3 Ιανουαρίου 2023, 8:00 μ.μ.

10η Συνάντηση 3 Ιανουαρίου 2023, 8:00 μμ Σεμινάριο Κινηματογράφος και Λογοτεχνία: Το Φιλμ Νουάρ Στην 10η συνάντηση του σεμιναρίου «Κινηματογράφος και Λογοτεχνία» που θα γίνει την Τρίτη 3 Ιανουαρίου στις 8:00μμ, συνεχίζουμε τη συζήτηση για το φιλμ νουάρ. Βλέπουμε και σχολιάζουμε τις ταινίες «Ο Μεγάλος Αποχαιρετισμός» του Ρόμπερτ Όλτμαν (1973), η οποία βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Ρέιμοντ Τσάντλερ και «Chinatown» (1974) του Ρομάν Πολάνσκι σε σενάριο του σκηνοθέτη και του Ρόμπερτ Τάουνι. Ο Μεγάλος Αποχαιρετισμός ΗΠΑ, Φιλμ Νουάρ, 1973. Διάρκεια:112’. Σκηνοθεσία: Robert Altman. Σενάριο: Leigh Brackett, Raymond Chandler. Πρωταγωνιστούν: Elliott Gould, Nina van Pallandt, Sterling Hayden, Mark Rydell Το καλοκαίρι του 1973 στο Λος Άντζελες είναι καυτό. Ο ιδιωτικός ντέντεκτιβ και ολίγον τζογαδόρος Μάρλοου βοηθάει τον καλό του φίλο, επίσης τζογαδόρο, συνεργάτη ενός περιβόητου μαφιόζου της περιοχής και ζηλιάρη σύζυγο, Τέρι Λένοξ να αποδράσει στο Μεξικό. Δεν ρωτάει γιατί, τηρώντας τον κώδικα φιλίας μεταξύ αντρών. Αυτή όμως η «βοήθεια» του στοιχίζει ένα ήρεμο καλοκαίρι, παρέα με τον αγαπημένο γάτο του και τις πάντα ολόγυμνες, γειτόνισσες. Είναι ξημερώματα και το επόμενο πρωί θα βρεθεί στο κρατητήριο και στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, προσπαθώντας να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει. Ο καλός του φίλος βρίσκεται δολοφονημένος στο Μεξικό και η όμορφη γυναίκα του δολοφονημένη σπίτι τους. Από το χέρι του Μάρλοου, καθώς όλοι υποθέτουν. Από εκείνο το σημείο ξεκινά το δικό του αγώνα για την αλήθεια. Δεν πιστεύει τίποτε από όλα αυτά, ούτε κατανοεί γιατί τον έμπλεξε ο φίλος του. Και έτσι βρίσκεται ανάμεσα σε έναν αλκοολικό συγγραφέα (υπέροχη η ερμηνεία του Στέρλινγκ Χέιντεν) και τη γοητευτική γυναίκα του στο σπίτι τους στο Μαλιμπού, γείτονες των «δολοφονημένων». Στην ψυχιατρική κλινική ενός «κομπογιαννίτη» γιατρού. Στον αρχιμαφιόζο της περιοχής και τη σπείρα του. Στην καχυποψία και την επιθετικότητα των αστυνομικών. Και στο πέπλο μυστηρίου που καλύπτει τις αρχές στην ενδοχώρα του Μεξικού. Όλα όμως τελειώνουν, ξεδιαλύνονται και αποκαθίστανται με μια σφαίρα. Και ένα αντίο. Από την άλλη, ο Έλιοτ Γκουλντ μπορεί να μην «έμεινε» στη σινεφίλ συνείδηση ως ο καλύτερος Μάρλοου της μεγάλης οθόνης, όμως η ερμηνεία του άφησε το δικό της σημάδι, παρόλο που όλοι τους (Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, Ρόμπερτ Μοντγκόμερι, Τζέιμς Γκάρνερ, Ρόμπερτ Μίτσαμ) παραμένουν αξεπέραστοι. Ο Γκουλντ, περισσότερο ως σκοτεινή φιγούρα των αντεργκράουντ στεκιών της πόλης παρά ως δαιμόνιος ντετέκτιβ, εραστής και λαγωνικό συνάμα, ενσάρκωσε το μυστήριο που έλκυε και εντέλει στιγμάτισε το σινεμά των ‘70s. Η επιλογή του ηθοποιού δεν ήταν, εντούτοις, το μοναδικό αξιοπερίεργο στην ταινία. Ο ανερχόμενος την εποχή εκείνη σκηνοθέτης Ρόμπερτ Όλτμαν έκανε τον θρυλικό ντετέκτιβ Εβραίο, με ορμητήριο των επαγγελματικών του δραστηριοτήτων το φωτεινό Λος Άντζελες. Ήθελε να γυρίσει ένα παραδοσιακό φιλμ νουάρ αλλάζοντας όμως τη νυχτερινή ατμόσφαιρα με τα λαμπρά, ηλιόλουστα πρωινά της Πόλης των Αγγέλων, τους πολυσύχναστους και πνιγμένους στους νέον φωτισμούς δρόμους και τα παραθαλάσσια διαμερίσματα στις χρυσές ακτές του Μαλιμπού. Μεταμόρφωσε τον υπερδραστήριο μυθιστορηματικό Μάρλοου σε ένα φαινομενικά παθητικό loser, που μόνο στο φινάλε εκδηλώνει τη συσσωρευμένη οργή και πικρία του, με μια αιφνίδια πράξη βίας. Φρόντισε η ταινία να ισορροπεί επιδέξια ανάμεσα στη συντήρηση ενός μύθου και την παρωδία του, προερχόμενη μάλιστα από έναν άνθρωπο που δεν πιστεύει στους μύθους. Ο συνδυασμός όλων αυτών των ανορθόδοξων στοιχείων απώθησε το κοινό που γύρισε την πλάτη στην ασυνήθιστη αυτή διασκευή και πολλούς κριτικούς να αντιμετωπίσουν αρνητικά τις καινοτομίες στην τσαντλερική μυθολογία. Με το πέρασμα του χρόνου, ωστόσο, το παρεξηγημένο φιλμ κατόρθωσε να αποκτήσει τη φήμη που του αρμόζει ως μια από τις ωραιότερες μεταφορές των περιπετειών του Φίλιπ Μάρλοου στην οθόνη. Chinatown ΗΠΑ, Θρίλερ Μυστηρίου, 1974. Διάρκεια: 130’. Σκηνοθεσία: Roman Polanski. Σενάριο: Robert Towne, Roman Polanski. Πρωταγωνιστούν: Jack Nicholson, Faye Dunaway, John Huston, Perry Lopez, John Hillerman, Darrell Zwerling, Diane Ladd, Roy Jenson, Roman Polanski, Richard Bakalyan, Joe Mantell, Bruce Glover, Nandu Hinds. 1937, Λος Άντζελες. Η πόλη συνταράσσεται από τις αντιπαραθέσεις για τη διαχείριση του νερού. Ο Τζέικ Γκίτις είναι ο καλύτερος ιδιωτικός ντετέκτιβ της περιοχής. Ακριβός, καλοντυμένος, γοητευτικός, αυστηρός με τους συνεργάτες του μάγκας, τεμπέλης και κυνικός, διατηρεί ένα πολυτελές γραφείο στην καρδιά της πόλης το οποίο ειδικεύεται σε υποθέσεις μοιχείας. Κάποια στιγμή επισκέπτεται το γραφείο του μια γυναίκα, συστήνεται ως κ. Μάρλεϊ και του ζητά να βρει αποδείξεις για τη μοιχεία του συζύγου της Χόλι. Ο Τζέικ αναλαμβάνει την υπόθεση και η αποστολή του στέφεται με επιτυχία. Ο μοιχός συλλαμβάνεται με μια νεαρή κοπέλα και η περίπτωση του εκτίθεται στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Αλλά μαζί με τη δημοσιότητα έρχονται ανατροπές και αποκαλύψεις. Η υπόθεση δεν είναι για απλή περίπτωση μοιχείας. Η εν λόγω κυρία δεν είναι η κυρία Μάρλεϊ, αλλά απατεώνας, πληρωμένη για να αμαυρώσει την υπόληψη του. Ο Χόλι, δεν είναι κάποιος τυχαίος, αλλά ο επικεφαλής μηχανικός της Εταιρίας Ύδρευσης της πόλης, ο οποίος και αρνείται να υπογράψει για την κατασκευή ενός σαθρού φράγματος, έργο που συνδέεται με πολλά οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα. Και σαν επιστέγασμα ο Χόλι Μάρλεϊ βρίσκεται δολοφονημένος στους τσιμεντένιους σωλήνες του φράγματος. Η πραγματική κυρία Μάρλεϊ, μοιραία, ευάλωτη, απελπισμένη εμφανίζεται τώρα στο γραφείο και τη ζωή του Τζέικ και τον προσλαμβάνει προκαλώντας τον να ανακαλύψει ποια πραγματικά είναι και τι έχει συμβεί στη ζωή της. Τα πράγματα παίρνουν το δρόμο τους. Ο ήρωας μας, παγιδευμένος σε έναν θανατηφόρο ιστό συνωμοσίας, ακολουθεί τα σημάδια του μυστηρίου και ανακαλύπτει εκτός από την ιστορία απάτης και διαφθοράς που διαβρώνει τα θεμέλια ολόκληρης της πόλης του Λος Αντζελες και ένα προσωπικό δράμα. Το κακό, πολιτικό, οικονομικό, οικογενειακό αποδεικνύεται πανίσχυρο, παντοδύναμο και πάντα διαφεύγει κάθε τιμωρίας. Αυτά ακριβώς αφηγείται το βραβευμένο με Όσκαρ, σενάριο του Ρόμπερτ Τάουνι. Ανεξάρτητα όμως από το σενάριο, η ταινία είναι αριστούργημα εξαιτίας της σκηνοθετικής ευφυΐας του Ρομάν Πολάνσκι. Χρησιμοποιώντας δύο σημεία αναφοράς την συνοικία Chinatown (ο μοιραίος χώρος όπου ξεδιπλώνεται το δράμα) και το νερό, (η κινητήρια δύναμη όλων των δρώμενων), παραδίδει ένα άρτιο, ακριβές, απολαυστικό αμερικανικό θρίλερ, στο οποίο προσθέτει στοιχεία του ευρωπαϊκού σινεμά μετατρέποντας το σε κάτι σύνθετο και υπαρξιακό. Δεν υπάρχει κάτι τυχαίο εδώ. Κάθε τι είναι μελετημένο στη λεπτομέρεια του. Από το υπέροχα θλιμμένο τζαζ σαξόφωνο του Τζον Γκόλντσμιθ έως τη φωτογραφία του Τζον Α. Αλόνζο. Και βέβαια τις ερμηνείες. H Φέι Ντάναγουεϊ είναι λαμπερή ως εύθραυστη μοιραία γυναίκα που βασανίζεται από ένα βαθύ και πονεμένο μυστικό. Ο Τζακ Νίκολσον εκτυφλωτικά γοητευτικός, ακόμα κα σε εκείνες σκηνές που κυκλοφορεί με στραπατσαρισμένο πρόσωπο, είναι εκείνος που ο θεατής, σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, παρακολουθεί συγκλονισμένος. Η ταινία- σταθμός που ανανέωσε το είδος του φιλμ νουάρ είναι το τελευταίο σκηνοθετικό εγχείρημα του Πολάνσκι στις ΗΠΑ. Προτάθηκε για 11 Όσκαρ και 4 για Χρυσές Σφαίρες. Σήμερα έχει καταταγεί 2η από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου στη λίστα με τις καλύτερες ταινίες μυστηρίου όλων των εποχών. To σεμινάριο πραγματοποιείται ζωντανά στο στέκι της Δράσης για μια Άλλη Πόλη (Πάρνηθος 21) και διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας Zoom: Κινηματογράφος και λογοτεχνία: Film Noir Meeting ID: 826 3104 5253 Passcode: 161882 Πληροφορίες για το κόστος συμμετοχής: 2111165797, στέκι της ΔΡΑΣΗΣ