομέα. Στον χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης κυριαρχούν δύο λέξεις «Globalisation» και «Marketing» δηλαδή έχουμε έναν κόσμο που οδηγείται από τις οικονομικές δυνάμεις και όπου η Ανώτατη Εκπαίδευση προσεγγίζεται, σε ορισμένες δράσεις, με όρους αγοράς. Οι αποφάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTO), η Γενική Συμφωνία για τις Συναλλαγές στον τομέα των Υπηρεσιών (GATS), οι ανάγκες των ιδρυμάτων για εξεύρεση νέων πηγών χρηματοδότησης και η πολιτική χωρών για προσέλκυση ξένων φοιτητών δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για μια ισχυρή παρουσία του Marketing στην εκπαίδευση. Η ισχυρή παρουσία του Marketing στην εκπαίδευση είναι στενά συνδεδεμένη και με τις διάφορες διεθνείς λίστες κατάταξης των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων των χωρών, ανάλογα με τα κριτήρια, που ορίζουν οι προτείνοντες τη κάθε λίστα. Κάθε χρόνο διαβάζουμε άρθρα και έρευνες για τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Εάν υπολογίσουμε ότι υπάρχουν εκατομμύρια υποψήφιοι φοιτητές παγκοσμίως, δικαιολογείται το γεγονός ότι αυτές οι λίστες είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς και αναπαράγονται από πολλά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Η φοιτητική «μετανάστευση» είναι από τα μεγαλύτερα ρεύματα κινητικότητας ανθρώπινου δυναμικού σε διεθνές επίπεδο. Επιπλέον ο κλάδος της ανώτατης εκπαίδευσης και όσοι άλλοι κλάδοι έμμεσα ή άμεσα συσχετίζονται με αυτόν, αποτελεί για κάθε χώρα έναν τομέα με κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι η Ελλάδα αν και βρίσκεται στον πυρήνα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) και θα έπρεπε να είναι εκπαιδευτικό και πολιτισμικό κέντρο, για την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή, αντί να εισάγει, εξάγει υποψηφίους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές. Πολλές συζητήσεις έχουν γίνει στη χώρα μας για την ανάγκη εμφάνισης των Ελληνικών Πανεπιστημίων, σε καλές θέσεις στις λίστες κατάταξης των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων των χωρών και για τον λόγο αυτόν έχουν προσκληθεί από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, σε σχετικές ημερίδες, εκπρόσωποι καλών ξένων Πανεπιστημίων, για να παρουσιάσουν τις λεγόμενες «καλές πρακτικές». Σε όλες λοιπόν τις ημερίδες καταδείχθηκε ότι δεν υπάρχει καλό ξένο Πανεπιστήμιο που να επιχορηγείται από την κυβέρνηση της χώρας του με ποσό μικρότερο του δεκαπλασίου, του μεγαλύτερου ποσού, που δίνει η Ελληνική Πολιτεία σε Ελληνικό Πανεπιστήμιο. Προκύπτει λοιπόν το ερώτημα, σε ποιες θέσεις, στις διάφορες διεθνείς λίστες, θα βρίσκαμε τα Ελληνικά Πανεπιστήμια, αν στους σχετικούς δείκτες υπήρχε και η κρατική επιχορήγηση;;; Η γενναία λοιπόν χρηματοδότηση των Πανεπιστημίων της χώρας ήταν, είναι και θα είναι επιβεβλημένη και είναι ανεξάρτητη από την προσπάθεια της Κυβέρνησης για την ίδρυση Ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Το Υπουργείο Παιδείας θέλοντας να δείξει ότι ενδιαφέρεται για τα Ελληνικά Πανεπιστήμια αναφέρει ότι πλέον θα έχουν την δυνατότητα δικαιόχρησης (franchise), επικύρωσης (validation) και πιστοποίησης (accredidation). Χρόνια όμως τώρα, η πιστοποίηση και η επικύρωση υπάρχουν στα Ελληνικά Πανεπιστήμια, ECTS Label, DS Label κλπ, το καινούργιο είναι η δικαιόχρηση (franchise), γιατί άραγε ; Κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων υπάρχουν και δεν είναι λίγα. Διατμηματικά προγράμματα όπως και διιδρυματικά προγράμματα υπάρχουν και λειτουργούν πολύ καλά. Ή δημιουργία παραρτήματος ξένου Πανεπιστημίου, όπως αναφέρει και το Υπουργείο Παιδείας, επιτρέπεται και δεν χρειάζεται το franchise. Ο θολός όρος «μη κρατικό» δεν διευκολύνει σε τίποτα, την εγκατάσταση παραρτήματος ξένου Πανεπιστημίου στην Ελλάδα δίνει όμως, την δυνατότητα σε ιδιώτες ή ομίλους να αναρτήσουν την ταμπέλα ξένου Πανεπιστημίου, μέσω δικαιόχρησης (franchise). Κατά καιρούς και ιδιαίτερα όταν, η όποια Κυβέρνηση της χώρας ήθελε να προωθήσει μια «μεταρρύθμιση» της Ελληνικής Εκπαίδευσης, ως εύκολο στόχο είχε τα Πανεπιστήμια για τον τρόπο λειτουργία τους και το επίπεδο των παρεχομένων τους σπουδών. Τα ΜΜΕ εύρισκαν την ευκαιρία ή να προπαγανδίσουν ή να αυξήσουν τους αναγνώστες τους και τους τηλεθεατές τους. Οι απόφοιτοι όμως των Ελληνικών Δημόσιων Πανεπιστημίων συνέχιζαν να διακρίνονται στον επιστημονικό και επαγγελματικό στίβο του εξωτερικού, πράγμα που σκόπιμα όλοι το απέκρυπταν και συνεχίζουν να προσπαθούν να το αποκρύπτουν. Άνοιξε λοιπόν διάπλατα η πόρτα για τα Κολλέγια. που διαφημίζουν προγράμματα Πανεπιστημιακού Επιπέδου και χορήγηση μεταπτυχιακών τίτλων, για τα Κολλέγια, τα οποία, όπως το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας αναφέρει, είναι εκπαιδευτικοί φορείς μη τυπικής μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και οι τίτλοι που χορηγούν οδηγούν στην αναγνώριση μόνο της επαγγελματικής ισοδυναμίας με τα πτυχία των ελληνικών Πανεπιστημίων. Ποια λοιπόν η προστασία που παρέχει η πολιτεία στα πτυχία τυπικής ανώτατης εκπαίδευσης, τα οποία χορηγούνται από τα Ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια έναντι των πτυχίων που χορηγούνται από εκπαιδευτικούς φορείς μεταδευτεροβάθμιας και μάλιστα μη τυπικής εκπαίδευσης; Η παγκόσμια αυτή πρωτοτυπία γιατί δεν διορθώνεται με το υπό επεξεργασία νομοσχέδιο; Μήπως θα διορθωθεί τελολογικά και μέσω franchise Το Υπουργείο Παιδείας επεξεργάζεται νομοσχέδιο για την ίδρυση μη Κρατικών Πανεπιστημίων και υποστηρίζει (σύμφωνα με τις ερωταπαντήσεις τις οποίες το ίδιο δημοσίευσε για υποστήριξη των θέσεών του) ότι με την ίδρυση των Ιδιωτικών (μη Κρατικών) Πανεπιστημίων θα προσελκύσουμε ξένους φοιτητές και θα μειώσουμε την ροή προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών προς το εξωτερικό. Επικαλείται ακόμη την 705/2010 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πατρών σύμφωνα με την οποία κρίθηκε ως σύμφωνη με το Σύνταγμα, η επιβολή διδάκτρων, σε προπτυχιακό επίπεδο, από το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Τι εμποδίζει λοιπόν το Υπουργείο Παιδείας, να την εφαρμόσει και στα υπόλοιπα Ελληνικά Πανεπιστήμια (Πρακτική και όχι τελολογική προσέγγιση του προβλήματος), για όσους υποψήφιους φοιτητές απέτυχαν στις πανελλήνιες εξετάσεις και θέλουν να φοιτήσουν; Ακόμη τι εμποδίζει το Υπουργείο Παιδείας να επιτρέψει και ξενόγλωσσα Τμήματα προπτυχιακών σπουδών στα Πανεπιστήμια αφού θέλουμε να προσελκύσουμε ξένους φοιτητές; Το Υπουργείο Παιδείας, ξεχνά, στην ανάλυσή του, ότι η πλειονότητα των Ελλήνων φοιτητών, που φοιτούν στο εξωτερικό, είναι εγγεγραμμένοι σε Κρατικά Πανεπιστήμια. Οι υποστηρίζοντες (συμπεριλαμβανομένου του Υπουργείου Παιδείας) την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, για ποιο λόγο, δεν δημοσιεύουν μια λίστα με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, τα οποία υπάρχουν στον χώρο της ΕΕ και σε ποιες θέσεις στις διάφορες λίστες κατάταξης εμφανίζονται; Θέλοντας να υποστηρίξουν την θέση τους αναφέρουν τα μεγάλα αμερικανικά πανεπιστήμια σαν ιδιωτικά, επειδή υπάρχουν δίδακτρα. Τα μεγάλα όμως Αμερικανικά Πανεπιστήμια δημιουργήθηκαν πριν από 150, 200 χρόνια από δωρεές και κανένα δεν φέρει το όνομα κάποιου μεγάλου ευεργέτη. Κατά την διάρκεια των ετών μέχρι σήμερα ουδείς μεγιστάνας δεν έχει επενδύσει στην ίδρυση ιδιωτικού πανεπιστημίου, έστω για την υστεροφημία του. Αντίθετα πολλοί πλούσιοι δίνουν χρήματα για την υποστήριξη μιας έδρας, ενός Τμήματος, μιας έρευνας. Το Υπουργείο Παιδείας δεν μας λέει τι σημαίνει Πανεπιστήμιο, για το ίδιο το Υπουργείο ! Το Υπουργείο Παιδείας ισχυρίζεται ότι ερμηνεύοντας το Σύνταγμα τελολογικά μπορεί να επιτρέψει την λειτουργία Ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Το Σύνταγμα είναι ο θεμελιώδης νόμος επάνω στον οποίο βασίζεται η διαμόρφωση ολόκληρης της νομοθεσίας μιας χώρας όσον αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του πολίτη, τους βασικούς κανόνες οργάνωσης και λειτουργίας του Κράτους και των Θεσμών. Πώς λοιπόν επιχειρούμε να το ερμηνεύσουμε ακολουθώντας μια φιλοσοφική θεωρία; Τί θα γίνει αν ο τελολογικός τρόπος ερμηνείας επεκταθεί σε όλη τη νομοθεσία; Το Υπουργείο Παιδείας διατείνεται ότι η επιλογή του όρου «μη κερδοσκοπικό» αποτελεί ασφαλή ερμηνεία του άρθρου 16 του Συντάγματος υπό το φως του ενωσιακού δικαίου, χωρίς να πληροφορεί τους πολίτες τί σημαίνει το «μη κερδοσκοπικό» και ποιό το όφελος του ξένου Πανεπιστημίου, το οποίο θα έλθει στην Ελλάδα. Κατά το δοκούν λοιπόν άλλοτε επικαλούμαστε το Σύνταγμα, άλλοτε το ενωσιακό δίκαιο και άλλοτε ερμηνεύουμε το Σύνταγμα, σύμφωνα με φιλοσοφική θεωρία, τελολογικά. Μέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον, όπου τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα προσεγγίζονται, για ορισμένες δράσεις, με όρους αγοράς, τα Ελληνικά Πανεπιστήμια καλούνται να λειτουργήσουν και να προσφέρουν το καλύτερο δυνατό για την ανάπτυξη της Ελλάδας και της Ελληνικής Κοινωνίας. Η ίδρυση μη κρατικών (Ιδιωτικών) Πανεπιστημίων, από τα μέχρι τώρα επιχειρήματα, τα οποία παρουσίασε το Υπουργείο Παιδείας, το μόνο που θα προσφέρει είναι η μετονομασία των υπαρχόντων Κολλεγίων σε Πανεπιστήμια με χρήση του franchise. Μέχρι λοιπόν να υπάρξει τεκμηριωμένη και πειστική εξήγηση από το Υπουργείο Παιδείας και από την όποια Κυβέρνηση για την αναγκαιότητα ίδρυσης μη Κρατικών (Ιδιωτικών) Πανεπιστημίων, λέμε ΟΧΙ στην δυνατότητα ίδρυσής τους. Αντώνης Αντωνίου Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑ.Δ.Α.)