Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου, 8:15΄μμ, στο ΤΥΠΕΤ

To Cine Δράση την Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου στις 8:15΄μμ, στο ΤΥΠΕΤ πραγματοποιεί την τελευταία του προβολή για το 2024 με την ταινία «Μυστική Συνταγή», ένα εντυπωσιακό μεγάλου μήκους ντεμπούτο του Ισραηλινού σεναριογράφου και σκηνοθέτη Ofir Raul Graizer. Μια τρυφερή ταινία, χαμηλότονη αλλά εκρηκτική για την υπέρβαση του πένθους, την προσπάθεια διαχείρισης της απώλειας και την αναζήτηση ταυτότητας θρησκευτικής, ερωτικής, εθνικής. Έξυπνη, καλοδουλεμένη ιστορία, όμορφα σχεδιασμένοι χαρακτήρες, εξαιρετική λεπτότητα στη σκηνοθεσία που εμμένει στο συναισθηματικό δραματικό επίπεδο, πλοκή που τοποθετείται στο εσωτερικό της βαθιά συντηρητικής ισραηλινής κοινωνίας, όπου οι θρησκευτικοί νόμοι επιβάλλονται ακόμα και στις συνταγές της μαγειρικής. Ελεγεία για τη μοναξιά και τον έρωτα που παρουσιάζεται ως διαδικασία απελευθέρωσης από δεσμά και νόμους, υπέρβαση των ατομικών και κοινωνικών ορίων των ηρώων της. Η ιστορία ξεκινά σε ένα μικρό, τακτοποιημένο γερμανικό καφέ-ζαχαροπλαστείο. Ο Oren (Roy Miller), ένας γενειοφόρος Ισραηλινός μηχανικός μεταφορών που επισκέπτεται περιστασιακά το Βερολίνο για δουλειές, ζητά πληροφορίες από τον εξυπηρετικό νεαρό που εργάζεται πίσω από τον πάγκο, τον Thomas (Tim Kalkhof), για τις τούρτες και τα αρτοσκευάσματα. Ψάχνει μπισκότα κανέλας για να τα πάρει σπίτι στην οικογένειά του και επίσης ζητά τη βοήθεια του νεαρού για να βρει ένα τρένο παιχνίδι για τον εξάχρονο γιο του. Είναι η αρχή των επισκέψεων του. Στην αρχή θα δημιουργηθεί ανάμεσα στους δύο άντρες μια ερωτική σχέση τρυφερή, γεμάτη οικειότητα. Κάθε φορά που αποχωρίζονται ο Thomas θα του ετοιμάσει γλυκά για το δρόμο και δώρο στην οικογένεια στην πατρίδα. Αρκετούς μήνες αργότερα ζουν μαζί, αν και ο Oren περνά πολύ χρόνο στο Ισραήλ. Η ιστορία τους θα μείνει κρυφή και θα τελειώσει απότομα όταν ο Oren δεν επιστρέφει από ένα ταξίδι του. Ο Thomas ερευνά και ανακαλύπτει ότι σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Σε μια προσπάθεια να ξεπεράσει το πένθος και τη θλίψη της απώλειας ταξιδεύει στην Ιερουσαλήμ. Δεν υπάρχει προφανής σκοπός για αυτό το ταξίδι του, πέρα από το ότι αυτός είναι ο δικός του τρόπος του να θρηνεί και να αναζητά παρηγοριά μαθαίνοντας περισσότερες πληροφορίες για εκείνο το κομμάτι της ζωής του συντρόφου του, που του ήταν άγνωστο. Συχνάζει στο καφέ της νεαρής χήρας Anat (Sarah Adler), που επίσης πενθεί τον κοινό αγαπημένο τους και ταυτόχρονα προσπαθεί να κρατήσει την επιχείρηση της ανοιχτή. Έλκεται από την οικογένεια του νεκρού, προσφέρεται να εργαστεί εκεί για να βοηθήσει. Εκείνη αρχικά αρνείται, αλλά καθώς συνειδητοποιεί ότι όντως χρειάζεται βοήθεια του προσφέρει δουλειά μερικής απασχόλησης. Ποτέ δεν λέει τίποτα για το ότι γνωρίζει τον εκλιπόντα σύζυγό της και, για ένα μεγάλο διάστημα εκείνη δεν έχει κανένα λόγο να υποψιάζεται οτιδήποτε. Σύντομα οι δεξιότητές του ζαχαροπλάστη αποκαλύπτονται και οι δημιουργίες του με αλεύρι, βούτυρο και ζάχαρη γίνονται δημοφιλείς προσθήκες στο μενού του καφέ. Η συνεισφορά του όμως δεν είναι χωρίς επιπλοκές. Σε αντίθεση με την εύπιστη Anat, ο αδελφός του Oren, Motti (Zohar Strauss) ένας βαθιά θρησκευόμενος άνθρωπος επιμένει ότι οι δημιουργίες του Thomas θα θέσουν σε κίνδυνο τα διαπιστευτήρια «κοσέρ» του καταστήματος. Οι υφές της σύγχρονης ισραηλινής ζωής, συμπεριλαμβανομένης της τριβής μεταξύ θρησκευόμενων και μη θρησκευόμενων Εβραίων, καταγράφονται εδώ προσεκτικά, με ευαισθησία, όπως και οι διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους οι Ισραηλινοί αλληλοεπιδρούν με έναν Γερμανό ανάμεσά τους. Ενώ υπάρχουν ματιές καχυποψίας και απέχθειας, είναι βουβές και φευγαλέες. Και από την άλλη, είναι και η ζωή που συνεχίζεται. Νέα πρόσωπα, νέα συναισθήματα. Νέες ισορροπίες, νέες ταυτότητες. Νέα όρια και νέα εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν. Και όντως η οικογένεια επεκτείνει σταδιακά τη φιλοξενία της, ο Motti βρίσκει στέγη στον Thomas, τον καλεί σε παραδοσιακό δείπνο. Ο άγνωστος αυτός άνδρας σύντομα θα αρχίσει να επηρεάζει βαθιά και τη ζωή της νεαρής χήρας και του παιδιού της. Και πάλι ζωηρά συναισθήματα θα γεννηθούν ανάμεσα στον Thomas και την Anat. Κάτι ξυπνάει μέσα τους, αλλά η αποκάλυψη της ταυτότητας του νεαρού και η σχέση του με τον νεκρό σύζυγο, δεν είναι από τα ζητήματα που μπορούν να ξεπεραστούν εύκολα. Ο Ofir Raul Graizer είναι Ισραηλινός σκηνοθέτης και καλλιτέχνης video art. Εργάστηκε για χρόνια σε διαφορετικούς επαγγελματικούς κλάδους, από την υφαντουργία μέχρι τη γαστρονομία και σπούδασε κινηματογράφο. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του σκηνοθέτησε αρκετές ταινίες μικρού μήκους, οι οποίες κέρδισαν διεθνή αναγνώριση σε φεστιβάλ. Τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται μεταξύ Βερολίνου, Ιερουσαλήμ και Ούκερμαρκ, όπου διδάσκει την κουζίνα της Μέσης Ανατολής και επεξεργάζεται τα επόμενα κινηματογραφικά του σχέδια. Το «Cakemaker» έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι, όπου κέρδισε το Βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής. Στην Ελλάδα προβλήθηκε στο τμήμα «Ανοιχτοί Ορίζοντες» του Φεστιβάλ. Ο σκηνοθέτης δεν διστάζει εδώ να στηλιτεύσει κοινωνικές συμβάσεις που επικρατούν στο Ισραήλ. Η σύζυγος καλείται να κρατήσει το μαγαζί «καθαρό», τηρώντας τους θρησκευτικούς περιορισμούς στα υλικά και στους τρόπους μαγειρέματος. Επιλέγοντας ως κεντρικό χαρακτήρα έναν Γερμανό υπήκοο μπορεί να ασχοληθεί βαθιά και αποστασιοποιημένα με την εμμονή των πατριωτών του στην παράδοση, καταδεικνύοντας τον παραλογισμό και τη σκληρότητά της. Ταυτόχρονα τολμά να ανατρέπει όσα θεωρούμε δεδομένα για τις ταυτότητες ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Δεν δείχνει να τον απασχολούν οι ταυτότητες, αντίθετα αναζητά νόημα στην συγκινησιακή σχέση δύο ανθρώπων που ψάχνουν στήριγμα στον κόσμο. Ο Graizer αντιμετωπίζει θέματα σεξουαλικής ταυτότητας και άλλα καυτά θέματα διακριτικά και έμμεσα. Εδώ, η επιθυμία είναι ρευστή και πολύπλευρη και συνδέεται με πολλά ζητήματα ζωής και συναισθήματα αντί να είναι ένας παράγοντας που εξηγείται με αναγωγικές ετικέτες ή υποθέσεις. Σε αυτόν όπως και σε άλλους τομείς, η προσεκτική επιφυλακτικότητα της προσέγγισης του σκηνοθέτη έχει ως ευπρόσδεκτο αποτέλεσμα να βυθίζει το θεατή όλο και πιο βαθιά στην ιστορία. Αυτή η ιστορία είναι τελικά και πειστική και αθόρυβα συγκινητική, μια ιστορία συναισθηματικών ταξιδιών και δοκιμασιών. Η λαμπρότητα της αφήγησης σηματοδοτεί το πολύ ευοίωνο ντεμπούτο ενός ταλαντούχου δημιουργού. Στα μηνύματα του αυτό ο σκηνοθέτης έχει πολύτιμους συμμάχους τους πρωταγωνιστές του Tim Kalkhof, Sarah Adler, που ερμηνεύουν συγκρατημένα, αλλά υπέροχα τα δύο τραγικά πρόσωπα της ιστορίας. Η αξιοσημείωτη, ιδίως, ερμηνεία του Kalkhof είναι αυτή που φαίνεται να βασίζεται στις σιωπές, που μπορούμε να φανταστούμε ότι αποτελούν φυσικές άμυνες για έναν νεαρό άνδρα που έχει πληγωθεί βαθιά από τη ζωή. Με το αλαβάστρινο δέρμα του και το διαυγές βλέμμα του, ο Kalkhof κάνει τον Thomas του απίστευτα παρόντα αλλά μυστηριωδώς απόμακρο. Τι τον παρακινεί; Τι ελπίζει τελικά να βρει ή να πετύχει; Στο δεύτερο μισό της ταινίας, το επιδέξια δομημένο σενάριο του Γκρέιζερ επιστρέφει στη σχέση των Oren-Thomaws, μας κοινοποιεί στοιχεία από το παρελθόν του νεότερου που εξηγούν τον χαρακτήρα και τις πράξεις του. Γερμανία, Ισραήλ. Κοινωνική, Δραματική. Διάρκεια: Σκηνοθεσία: Ofir Raul Graizer. Με τους Tim Kalkhof, Sarah Adler, Roy Miller, Zohar Strauss, Sandra Sade, Tamir Ben Yehuda