Τρίτη 13 Φεβρουαρίου, 8:30μμ, ζωντανά και διαδικτυακά από το Cine Δράση

Στην 15η συνάντηση του σεμιναρίου «Η Κωμωδία στο Σινεμά» που οργανώνει το Cine Δράση και θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 13 Φεβρουαρίου 2024, στις 8:30’μμ ζωντανά στο στέκι της Δράσης και διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας Zoom, ξεκινάμε τη συζήτηση για την βρετανική κωμωδία. Βλέπουμε αποσπάσματα από ταινίες και συζητάμε για τις Κωμωδίες των Ealing Studios. H βρετανική κωμωδία υπήρξε βασικός πυλώνας της κινηματογραφικής παραγωγής της χώρας αυτής από τις αρχές του περασμένου αιώνα και παραμένει το αναμφισβήτητα περισσότερο δημοφιλές και σημαντικότερο είδος στην ιστορία του βρετανικού κινηματογράφου. Είναι σχεδόν αδύνατο σήμερα να σκεφτεί κάποιος τα Ealing Studios χωρίς να προσθέσει δίπλα τη λέξη «κωμωδία». Περισσότερο από μισό αιώνα αφότου σταμάτησε η παραγωγή ταινιών, οι Ealing κωμωδίες είναι από τις πιο ισχυρές του βρετανικού κινηματογράφου. Είναι δύσκολο, λοιπόν, να πιστέψει κάποιος ότι ο κύκλος που έφερε μαζί τις δύο λέξεις Ealing και κωμωδία, στην πραγματικότητα περιλαμβάνει λιγότερες από δέκα ταινίες που δημιουργήθηκαν μέσα σε περίπου εννέα χρόνια: από την κυκλοφορία του Hue and Cry (Charles Crichton) τον Φεβρουάριο του 1947 έως τον Δεκέμβριο του 1955, όταν οι Ladykillers (Alexander Mackendrick) πρωτοπαίχτηκαν στους κινηματογράφους. Πρώιμος πρόγονος των μεταπολεμικών κωμωδιών των Ealing Studios είναι το Cheer Boys Cheer (Forde, 1939) μια ζωντανή ιστορία για τη μάχη ανάμεσα σε δύο αντίπαλους ζυθοποιούς: της μικρής, οικογενειακής επιχείρησης Greenleaf, που κινείται με βάση τη γνήσια αγάπη για τη ζυθοποιία και του βιομηχανικού τιτάνα Ironside, του οποίου το παραγόμενο προϊόν δεν είναι αρεστό ούτε στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του. Αυτή η αντίθεση μεγάλου-μικρού, κοινότητας-κεφαλαίου θα εμφανιζόταν τακτικά σε μεταγενέστερες ταινίες των Ealing και όχι μόνο στις κωμωδίες. Αλλά το Cheer Boys Cheer σύντομα ξεχάστηκε. Το στούντιο είχε επιλέξει μια θέση στη διάρκεια του πολέμου. Δημιούργησε μια σειρά ταινιών στις οποίες τονιζόταν ο συλλογικός ηρωισμός σε αντιπαράθεση με την κυρίαρχη τάση των άλλων στούντιο των οποίων οι ταινίες εξυμνούσαν το ατομικό θάρρος και τον ηρωισμό των αξιωματικών. Αλλά μέχρι το 1944 η διάθεση του κοινού για πολεμικές ιστορίες είχε μειωθεί και το στούντιο άρχισε να ψάχνει για νέους τύπους ταινιών. Έτσι τα επόμενα χρόνια πειραματίζεται με τη φαντασία, το μελόδραμα ακόμη και τον τρόμο (ταινία χαρακτηριστική το Dead of Night, 1945). Από αυτή την ανήσυχη αναζήτηση προέκυψε μια μικρή κωμωδία του 1947 για μια συμμορία ανήλικων ντετέκτιβ που αποτρέπουν μια εγκληματική συνωμοσία χρησιμοποιώντας ένα κόμικ για αγόρια για να μεταφέρουν τα μυστικά τους μηνύματα. Το Hue and Cry ήταν μια απροσδόκητη επιτυχία και ενθάρρυνε τον επικεφαλής του στούντιο Μάικλ Μπάλκον να επενδύσει περισσότερο σε κωμωδίες. Θα περνούσαν δύο χρόνια μέχρι να ανταμειφθεί με άλλη μια επιτυχία, αλλά άξιζε την αναμονή. Μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου 1949, τα στούντιο κυκλοφόρησαν μια τριάδα ταινιών τα Passport to Pimlico (Henry Cornelius), Whisky Galore! (Alexander Mackendrick) και Kind Hearts and Coronets (Robert Hamer) - που θα καθόριζαν τη νέα κατεύθυνση των Ealing. Πρώτα στους κινηματογράφους βγήκε το Passport to Pimlico, στο οποίο οι κάτοικοι ενός δρόμου του Νοτίου Λονδίνου ανακαλύπτουν θησαυρό θαμμένο από καιρό μαζί με αρχαία έγγραφα που αποδεικνύουν ότι δεν είναι πολίτες της Αγγλίας αλλά της Βουργουνδίας. Οι νέοι Βουργουνδοί εκμεταλλεύονται στο έπακρο την ξαφνική ελευθερία τους από τη βρετανική κυριαρχία, με τους πεζούς κανόνες, το σιτηρέσιο και τον κακό καιρό. Η ταινία καθιερώθηκε ως πρότυπο γλυκών φαντασιώσεων εξέγερσης πρακτική που εμφανίζεται και στο φιλμ The Lavender Hill Mob (Crichton, 1951), στο οποίο ένας φιλήσυχος υπαλληλάκος της Τράπεζας της Αγγλίας, μαζί με μια ομάδα διαρρηκτών, διοργανώνει μια απίθανη ληστεία, με την οποία θα βγάλει από τη χώρα ράβδους χρυσού αξίας ενός εκατομμυρίου με τη μορφή Πύργων του Άϊφελ! Η με πολύ λεπτομέρεια, σχεδιασμένη ληστεία όμως στραβώνει όταν οι ράβδοι χρυσοί ανακατεύονται με μια παραγγελία σουβενίρ με το σχήμα του Πύργου του Άιφελ. Το ίδιο ισχύει και για το λιγότερο επιτυχημένο The Titfield Thunderbolt (Crichton, 1953), στο οποίο το επαπειλούμενο κλείσιμο μιας αγροτικής σιδηροδρομικής γραμμής υποχρεώνει τους κατοίκους ενός μικρού αγγλικού χωριού σε πράξεις αντίστασης. Αυτές οι τρεις ταινίες γράφτηκαν όλες από τον πρώην δημοσιογράφο και αστυνομικό Τ.Ε.Β. Ο 'Tibby' Clarke - έγραψε και το Hue and Cry – ο οποίος έκανε περισσότερα από οποιονδήποτε άλλον για να δημιουργηθεί η φήμη του ευγενικού, εκκεντρικού & ιδιότροπου χιούμορ με το οποίο το Ealing έχουν ταυτιστεί έκτοτε. Αλλά η κωμωδία του Ealing είχε πάντα τη σκοτεινή της πλευρά. Στο Kind Hearts and Coronets, ένας νεαρός άνδρας, που δεν έγινε αποδεκτός από την αριστοκρατική του οικογένεια λόγω της απόφασης της μητέρας του να παντρευτεί έναν Ιταλό κοινό θνητό, αποφασίζει να δολοφονήσει όλους τους συγγενείς που βρίσκονται ανάμεσα σε αυτόν και το δουκάτο που θεωρεί κληρονομιά του. Η ταινία του σκηνοθέτη Robert Hamer είναι μια κομψή, άγρια ανάλυση της ταξικής εδουαρδιανής κοινωνίας που δεν έχασε τίποτα από το ταπεραμέντο της ή τη δηκτικότητα της με το πέρασμα του χρόνου, τόσο που χαρακτηρίστηκε μια από τις πιο «τέλειες» ταινίες που έγιναν ποτέ στη Βρετανία. Ο Hamer ωστόσο, θα δυσκολευόταν να επαναλάβει την επιτυχία του Kind Hearts και έκανε μόνο μια ακόμα ταινία για το Ealing. Πιο παραγωγικός -αλλά όχι λιγότερο κυνικός- ήταν ο γεννημένος στην Αμερική, Σκωτσέζος σκηνοθέτης Alexander Mackendrick. Στο Whisky Galore!, οι «στεγνοί» από ουίσκι κάτοικοι του νησιού των Εβρίδων Todday βλέπουν τις προσευχές τους να εισακούονται όταν ένα πλοίο που μετέφερε 50.000 κάσες από το αγαπημένο τους ποτό βυθίζεται σε κοντινή ακτή. Αλλά μεταξύ αυτών και των ονείρων τους που ετοιμάζονται να γίνουν πραγματικότητα, στέκεται εμπόδιο ο αυστηρός Άγγλος καπετάνιος και οι σύμμαχοι του τελωνειακοί υπάλληλοι, όλοι αποφασισμένοι να προστατεύσουν το πολύτιμο φορτίο. Ο εξευτελισμός του φριχτού καπετάνιου από τους πονηρούς, διψασμένους για ουίσκι νησιώτες έδωσε τον τόνο στη συχνά σκληρή κοινωνική σάτιρα που ο Mackendrick θα έκανε με τρεις ακόμη κωμωδίες στα Ealing. Στο The Man in the White Suit, ένας πράος αλλά λαμπρός χημικός επινοεί ένα αδιάβροχο, άφθαρτο ύφασμα, πυροδοτώντας ακούσια έναν ολοκληρωτικό πόλεμο μεταξύ άπληστων βαρόνων της κλωστοϋφαντουργίας και ανήσυχων συνδικάτων. Στο The Maggie (1953), ένας άλλος δόλιος Σκωτσέζος, καπετάνιος ενός σκάφους εξαπατά έναν Αμερικανό επιχειρηματία. Και στο The Ladykillers μια συμμορία απατεώνων πραγματοποιεί με επιτυχία μια τολμηρή ληστεία, μόνο και μόνο για να βρει το δάσκαλο της στη φαινομενικά αδύναμη ηλικιωμένη σπιτονοικοκυρά της. Στα Ealing, βέβαια, δημιουργήθηκαν περισσότερες κωμωδίες από αυτές - συνολικά, περίπου 30 από τα 95 φιλμ των στούντιο ήταν κωμωδίες. Τα τελευταία χρόνια έγιναν προσπάθειες ανανέωσης των κωμικών στοιχείων με όχημα ηθοποιούς όπως ο διεθνής σταρ David Niven (The Love Lottery, Crichton, 1954) ή οι πρωτοεμφανιζόμενοι Benny Hill (Who Done It?, Dearden, 1956) και Harry Secombe (Davy, Michael Relph, 1957). Αλλά οι «Ealing Comedies» που θυμόμαστε σήμερα βρίσκονται σε μια λίγο πολύ σταθερή λίστα. Αυτές οι οκτώ-εννέα ταινίες παραμένουν φρέσκες και ας έχουν περάσει περίπου 7 δεκαετίες από το γύρισμα τους. Τα θέματά τους διαχρονικά, το χιούμορ τους αναμφισβήτητα βρετανικό. Ανακαλύπτονται ξανά και ξανά από κάθε νέα γενιά και τις απολαμβάνουν λάτρεις του κινηματογράφου στο σπίτι τους, στους κινηματογράφους, στην τηλεόραση, στο διαδίκτυο. Σχεδόν κάθε κωμωδία που γυρίστηκε στη Βρετανία έκτοτε, συγκρίνεται με αυτές - και τις περισσότερες φορές βρέθηκε υποδεέστερη. Το σεμινάριο πραγματοποιείται κάθε Τρίτη στις 8.30μ.μ. στο στέκι της Δράσης, (Πάρνηθος 21, Βριλήσσια) και ταυτόχρονα μεταδίδεται διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας zoom: Meeting ID: 850 0197 3068 Passcode: 497276 Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine-Δράση