6η Διαδικτυακή Δευτέρα 8 Μαρτίου, 8:00μμ

Σεμινάριο Κινηματογραφική Γεωγραφία Συνάντηση 6η Διαδικτυακή Δευτέρα 8 Μαρτίου, 8:00μμ, Θέμα: «Το Ιταλικό Σινεμά, Μικελάντζελο Αντονιόνι». Το χρονικό ενός έρωτα (1950), Οι νικημένοι (1952), Η κυρία χωρίς καμέλιες (1953), Οι φίλες (1955), οι πρώτες μεγάλου μήκους ταινίες του Αντονιόνι είναι ως έναν βαθμό επηρεασμένες από τον νεορεαλισμό και αποτελούν μια εκσυγχρονισμένη και εκμοντερνισμένη εναλλακτική του. Με την Κραυγή (1957), εμφανίζει μια καινούργια αισθητική, η οποία προάγει τη χαλάρωση ή και κατάργηση της δράσης και δραματουργίας, την αποδραματοποίηση της αφήγησης και της μυθοπλασίας. Με αυτό το φιλμ εισάγεται στο σινεμά του η διαστολή και επιμήκυνση του, βιωματικού πλέον χαρακτήρα, φιλμικού χρόνου. Αργοί ρυθμοί, σύμφωνοι προς τη ροή της πεζής καθημερινότητας, χωρίς συσσώρευση δρώμενων και χωρίς ταχύτητα. Οι θεματικές του Αντονιόνι είναι η αλλοτρίωση, η αποξένωση και η μοναξιά στην καταναλωτική, βιομηχανική κοινωνία της αφθονίας, στο αυτοματοποιημένο και μολυσμένο περιβάλλον· η (κατα)πίεση που ασκεί στο άτομο ο υπερμοντέρνος, χτισμένος και δομημένος χώρος, η αυτονόμηση των βιομηχανικών, τυποποιημένων αντικειμένων στη ζωή μας· οι νευρώσεις και οι αλλοιώσεις του συναισθηματικού μας κόσμου και του έρωτα· οι γυναικείες ευαισθησίες και ιδιαιτερότητες, που τις αναδεικνύει μέσα από πολλά και ουσιώδη γυναικεία πορτρέτα. Σε αρκετές ταινίες του όπως : Blow-up (1967), Η περιπέτεια (1960), Κόκκινη έρημος (1964), Επάγγελμα ρεπόρτερ (1979), Ζabriski Point (1970), Η έκλειψη (1962), Η νύχτα (1961) μπορούμε να διαισθανθούμε τη διάλυση του κόσμου που περιγράφει καθώς και τη διάλυση των συναισθημάτων των ανθρώπων που ζουν σ’ αυτόν. Οι έξι διαδοχικές ταινίες Οι φίλες, Η κραυγή, Η περιπέτεια, Η νύχτα, Η έκλειψη και Η κόκκινη έρημος, μιλούν για την αποξένωση και την παγωνιά στην ψυχή του σύγχρονου ατόμου: του ανθρώπου της εργατικής τάξης στην Κραυγή, των αστών στις Νύχτα, Περιπέτεια, Οι φίλες και Κόκκινη έρημο, και των μικροαστικών-μεσοαστικών στρωμάτων στην Έκλειψη. Η αντονιονική ευαισθησία συλλαμβάνει και εκφράζει πλήθος υπαρξιακών, ανθρώπινων, συναισθηματικών, ερωτικών και κοινωνικών ζητημάτων, διαμέσου ενός πρωτότυπου χειρισμού του αφηγηματικού και μυθοπλαστικού χωροχρόνου. H Περιπέτεια, πρώτο μέρος της λεγόμενης «Τριλογίας της αποξένωσης» –που συμπληρώνουν Η νύχτα και Η έκλειψη – αφηγείται με αργό, σχεδόν τελετουργικό τρόπο, το ταξίδι με γιοτ μιας παρέας αστών, την αποβίβασή τους σε ένα μικρό νησί και την εξαφάνιση, εκεί, της ερωμένης του αρχιτέκτονα Σάντρο. Η αναζήτηση της εξαφανισμένης μεγαλοαστής, η έρευνα από τον εραστή της και τη φίλη της για να τη βρουν, αποτελούν ένα πρόσχημα. Στην πραγματικότητα μάλλον ψάχνουν μέσα τους, ψάχνουν τον εαυτό τους. Σε όλες τις στάσεις και τις διαδρομές των δύο χαρακτήρων, που στην πορεία γίνονται ζευγάρι, ο χρόνος επιμηκύνεται, προκύπτουν αναμονές, αδράνεια και νεκροί χρόνοι. Αυτή είναι μια βασική αισθητική αρχή του μοντέρνου αντονιονικού σινεμά. Ο σκηνοθέτης προσεγγίζει, στην ταινία αυτή και σε αρκετές άλλες του (π.χ. Η κυρία χωρίς καμέλιες, Οι φίλες) την αποξένωση και την αλλοτρίωση του σύγχρονου Ευρωπαίου. Αποξένωση και αρρώστια των αισθημάτων στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, στη σχέση τους με το περιβάλλον και την κοινωνία. Αλλοτρίωση του μοντέρνου ανθρώπου στην τεχνοκρατική, βιομηχανική και καταναλωτική κοινωνία, όπου λειτουργεί στρεβλά, βραχυκυκλωμένος, αποξενωμένος κι αποπροσανατολισμένος. Ο έρωτας προσδίδει μια δυναμική στις σχέσεις, αλλά αντί να διευκολύνει την επαφή, ίσως την κάνει πιο πολύπλοκη και πολυσύνθετη. Το Blow-up (1967), η πρώτη ταινία-έξοδος του Αντονιόνι από τα σύνορα του ιταλικού σινεμά, γυρισμένο στο Λονδίνο, είναι ένα υπέροχο, σπάνιο φιλμ που αγκαλιάζει, μέσα από τη σκηνοθετική και πλαστική του τελειότητα, πολλά σημαντικά σύγχρονα θέματα: Tην απομόνωση και την έλλειψη επικοινωνίας του σύγχρονου ανθρώπου, τη δυσκολία ή αδυναμία δημιουργίας και ολοκλήρωσης των ανθρώπινων σχέσεων, τη ζωή στη ρηχή και κούφια καταναλωτική κοινωνία∙ (στο Blow-up εντοπίζουμε την παντοδυναμία της εικόνας στον σημερινό κόσμο)· την αδιαφορία για το τι συμβαίνει, δίπλα μας· τη διαδικασία αναζήτησης και εύρεσης της αλήθειας, την παραίτηση του σύγχρονου ατόμου από την εύρεση της αλήθειας· την ίδια τη διαδικασία και τις μεθόδους αναζήτησης της αλήθειας στον μοντέρνο κόσμο. Όλα αυτά αναπαρίστανται ή διερευνώνται μέσα από εικόνες και ήχους της ποπ κουλτούρας, του μοντέρνου τρόπου ζωής, ενίοτε του life style, φιλτραρισμένα μέσα από μια ψυχρή, «αποστασιοποιημένη» α λα Αντονιόνι ματιά που παρατηρεί και ανατέμνει –σχεδόν κλινικά– τις σχέσεις και τα υποκατάστατά τους. Όλα όμως τα στοιχεία αυτά είναι οργανωμένα και διευθετημένα μέσα από αισθητικές προσεγγίσεις πλαστικής, εικαστικής, σκηνογραφικής (σπουδαία τα εξωτερικά της ταινίας) και σκηνοθετικής τελειότητας. Το Blow-up, όπως και ορισμένες άλλες ταινίες της δεκαετίας του 1960 σαν την Περιπέτεια, τη Νύχτα, την Έκλειψη και την Κόκκινη έρημο του Αντονιόνι, μαζί με ορισμένες ταινίες των Τρυφώ, Παζολίνι, Μπουνιουέλ, Λόουζι, Μπέργκμαν, Ρομέρ, Γουέλς, Καζάν, του Κασαβέτη, Σίρλεϊ Κλαρκ, Ρόμπερτ Κράμερ, Χίτσκοκ, Όσιμα κ.ά., αποτέλεσαν τα σημαντικότερα υποδείγματα του κινηματογραφικού μοντερνισμού. Απαρχή του μοντέρνου σινεμά υπήρξε το σημαδιακό Ταξίδι στην Ιταλία (1953) του Ροσελίνι. Και προάγγελοι το Μ (1932) του Φριτς Λανγκ, Ο κανόνας του παιχνιδιού (1939) του Ρενουάρ, Ο πολίτης Κέιν (1941) του Γουέλς, Η εγκληματική ζωή του Αρτσιμπάλντο ντε λα Κρουζ (1955) του Μπουνιουέλ, τα φιλμ του Χίτσκοκ Σιωπηλός μάρτυρας (1954), Vertigo (1957), North by Nortwest (1959), κ.ά. Διδασκαλία: Παναγιώτης Δενδραμής, σκηνοθέτης και διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Κρήτης. Το σεμινάριο μπορείτε να το παρακολουθήσετε διαδικτυακά στη διεύθυνση: https://us02web.zoom.us/j/86989079267?pwd=RmRnS3V5NGg4ck9rRGEzVGJVeDQzUT09 Meeting ID: 869 8907 9267 Passcode: 986330 Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine - ΔΡΑΣΗ