Του Αντώνιου Καπετάνιου

Αναδημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο, όχι μόνο λόγω της πλούσιας επιστημονικής κατάρτισης και εμπειρίας του γράφοντος *, αλλά για να προσθέσουμε επιχειρήματα – έστω εκ των υστέρων- στη συζήτηση για τον καθαρισμό του Θεόκλητου, (σημαντικό μέρος του οποίου έχει πλέον καεί), η οποία συντηρείται ως αφορμή διαπαραταξιακών αψιμαχιών. Έχοντας κρατήσει απόσταση από ένα «παιχνίδι» αναρμοδίων που παροξύνει κάθε τι ως μέθοδο παρουσίας και αυτοπροβολής, θεωρούμε ότι ο καθαρισμός του Θεόκλητου, (που δεν νοείται να ξεκινά στα τέλη Ιουλίου), αποτελεί μια ελάχιστη παράμετρο μέσα στη μεγάλη εικόνα των ημερών, από την οποία κάποιοι επιδιώκουν να ξεφύγουν. Κίνηση δημοτών Βριλησσίων ΔΡΑΣΗ για μια άλλη Πόλη ---------------------------------------------------------------------------------- Το antinero είναι ένα πρόγραμμα που εφαρμόζεται από το έτος 2022 από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας σε συνεργασία με το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, και που επικεντρώνεται στους καθαρισμούς δασών και δασικών εκτάσεων, στη συντήρηση του δασικού οδικού δικτύου και των αντιπυρικών ζωνών, «για τη μείωση του κινδύνου μετάδοσης και εξάπλωσης όλων των ειδών των πυρκαγιών (εδάφους, επιφανείας και κόμης), αλλά και την μείωση της ταχύτητας εξάπλωσης πυρκαγιών, της έντασης των πυρκαγιών και του κινδύνου δημιουργίας MEGA FIRE» (σύμφωνα με τη σχετική διατύπωση αρχών του προγράμματος). Με όρους οικολογίας εάν εξετάσουμε/κρίνουμε τις ενέργειες και πρακτικές του προγράμματος antinero, διαπιστώνουμε ότι αυτού του τύπου η διαχείριση οδηγεί σε οικολογική υποβάθμιση των διαχειριζόμενων δασικών περιβαλλόντων. Απομακρύνοντας τον υπόροφο των μεσογειακών δασικών οικοσυστημάτων, αφαιρώντας δασικά δένδρα και δενδρύλλια από τη δασική επιφάνεια, καθώς κι οργανική ύλη της κόμης τους, στα πλαίσια διαχείρισης της εύφλεκτης μάζας που κατ’ εκτίμηση πραγματοποιείται, αφαιρείς τα υποστηρικτικά στοιχεία του οικοσυστήματος και του καταστρέφεις τη φυσική δομή, διά της οποίας προορίστηκε, και βάσει αυτής έχει την αρμοστή και ισόρροπη συγκρότηση που επιβάλλεται από τη φυσική λειτουργία του. Ενώ, οι μη ενδεδειγμένες σε πολλές περιπτώσεις επεμβάσεις που πραγματοποιούνται δημιουργούν πληγώσεις στα εναπομείναντα είδη και υποβαθμιστικές καταστάσεις στη δομή και τη λειτουργία των συστάδων, οδηγώντας ακόμα και σε ξηράνσεις των εναπομείναντων δασικών ατόμων (όπως στην πράξη σε πολλές περιπτώσεις υπήρξε και καταγγέλθηκε)! Δημιουργείς με την παραπάνω διαχείριση οικοσυστήματα ανισόρροπα κι ευπαθή, που αδυνατούν να υποστηρίξουν τη φυσική ζωή και την ίδια τη βιολογική τους υπόσταση, καθώς τα έχεις αποδομήσει και αποσυναρτήσει. Τα δάση δεν είναι κήποι, δεν είναι πάρκα για να τα «καθαρίζεις», σύμφωνα με τη λογική «καθαρίζω τα δάση για να τα προστατεύσω, μειώνοντας τη ευφλεξιμότητά τους», καθότι ως σύνολο ζωής θέλουν τον φυσικό πλούτο, θέλουν τη φυσική ζωή, θέλουν την (βιο)ποικιλία για να παρέχουν τις προσφορές τους. Θέλουν τη βλάστηση σε όποιο επίπεδό της για ν’ αυτοπροστατεύονται και να προάγονται. Το υγιές δάσος είναι το ορθώς προστατεύομενο, και σε αυτή τη λογική διαχείρισής του πρέπει να επικεντρωνόμαστε. Η προστασία των δασών προκύπτει από τον παράγοντα άνθρωπο, ο οποίος ως ορθός διαχειριστής πρέπει να λειτουργήσει σεβόμενος τη φυσική νομοτέλεια και την κανονικότητα της επί τη βάσει των φυσικών κανόνων, χωρίς ανατροπές κι επεμβάσεις που δι’ αυτών αναιρείται η προοπτική της προστασίας που, υποτίθεται, ότι από τη διαχείριση επιδιώκεται! Εξάλλου, είδαμε ότι αυτού του τύπου οι επεμβάσεις στα δάση, που είναι δυναμικού κι εντέλει αναιρετικού χαρακτήρα, δεν εξυπηρετούν, ή εξυπηρετούν σε μικρό βαθμό (με τη φωτιά να διαπερνά την κάτω ζώνη των συστάδων και να μη γίνεται επικόρυφη), τη μείωση του κινδύνου της πυρκαγιάς. Όταν τα φαινόμενα είναι ακραία, μετατρέπεται η πυρκαγιά, στις περισσότερες των περιπτώσεων, σε μεγαπυρκαγιά (MEGA FIRE), αναιρούμενος έτσι, ένας από τους βασικούς λόγους/σκοπούς εφαρμογής του προγράμματος. ... Ας δούμε τι γινότανε παλαιότερα, που ο κόσμος ζούσε περί και επί των δασών, κι είχε εξάρτηση από αυτά. Αφαιρούσε επιλεκτικά τη χρειαζούμενη δασική ύλη, για καύσιμα ή για χρήση (χρήσιμη ξυλεία, καυσόξυλα, ρητίνη, κατράμι, ανθρακοποιΐα, ασβεστοποιΐα κ.ά.), χωρίς ν’ ανατρέπει τη λειτουργία των δασικών οικοσυστημάτων, και χωρίς να πραγματοποιεί δυναμικού τύπου επεμβάσεις καθαρισμών κι επεμβάσεων σε αυτά. Το δάσος συνέχιζε τη λειτουργία του έχοντας υποστεί από τον άνθρωπο την κατά μέτρο επέμβαση, χωρίς να υποβαθμίζεται οικολογικά, όπως συμβαίνει σήμερα, που θέλουμε να διατηρούμε δάση εν αναιρέσει! Μια άλλου τύπου διαχείριση των δασών συνεπώς χρειαζόμαστε, με επιλεκτικές και κατά μέτρο επεμβάσεις, όπου κι όταν απαιτείται, κι όχι δυναμικές κι ολοκληρωτικές· μια διαχείριση με οικολογικό πρόσημο, κι όχι τη μηχανικού τύπου, ισοπεδωτική εφαρμοζόμενη σήμερα διαχείριση. ... Οι επεμβάσεις διαχείρισης θα πρέπει ν’ αποβλέπουν στην ανανέωση και οικολογική ενδυνάμωση των συστάδων, κι όχι στη συνολική οργανική αποφόρτισή τους, μ’ επιφάνειες κυριολεκτικά «γλειμμένες» και απογυμνωμένες από τη βλάστηση του κάτω και μεσαίου επιπέδου φυσικής ζωής, έχοντας έτσι απωλεσθεί η πολύ σημαντική κλίμακα φυτικής απόκρισης των συστάδων στις οικολογικές απαιτήσεις του οικοσυστήματος. Το φυσικώς διαχειριζόμενο δάσος, υποβοηθούμενο στη λειτουργία του με την ορθή διαχείρισή του, εφαρμόζοντας κριτήρια επιστημονικά κι όχι εργολαβικά στην αντιμετώπιση του, είναι ένα υγιές δάσος, που ικανοποιεί όλες της συνθήκες ορθής ανταπόκρισής του στον εξωγενή παράγοντα και στο ακραίο γεγονός, με τρόπο και σε βαθμό που δεν το φανταζόμαστε, και που σίγουρα η εφαρμοσθείσα πρακτική του antinero δεν μπορεί να προσεγγίσει ως προς τη λογική και τα αποτελέσματά του. ... * Τμήμα από αδημοσίευτο κείμενο του Αντώνιου Καπετάνιου - με αποσπάσματα από το βιβλίο του “Το δάσος στο δίκαιό του. Το δασικό δίκαιο με όρους Οικολογίας. Επιλογή διατάξεων-Ανάλυση-Κριτική”, έκδοση ιδίου, Αθήνα 2024. (διάθεση: ). Ολόκληρο το άρθρο εδώ: Ο Αντώνιος Β. Καπετάνιος γεννήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του '60 σε μια γραφική κωμόπολη του Παγασητικού κόλπου, στη Νέα Αγχίαλο του νομού Μαγνησίας. Σπούδασε στη Δασολογική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης την επιστήμη της Φύσης και ειδικεύτηκε στην προστασία των δασών και του φυσικού περιβάλλοντος. Αφού εργάσθηκε επί σειρά ετών σε διάφορα μέρη της Ελλάδας ως Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος, στο τέλος κατέληξε στην Αθήνα, όπου πλέον ζει και εργάζεται μόνιμα. Έχει ασχοληθεί με την περιβαλλοντική αρθρογραφία, το κοινωνικό και ιστορικό δοκίμιο, το διήγημα και την ποίηση, με ανάλογες δημοσιεύσεις. Είναι παντρεμένος και πατέρας ενός παιδιού. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Τα δένδρα π' αγαπούμε, τα πληγώνουμε! Ωδή σε τρία δένδρα: στην ελιά, στη δρυ, στο πεύκο. Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2022. Ο σχολικός κήπος Καλλιεργώντας, καλλιεργούμενοι ... Φυτεύοντας, παιδευόμενοι ... Ποιώντας, ποιούμενοι ... Παρελθόν, παρόν και μέλλον. Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2021. Απεικάσματα. Ποιήσεις. Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2021. Ἐν ἀρχῇ ἦν ἡ ποίησις. Τρία δοκίμια για την ποίηση. Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2021. Οικολογική σκέψη. Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2020. Το δικαίωμα και η υποχρέωση στη φύση. 6+1 κείμενα για τη φύση. Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2020. Αναζητώντας την ενδοχώρα, Αφήγημα για την ελληνική φύση και τις αξίες της Book Station, Αθήνα, 2020. Βίος ποιητικός. Ποιήσεις. Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2019. Μεγέθυνση. Το κοσμοείδωλο της ανάπτυξης και το μέλλον της γης: Ποιες οι επιπτώσεις της οικονομικής μεγέθυνσης στο περιβάλλον και την κοινωνία; Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2019. Λίθινοι τοίχοι. Τοιχίζοντας και διευθετώντας το φυσικό χώρο…: Τα λιθόδμητα φράγματα των χειμάρρων και οι ξερολιθιές των αγρών. Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2018 Τα θέμελα. Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2018. Το ελληνικό τοπίο. Σπουδή του τόπου και θεώρηση του ελληνικού τοπίου Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2018. Τα ιδιόγραφα. Κείμενα αειθαλή και φυλλοβόλα. Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2017. Κλήρα. Ποιήσεις. Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2017. Φύσις έργον. Νοώντας για τη φύση: Η ιδέα της φύσης και η διαχρονική της αξία. Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2017. Η ιδιοκτησία στα δάση. Αλήθειες για την γαιοκτησία στην Ελλάδα: Μύθοι και πραγματικότητα. Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2016. Τοπιογράφοι, ελάτε γρήγορα σ' αυτή τη χώρα... Το θάμα που λέγεται ελληνικό τοπίο! Φιλιππότη, Αθήνα, 2009. Αθήνα, ζεις; Η πόλη που έφυγε, η πόλη που μένει... Φιλιππότη, Αθήνα, 2006. Τη χώρα που μου πήρανε γυρεύω... Φθορές και αυθαιρεσίες στη χώρα που προίκισε ο Θεός και αδίκησε ο άνθρωπος. Ηλιοτρόπιο, Αθήνα, 2003.