Μια προσωπική ματιά σ’ ένα συλλογικό πείραμα. Του Γιάννη Τσίχλα

1. Η «αμεσότητα», ως συλλογικό φυσιογνωμικό χαρακτηριστικό, δεν ίπταται στο διάστημα ως άγιο πνεύμα, επιλέγοντας να χαριστεί στην πιο πιστή σ’ αυτή «οργάνωση», με βάση τα «καταστατικά τάματα», ευλογώντας το έργο της. Δεν αγοράζεται ως εμπόρευμα και δεν προσλαμβάνεται ως υπάλληλος, επίσης δεν μπαίνει - εκ των πραγμάτων - σε κλειστά μυαλά. «Πέφτει» και ευδοκιμεί εκεί, που ξέρουν τη χρήση της, σε ικανούς να κατακτούν αξίες, να δημιουργούν κουλτούρα, τρόπο ζωής, σε αγωνιστές, με τα κατάλληλα ανοιχτά μυαλά, προετοιμασμένους να αξιοποιήσουν τις χάρες της. Η αμεσότητα συνίσταται στην ικανότητα μετατροπής των βιωματικών εμπειριών, που συσσωρεύει ο αγώνας, σε ελεύθερο στοχασμό σύνθετο πολιτικό λόγο, και κατάλληλη για τις περιστάσεις οργανωτική δομή. Οι συγκυρίες συμμαχούν σκανδαλωδώς (η γνωστή συμμαχία του σύμπαντος), και τα φέρνουν έτσι, ώστε, να «συμπέσουν». Και ούτω πώς, κάποια «συγκεκριμένα μυαλά» πέφτουν το ένα πάνω στο άλλο, (συμπίπτουν) σαν προγραμματισμένα γι’ αυτό το σκοπό. Αυτό το πρακτικό «στίγμα», είναι που με μεγάλη διαφορά ξεχωρίζει το συνεκτικό λόγο της κάθε άμεσης Δράσης, τη κάνει ιδιαίτερη, και γι’ αυτό αντιπαθή - έως επικίνδυνη - σε όσους επικοινωνιολογάδες έχουν «δημόσιο λόγο», και ...μόνον. Και η δική μας Δράση θα ήταν μια «συνηθισμένη» δημοτική κίνηση πολιτών, εάν τα προκύπτοντα γεγονότα δεν προσεγγίζονταν από μια - κατά το δυνατόν - σφαιρική ματιά, των γενικότερων εσωτερικών και εξωτερικών εξελίξεων. Αυτή η σύνθετη «λειτουργία», ανταποκρίνεται, ταιριάζει, στο επίπεδο και τη κουλτούρα μας, που χωρίς αυτή, δύσκολα θα επιλέγονταν στόχοι που να πατάνε στη πραγματικότητα, και να κατανοούνται ως πρακτικά υλοποιήσιμοι με δέουσα αισιοδοξία. Βασική επιλογή οι μικρές «επιστημονικές», δηλ. κατά πράξιν τεκμηριώσεις, που πολιτικώς επικοινωνούμενες, αργά, βασανιστικά, ανοίγουν μονοπάτια κοινωνικών συσχετισμών, αφυπνίζουν πολιτικές συνειδήσεις απ’ το λήθαργο της κρίσης. Η κριτική που δέχεται η Δράση, ότι τάχα, είναι «κλειστή σέχτα» περιχαρακωμένη, γίνεται εκ του πονηρού, με στόχο ακριβώς την αποτροπή από τη προσπάθεια συνεχούς αυτοκαθορισμού της, με βάση τις δικές της πρωτογενείς πηγές έμπνευσης, που βασίζονται όσο τίποτε άλλο (όπως ξαναείπαμε και θα ξαναπούμε), στην επαφή της με τη κοινωνία του συγκεκριμένου χώρου, στο συγκεκριμένο χρόνο, με συγκεκριμένους τρόπους. Σε αυτή τη «λογική» όντως είναι περιχαρακωμένη, προκειμένου να μην εξαντλείται τρέχοντας σα σκυλάκι πίσω από: ...ένα θολό προοδευτικίστικο παραγοντισμό εσχάτου επιπέδου, ..ένα «μανιακό» συχνωτισμό με «μεσαίους μικρούς και μεγάλους αδελφούς» πνιγμένους στην έντονη οσμή (έως μπόχα) της εξουσιαστικής ιδιοτέλειας, ...τα διάφορα «μετωπικά» κινήματα, που αδιέξοδα και εκτονωτικά, ξεκομμένα από κάθε πολιτική και κοινωνική αναφορά, προσφέρουν ιδεολογίστικη καταγγελτική εκτόνωση, εκ των πραγμάτων, αξιοποιήσιμη σε όποιο βαθμό απ’ το σύστημα. Κάποιοι κομματικοί μηχανισμοί, φαίνεται, να επιθυμούν: φανερά μεν, το καλό της Δράσης, προσφέροντας «κομματική κάλυψη», κρυφά δε, την μετατροπή της ως εξάρτημα ή εργαλείο τους, προς εξάσκησή τους σαν σε πεδίο βολής, σε πορεία εξαφάνισής της. Φαίνεται ότι επιθυμούν να τη βάλλουν σε ένα από τα κλαμπ των «προθύμων», που ενσωματωμένοι στο μαζικοπολιτικό χυλό, προσπαθούν να κρύψουν το απόλυτο ξέκομμά τους από κάθε κινηματική διαδικασία, αφοσιωμένοι στα «μονοπαραγοντικά μετωπικά happening’s», κατάλληλα μόνο για ντεκόρ στα μόνιμα εκλογικά σκηνικά, που καμία σχέση δεν έχουν με πολιτικό εκλογικό αγώνα. Όσοι δεν ανήκουν σ’ αυτή τη κατηγορία ας το αποδείξουν, με την ενωτική παρουσία τους, πάνω στο λαμπρό πεδίο των προς λύση προβλημάτων. Εγώ δεν έχω κανένα λόγο να κρύψω τις σκέψεις και τη πεποίθησή μου, ότι τρέχουσες καταστάσεις, π.χ., μετεκλογικές διεργασίες για προεκλογικές χρήσεις, και τούμπαλιν ή η ανάδειξη εντελώς επιμέρους ζητημάτων (ΑΕΚ, διόδια, καθαρίστριες κ.α.) σε κινηματικό κορμό, μπορεί για κάποιους να είναι βασικές, για μένα είναι τουλάχιστον δευτερεύουσες έως ύποπτα αποπροσανατολιστικές. Καίριο για μένα είναι η ύπαρξη της Δράσης, εν όσο παλεύει για τη δημιουργία ενωτικού Κοινού Τόπου, που έχει την ανάγκη όλων όσων αποδέχονται ότι πάνω του, μπορούν, αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις να είναι δημιουργικές, που - όπως ξαναλέμε - πρέπει ν’ αποδεικνύονται κατά πράξιν. Πράγμα λίγο δύσκολο, γιατί πρέπει ν’ αποδεικνύουμε ολοένα τη σχέση μας με αυτά που πρεσβεύουμε. Ομολογουμένως δύσκολο πράγμα για όλους μας, αλλ’ αξίζει πολλά η προσπάθεια. 2. Η μεταπολιτευτική γενιά είναι θύμα μιας «υπερπολιτικοποίησης», που ήταν στην ουσία «αποπολιτικοποίηση», που πείρε σβάρνα και την επόμενη γενιά, με τη τρίτη στο χείλος του κενού στη σειρά να πέσει μέσα, καθώς το χάσμα είναι δυσαναπλήρωτο. Η «μηχανή» που στήθηκε με μεγάλη μαστοριά, συνεχίζει και σήμερα τη δουλειά της έχοντας προσαρτήσει τη πνευματική και πολιτική ζωή με κρατικές, επιχειρηματικές και κομματικές εξαρτήσεις. Τα κέντρα παραγωγής και έκφρασης πολιτικής, είναι αυστηρά καθορισμένα και άμεσα ελεγχόμενα. Ότι γεννηθεί εκτός ελέγχου, που να μπορεί να παράξει πολιτική θεωρία και πράξη, πνίγεται στη κούνια, ακόμα και εντός των μηχανισμών. Αγαπητοί μου, αντιμετωπίζουμε ένα μεγάλο πρόγραμμα «δηλητηρίασης των πηγών νερού», αφού η εξουσιαστική ελίτ ήπιε τον άμπακα, ώστε να μην μπορεί κανείς άλλος να πιει από αυτές. Η Δράση, και κάθε Δράση, ας γίνουν νοητές ως ένα παγούρι με λίγο νερό, αλλά καθαρό. Οι καινοτόμοι σήμερα, κρίνονται από τη μη αποδοχή της ανίατης υποτέλειας στο σύστημα των κυρίαρχων ιδεών και νοοτροπιών που οικοδομήθηκε από χρόνια, για ν’ απαλλάσσει το σύστημα εξουσίας από κάθ’ ευθύνη, μηδενίζοντας συνεχώς το ιστορικό κοντέρ. Ούτως ώστε, όντως υπεύθυνο της κοινωνικής κατάρρευσης και τραγωδίας, αλλάζοντας προβιά, να παριστάνει τη δύναμη «αλλαγής», βγάζοντάς μας αισχρά τη γλώσσα. Ζήτημα που μπορούμε να το αντιληφθούμε, όχι τόσο θεωρητικά, όσο ως «οικονομίστικη» καθημερινότητα. Η Δράση, οργανισμός με ζωτικές ανάγκες, επιβάλλεται να έχει μόνιμα και σταθερά τη προσοχή της τόσο σε συνεργασίες όσο και σε διαχωρισμούς όταν, όσο, και όπου εξυπηρετούνται οι στόχοι της. Δεν θα πρέπει εν βρασμώ, κάτω από τη πίεση κάποιων επίκαιρων καταστάσεων, να ξεφεύγει από τη φυσιολογική της λειτουργία, (π.χ. κατάρτιση ψηφοδελτίων ή η σταυροδοσία ή η ορκωμοσία) κάτι που αφορά την εκάστοτε επιλεγόμενη «στρατηγική». (Φυσικά και θα πρέπει να προνοούνται καταστάσεις με περισσότερη προσοχή, αποφεύγοντας όσο γίνεται - τελείως αποκλείεται - παρανοήσεις και λάθη). Η «ζωτική» ανάγκη είναι διάφορη της «στρατηγικής», καθ’ όσον η «στρατηγική» επιλογή π. χ. του 2014 δεν θα ισχύει πιθανόν στα 2019. Η «ζωτική» αντιθέτως δεν είναι επιλέξιμη γιατί χωρίς αυτήν …πεθαίνεις. Η «πρόσληψη και η αποβολή» είναι λειτουργία φυσική και ενιαία, επιβάλλεται μόνη της «ανακουφίζοντας» τον οργανισμό, εάν και εφόσον ο οργανισμός έχοντας συνειδητοποιήσει την αποστολή του, κάνει τα πάντα για τη ζωή του. Φροντίζει για «νου και σώμα» υγειές, ώστε η «προσληπτική και αποβλητική» λειτουργία να γίνεται φυσιολογικά, και όχι με εξαναγκασμό. Ο εξαναγκασμός είναι το πρώτο ίσως σημάδι ότι κάτι στράβωσε και θέλει «ψάξιμο» (με τη πολιτική έννοια). Οι εικόνες από την περιρρέουσα κατάσταση μάλλον θυμίζουν «επιδημία εξαναγκαστικής αρρωστοπάθειας». Αρρωστοπάθειας περισσότερο μεταδοτικής από την ίδια την αρρώστια. Αρρωστοπάθειας εν προκειμένω άγνωστης στη μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών, και με τους γιατρούς να χορηγούν αβέρτα, … τι άλλο; Αντιβιώσεις ευρέως φάσματος!! Εξαίρεση, ίσως, (στα Βριλήσσια) η φυσιογνωμική εικόνα της Δράσης, που η δική μου ματιά τη βρίσκει εύρωστη. Που όμως, μέσα σε τόση αρρωστοπάθεια οι κίνδυνοι να «κολλήσει» υπάρχουν. Και ως γνωστό οι αντιβιώσεις δίνουν μεν «ζωή» στο φαρμακοποιό, όμως απονεκρώνουν τον «οργανισμό», τον κάνουν στατικό, συμβολικό, τοτέμ, κάτι σαν κόμμα εν αναμονή εξουσίας. Τι κλάδος και οι φαρμακοποιοί, σκέτη αντιφατικότητα εκτός από αντιβιωτικότητα. (Με την επαγγελματική έννοια). Διαγράφοντας, ...(δεν είναι αυτό που νομίζετε), την ομολογουμένως άμεσου αποτελέσματος, λύση της αντιβίωσης, επιλέγουμε σοφά τη ποιο περίπλοκη και επίπονη προσπάθεια. Να κρατηθεί εύρωστος ο οργανισμός, με ίδια μέσα, απέναντι στις κάθε είδους επιδημικές επιδρομές, που αναμένονται σφοδρότερες. Να σημειώσουμε την ύπουλη δράση των μικροβίων που χτυπάνε τον οργανισμό από τα μέσα στο αδύνατο σημείο του. Και το ποιο αδύνατο σημείο του οργανισμού είναι και το ποιο δυνατό του, (τα ζωτικά όργανα που λέγαμε), εάν ο οργανισμός δεν το καταλάβει, κάτι που τα μικρόβια το καταλαβαίνουν πολύ καλύτερα. Άπειρα χρόνια εμπειρίας τα μικρόβια. Χτυπώντας απ’ έξω, «μετωπικά», στα ίσια, δυναμώνουν τον οργανισμό, ενώ από τα μέσα σιγά σιγά χωρίς να δίνουν σήμα, είναι αλλιώς. Να που πρέπει να αντιγράψουμε τα μικρόβια, που διδάσκουν, πώς ο μικρός νικάει τον μεγάλο... Οι ιδέες είναι τα μικρόβια που διαβρώνουν τα ζωτικά όργανα τη εξουσίας. Η μάζα είναι ο νεκροθάφτης της. Συνοψίζοντας σχετικώς: ...Θεωρώ, πως δε καταφέρνουμε και πολλά, τριγυρίζοντας γύρω - γύρω απ’ το ίδιο μέρος, εάν δεν αναγνωρίσουμε ανοιχτά τις δομικές αντιφάσεις που διέπουν τη πραγματικότητα και κατ’ επέκταση όσων κινούνται εντός της, που είναι δύσκολο να κατανοηθούν με τη πρώτη, (γι’ αυτό ψυχραιμία). Διακρίνω μια συνεχή αγχωτική πίεση. Δηλαδή, π.χ. κάτι να γίνει με τις διαφορετικές απόψεις που χαλάνε τη δημόσια εικόνα μας, ή να μπει επιτέλους ένα μέτρο που θα επιβάλλει, από που και έως που, θ’ αρχίζουν και θα τελειώνουν οι προσωπικές και συλλογικές επιλογές. Αγαπητοί μου, είναι ιστορικό και κοινωνικό δεδομένο πως η κοινωνία εξελίσσεται απρόβλεπτα, ως ένα είδος, εν πολλοίς άναρχου εργοταξίου υπό ανέγερση, πλήρες αντιφάσεων, και δικών μου, ως μέλος του χαμάλικου προσωπικού του. Οι όποιες επισημάνσεις και η αποδοχή των αντιφάσεων μέσα σε αγωνιζόμενους οργανισμούς, -και τη Δράση- δεν αφαιρεί τίποτε από το αντικειμενικό μεγαλείο τους -της-, αλλ’ αντίθετα τους ενδυναμώνει. Οι αντιφάσεις δε προκύπτουν ως λάθη, δεν είναι σύμπτωμα αδυναμίας, ανεπάρκειας, επιπόλαιων ή βιαστικών χειρισμών, ή χαμηλών ανακλαστικών, αλλ’ αναγκαίο συστατικό μέρος των απολύτως φυσικών, λογικών, ανθρώπινων συλλογισμών, του σύνολου πνευματικού και υλικού κόσμου μας. Η αποδοχή τους ως αναγκαίο μέρος των πραγμάτων, ισχυροποιεί, κατά τη γνώμη μου, τη φυσιογνωμία και φυσιολογική λειτουργία των οργανισμών, όσων θέλουν να ζήσουν και να αποπειραθούν την υλοποίηση των όποιων σκοπών τους. Έτσι ορίζει η «άμεση» φύση, από τη ...φύση της επαναστατική, αν και παντελώς ...ανίδεη. Οπότε; ...Μη πυροβολείτε τον ...πιανίστα. Οι αρρωστοπάθειες του κομματικοπολιτικού περιβάλλοντός μας, που μέσα του εκ των πραγμάτων και κατ’ επιλογήν μας βρισκόμαστε, επιβάλλει την ενδυνάμωση των καινοτόμων χαρακτηριστικών της φυσιογνωμίας μας. Προτιμώ ν’ αποτύχω αγωνιζόμενος γι’ αυτά, πλήρης αντιφάσεων, παρά να πετύχω για τα σίγουρα που ξέρω καλά, δηλαδή, για «μια απ’ τα ίδια». Για τα καινοτόμα άλλωστε, επέλεξα Δράση. Και δε νομίζω πως αρκούν οι λεκτικές αναγνωρίσεις των πραγμάτων, εάν δεν συνοδεύονται από πιο μεθοδική παρακολούθηση, της εν γένει λειτουργίας μας, αρχής γενομένης από το Συντονιστικό της, κάτι που βρίσκω πως έχει μπει μπροστά. Φαίνεται πως θα έχουμε μια καλή νέα περίοδο, με τη Δράση σε ένα σκαλί παραπάνω. Γιάννης Τσίχλας *Στη φωτογρφία, έργο του ζωγράφου Νίκου Κασκούρα από την έκθεση «Ζωγραφική Περιπλάνηση»