(Με αφορμή την ταινία «Εξέλιξη» και την συζήτηση με τον Περικλή Χούρσογλου μετά την προβολή της)

Υπάρχει μια διαδεδομένη και εν μέρει αποδεκτή αντίληψη, ότι αυτοί που αγαπούν το σινεμά, όπως αυτοί που αγαπούν τη λογοτεχνία ή οποιοδήποτε άλλο είδος τέχνης, απλά ικανοποιούν μέσω αυτών την ανάγκη τους για φυγή από την καθημερινή πραγματικότητα, ανάγκη εντονότερη στους δύσκολους και γενικευμένα ανασφαλείς καιρούς μας. Αν και δεν θεωρούμε αμελητέα αυτή την προσφορά της 7ης Τέχνης για έξοδο, έστω προσωρινή, από τις δυσκολίες και τις φροντίδες της ζωής, το κυρίαρχο, στο σχεδόν ομοιογενοποιημένο κοινό που παρακολουθεί τις προβολές του Cine Δράση, μετά από πολλά χρόνια προβολών και συζητήσεων, είναι πρωτίστως η διαμέσου του σινεμά κατανόηση της πραγματικότητας, ο στοχασμός πάνω στη ζωή και τις αλήθειες της, η συνάντηση με άλλους πολιτισμούς και η ταύτιση με άλλους ανθρώπους. Βλέποντας ένα φιλμ δεν κεντρίζουμε μόνο την όραση, την ακοή και άλλες αισθήσεις μας, αλλά ταυτόχρονα κινητοποιούμε τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τους συλλογισμούς, τις αναγωγές, τις μνήμες. Αναζητώντας το «νόημα» και την «αλήθεια» του εκάστοτε έργου τέχνης, αποκωδικοποιώντας τα δεδομένα του κάνουμε μια ενσυνείδητη προσπάθεια γνώσης και εμβάθυνσης στην αλήθεια της πραγματικότητας. Εν ολίγοις με αφορμή ένα φιλμ, σκεφτόμαστε για αυτό και διαμέσου αυτού ξανασυνδεόμαστε με την πραγματικότητα –από την οποία έχουμε μόλις και για λίγο διαφύγει- διερευνούμε τον κόσμο και τη ζωή από ένα άλλο διαφορετικό, σίγουρα όμως, καλύτερο επίπεδο. Μια τέτοια εμπειρία ζήσαμε όσοι βρεθήκαμε την Πέμπτη 28 Μαρτίου στο ΤΥΠΕΤ για να παρακολουθήσουμε την προβολή και την συζήτηση που ακολούθησε της «Εξέλιξης» της βιωματικής ταινίας του βετεράνου σκηνοθέτη και επί μία, σχεδόν, 20ετία καθηγητή του τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ Περικλή Χούρσογλου. Ένα φιλμ γεμάτο φιλμαρισμένα κομμάτια κοινωνικής και ανθρώπινης πραγματικότητας: ανθρώπους, γυναίκες, άντρες, παιδιά και γέρους, εξοργισμένους φοιτητές, μαθήματα κινηματογράφου, σκηνοθετικές απόπειρες, σπίτια, χωράφια, τρένα, σταθμούς, ποτάμια, συνοικίες, αυτοκίνητα, ταξί με τρελούς ταξιτζήδες, δένδρα, ουρανούς και ήχους, μονολόγους, διαλόγους, ήχους αυτοκινήτων, πουλιών, μηχανημάτων. Είναι εξόχως ανακουφιστικό και πολύ ευχάριστο, όταν διαπιστώνεις ότι αυτό που μόλις είδες στην οθόνη δεν είναι μια κατασκευή, αλλά ο δημιουργός έχει μεταφέρει στο έργο του τις αντιλήψεις και τη στάση ζωής του. Εδώ ο Περικλής Χούρσογλου δεν μας απογοήτευσε. Αντίθετα, συνομιλήσαμε με έναν άνθρωπο σεμνό και μετριόφρονα, που αγαπά αυτό που κάνει είτε είναι η σκηνοθεσία είτε η διδασκαλία, γενναιόδωρο στη μετάδοση της γνώσης και των εμπειριών του από τη ζωή, ακόμα και σε ένα κοινό που δεν ήταν οι φοιτητές του. Ακούσαμε ιστορίες από τα ταξίδια με το τρένο Αθήνα, Θεσσαλονίκη. Διακρίναμε την αγάπη για το πανεπιστήμιο που φτάνει μέχρι το καθάρισμα της τουαλέτας (ο Βιμ Βέντερς ήξερε καλά τι ήθελε να πει με τις δικές του «Perfect Days») και την προσπάθεια να ξεχωρίσει μέσα από εκατοντάδες φοιτητές κάποιους «που έχουν ταλέντο». Στάση ενός δασκάλου που βλέπει το ρόλο του στην εκπαιδευτική διαδικασία ως «διαμεσολαβητή» και τη σχέση με τους φοιτητές αμφίδρομη. Δεν μαθαίνουν μόνον εκείνοι να σκέφτονται, αλλά και ο δάσκαλος «μαθαίνει πάρα πολλά πράγματα από τους μαθητές και προσαρμόζει ανάλογα τη διδασκαλία». Και οπωσδήποτε για αγαπημένους σκηνοθέτες, ξεχωριστές ταινίες και δημιουργικές εμπειρίες. Για την ιστορία του τόπου από την καταστροφή της Σμύρνης μέχρι την πρόσφατη κρίση, τα μνημόνια και τις τελευταίες φοιτητικές κινητοποιήσεις, προσωπικές ιστορίες από τη ζωή, συναισθήματα, προβληματισμούς για τις σχέσεις και την επικοινωνία με τους άλλους, γονείς, σύζυγο και παιδιά εκτέθηκαν στους θεατές, που είχαν την αίσθηση ότι εκεί μπροστά τους υπάρχει ένας δικός τους άνθρωπος που τους ανοίγει την ψυχή του. Χωρίς φανφαρονισμούς και δημαγωγίες, ήρεμα, προσιτά και μέσω του προσωπικού του παραδείγματος τόνισε την ανάγκη να προστατεύομε όλα εκείνα που αγαπάμε, να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για τους γύρω μας, αθόρυβα. «Χωρίς να το διαφημίζουμε.» Πρόκειται για προσόντα που τείνουν να εκλείψουν σε μια εποχή άκρατου ατομικισμού, όπου περισσεύουν η έπαρση και η αλαζονεία ακόμα και σε ανθρώπους με πολύ-πολύ λιγότερα προσόντα από τον Περικλή Χούρσογλου. Και ένα μικρό αλλά όχι ασήμαντο Βριλησσιώτικο ενδιαφέρον. Την προβολή παρακολούθησε με τους φίλους και την οικογένεια του ο Ρωμανός Δημητρακόπουλος, ηθοποιός που παίζει τον ήρωα της ταινίας στην πρώτη σκηνή, όταν το 1973 μόλις έχει μπει στο Μαθηματικό του ΑΠΘ και με τον πατέρα του ταξιδεύουν στη Θεσσαλονίκη. Ο Ρωμανός είναι μαθητής της 3ης τάξης του 2ου Λυκείου Βριλησσίων. Για την «Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine – Δράση», Μαρίνα Παπαχριστοδούλου