«Σινεμά & Μουσική», Τρίτη 4 Μαρτίου, 8:30’μμ, ζωντανά & διαδικτυακά

Την Τρίτη 4 Μαρτίου 2025, στις 8:30΄μμ, στην 19η Συνάντηση του σεμιναρίου «Σινεμά και Μουσική», που οργανώνει το Cine Δράση ζωντανά και διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας zoom, ξεκινάμε τη συζήτηση με θέμα « Οι Beatles στον Κινηματογράφο». Βλέπουμε και σχολιάζουμε αποσπάσματα από τις ταινίες «A Hard Day's Night» (Richard Lester, 1964), «Help! The Beatles» (Richard Lester, 1965), «Magical Mystery Tour» (George Harrison, John Lenon, 1967), «Yesterday» (Danny Boyle, 2018) και «The Beatles: Get Back» (ντοκιμαντέρ από τον Peter Jackson, 2021). Για πολλούς οι Beatles αποτελούν το πιο επιτυχημένο μουσικό συγκρότημα όλων των εποχών, όπως επιβεβαιώνουν η δισκογραφία, η καριέρα και η υστεροφημία τους. Κυριάρχησαν στα charts της μουσικής βιομηχανίας για μια ολόκληρη δεκαετία, κατάφεραν να πουλήσουν περισσότερους από εξακόσια εκατομμύρια δίσκους παγκοσμίως, αποτέλεσαν σύμβολο που διαμόρφωσε την ποπ κουλτούρα όπως την αντιλαμβανόμαστε σήμερα και άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους στην ιστορία της μουσικής, επηρεάζοντας με τον ήχο τους γενιές και γενιές καλλιτεχνών. Πάνω από όλα όμως οι Beatles ήταν ένα συναυλιακό φαινόμενο. Στο μυαλό όλων, πριν από οποιαδήποτε μελωδία τους, έρχονται οι κραυγές των εκστασιασμένων θαυμαστών που ουρλιάζουν και μόνο στη θέα των τεσσάρων Σκαθαριών. Το πρωτοφανές θέαμα συγκέντρωνε πλήθος καμερών στις δημόσιες εμφανίσεις της μπάντας, με αποτέλεσμα να έχουν προκύψει ουκ ολίγα ντοκιμαντέρ. Ανάμεσά τους και το εξαιρετικό «Eight Days a Week» (2016, Ρον Χάουαρντ), στο οποίο καταγράφονται οι εμφανίσεις των Beatles από το 1962 και το Cavern Club του Λίβερπουλ έως την τελευταία τους συναυλία στο Σαν Φρανσίσκο το 1966. Στον κινηματογράφο, το συγκρότημα είχε ουκ ολίγες φορές την τιμητική του. «A Hard Day's Night» (1964), «Magical Mystery Tour» (1967), «Yellow Submarine» (1968) και «Let It Be» (1970) -για το οποίο κέρδισαν το Oσκαρ καλύτερης μουσικής επένδυσης- αποτελούν μερικά μόνο παραδείγματα της συνάντησης της μπάντας με την έβδομη τέχνη. Η παρουσία τους στον χώρο του ντοκιμαντέρ υπήρξε εξίσου εμβληματική, είτε ως αντικείμενα κινηματογράφησης («The Beatles: The First U.S. Visit», 1991) είτε ως ευρύτερο στοιχείο της θεματικής («Good Ol' Freda», 2013). Οι ταινίες άυτές βοήθησαν να μεγιστοποιηθεί ο μύθος του συγκροτήματος, ενώ η επιλογή του γκρουπ να χρησιμοποηθούν για προωθητικούς σκοπούς οπτικοακουστικά μέσα ήταν ιδιαίτερα πρωτοποριακή για τα ‘60s. Η τηλεόραση θεωρούταν ακόμα νέο προϊόν, αλλά εκείνοι είχαν την έμπνευση να αντιμετωπίσουν τις ταινίες τους με τη λογική των βίντεο κλιπ. Το «A Hard Day’s Night», η σλάπστικ κωμωδία του Ρίτσαρντ Λέστερ είναι μια γεμάτη χιτς απόλυτη αποθέωση της μπιτλομάνιας. Η συναυλιακή υστερία κυριαρχεί με αμέτρητους θαυμαστές να τρέχουν σε κάθε ευκαιρία για να αγγίξουν έστω και λίγο κάποιον από την μπάντα. Οι Beatles εδώ βρίσκονται στο απόγειο τους και απολαμβάνουν το φακό της κάμερας, ιδιαίτερα όταν σερβίρουν κοφτερές ατάκες καθαρού βρετανικού χιούμορ. Στην τελική κόπια όμως οι φωνές τους παραλίγο να αντικατασταθούν από Αμερικάνους ηθοποιούς, ώστε να γίνουν πιο… κατανοητοί στο κοινό, για να λάβουν οι ιθύνοντες της United Artists την πληρωμένη απάντηση του Πολ ΜακΚάρντεϊ: «Εάν εμείς μπορούμε και καταλαβαίνουμε τους καουμπόηδες του Τέξας, τότε κι αυτοί θα καταλάβουν την προφορά του Λίβερπουλ». Το «Help! The Beatles» η δεύτερη συνεργασία των Beatles με τον Ρίτσαρντ Λέστερ είναι μια εκτός ελέγχου κωμική περιπέτεια με εντελώς εξωφρενικό, και για αυτό απολαυστικό, σενάριο σύμφωνα με το οποίο μια αίρεση της Άπω Ανατολής και μια ομάδα τρελών επιστημόνων έχουν βάλει στο στόχαστρο τα δαχτυλίδια του Ρίνγκο Σταρ, τα οποία πιστεύουν πως έχουν… ιδιαίτερες δυνάμεις. Οι ηχογραφήσεις του νέου δίσκου της μπάντας αναγκαστικά διακόπτονται, και τα υπόλοιπα Σκαθάρια καλούνται να προστατέψουν με κάθε κόστος τη ζωή του φίλου και συνεργάτη τους. Γυρισμένη σε έντονο Technicolor, η ταινία αγαπήθηκε χάρη στην εντελώς ακομπλεξάριστη φύση της. Σήμερα είναι από τις διασημότερες του συγκροτήματος. Την άνοιξη του ’67 ο ΜακΚάρντεϊ είχε την ιδέα να νοικιάσουν όλοι μαζί ένα λεωφορειάκι και να κάνουν περιοδεία στη βρετανική εξοχή παρέα με φίλους, χωρίς να γνωρίζουν τον τελικό προορισμό. Αποτέλεσμα αυτής της περιοδείας είναι η αυτοσχέδια ταινία «». Το φιλμ είναι κάτι σαν ψυχεδελικό τριπ, όπου τα μέλη του συγκροτήματος φορώντας τα πιο φαντεζί ρούχα που μπορεί κάποιος να επινοήσει ενσαρκώνουν 4 μάγους που παράξενες καταστάσεις. Αγαπημένο στιγμιότυπο η σουρεάλ σεκάνς στην οποία μεταμφιεσμένοι οι Beatles παίζουν το «I Am the Walrus». Αξιοσημείωτο το ότι η ταινία γυρίστηκε έγχρωμη για το BBC, το 1967, μια εποχή που σχεδόν κανένας δεν είχε στην κατοχή του έγχρωμη τηλεόραση. Σε ξεχωριστή κατηγορία ανήκουν εκείνες οι ταινίες που εμπνέονται άμεσα από το μύθο των Beatles και οι οποίες χρησιμοποίησαν ως πρώτη ύλη είτε μουσική είτε ιστορίες γύρω από την μπάντα. Έχουμε εδώ το «I Wanna Hold Your Hand» (1978) του Ρόμπερτ Ζεμέκις ο οποίος έπλασε μια δική του κωμική ιστορία γύρω από την πρώτη θρυλική εμφάνιση του συγκροτήματος στην εκπομπή του Εντ Σάλιβαν, πριν από την οποία συμβαίνουν μια σειρά από ευτράπελα. Αν και πάτωσε στα ταμεία, αυτή και οι πιο πρόσφατες δημιουργίες στις οποίες αναφερόμαστε παρακάτω επιβεβαιώνουν το αστείρευτο ενδιαφέρον των θεατών για το γκρουπ και συγχρόνως αναδεικνύουν την επίδραση που ασκεί η καλλιτεχνική τους υπόσταση μέχρι και σήμερα. To «Yesterday» (2018) των Danny Boyle-Richard Curtis είναι ένα φιλμ εξαιρετικά αστείο, γλυκό και νοσταλγικό, με ανατροπές που κάνουν κάθε θεατή να βγαίνει από την αίθουσα με γεμάτη καρδιά και τα τραγούδια των Beatles στο μυαλό. Μια ταινία για τα αληθινά συναισθήματα και την τέχνη, που είναι συνυφασμένη με τη ζωή και διαμορφώνει την ιστορία κάθε ανθρώπου και ταυτόχρονα μια ιδιαίτερου τύπου σάτιρα προς την εφήμερη δόξα και την κουλτούρα του γυάλινου κόσμου των διασημοτήτων. Στο φιλμ ακούγονται γύρω στα 50 κομμάτια των Beatles, όχι όμως ερμηνευμένα από τους ίδιους αλλά με τη φωνή ενός άγνωστου μουσικού. Αυτόν ενσαρκώνει ο πρωτοεμφανιζόμενος στο σινεμά Χιμές Πατέλ, που υποδύεται έναν αποτυχημένο τραγουδοποιό σε μια ατέρμονα ατελέσφορη προσπάθεια να βάλει μπρος στην καριέρα του. Η μεγάλη του ευκαιρία θα έρθει όταν έπειτα από ένα ατύχημα ξυπνάει σε έναν κόσμο όπου οι Beatles δεν υπήρξαν ποτέ. Τότε, και με τη βοήθεια της καλύτερής του φίλης και μάνατζερ θα παίξει τα θρυλικά τραγούδια των Σκαθαριών σαν δικά του, μια απόφαση που τον οδηγεί σε απολαυστικές παρεξηγήσεις και απροσδόκητες ρομαντικές περιπέτειες. Στο ντοκιμαντέρ «The Beatles: Get Back» (2021) ο Πίτερ Τζάκσον, ο βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» και δεδηλωμένος οπαδός του γκρουπ ξαναμοντάρει το τεράστιο αρχειακό υλικό από την περίοδο που οι Beatles ηχογραφούσαν το «Let it Be», ανατρέποντας όσα νομίζαμε ότι ξέρουμε για την πιο ηλεκτρισμένη τους περίοδο. Ο Τζάκσον δηλώνει ότι αισθανόταν έντονη έκπληξη καθώς έκανε από το μηδέν το μοντάζ του υλικού που περιλάμβανε σχεδόν 60 ώρες φιλμ και άλλες 150 ηχογραφήσεων από τα περίφημα Get Back sessions. Ένα τεράστιο αρχειακό υλικό που στο μεγαλύτερο μέρος του δεν είχε δει το φως της δημοσιότητας. Στην πράξη, ο Τζάκσον αναθεωρεί ριζικά το αμφιλεγόμενο ντοκιμαντέρ «Let it Be» του 1970, το τελευταίο φιλμ των Beatles που προέκυψε από όσα ο Μάικλ Λίντσεϊ-Χογκ (σ.σ. σκηνοθέτης ήδη αρκετών μουσικών βίντεο της μπάντας, από το Paperback Writer μέχρι το Hey Jude) και το συνεργείο του κινηματογραφούσαν κατά τη διάρκεια αυτών των sessions. Έχει κάτι το μαγικό να βλέπεις τους Beatles επί τω έργω μέσα από ένα υλικό άρτια αποκατεστημένο που μοιάζει σαν να γυρίστηκε χθες Το χιούμορ, δομικό στοιχείο των σχέσεων των μελών του συγκροτήματος το οποίο ποτέ δεν έχασαν, είναι αυτό που κάνει το «Get Back» ιδιαίτερα ευχάριστο στη θέαση, παρά τις δύσκολες στιγμές. Συνεπώς, πρακτικά, το «Get Back» λειτουργεί ως η ακριβέστερη δυνατή επισκόπηση της πορείας τους, της ιδιοφυΐας και των πολλών αρετών τους αλλά και των λόγων που τους οδήγησαν λίγους μήνες μετά σε διάλυση. ------------------------------------------------------------------------ Εισηγητής ο Παναγιώτης Δενδραμής, πτυχιούχος τμήματος Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, με δίπλωμα σκηνοθεσίας (Σχολή Σταυράκου) και μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στην ιστορία και θεωρία του κινηματογράφου. Είναι διδάκτορας του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (διατριβή "Η κινηματογραφική εκπαίδευση στην Ελλάδα"), όπου δίδαξε ως ακαδημαϊκός υπότροφος. Διδάσκει ιστορία του κινηματογράφου στη Σχολή Σταυράκου. Το σεμινάριο πραγματοποιείται κάθε Τρίτη στις 8.30μ.μ. στο στέκι της Δράσης, (Πάρνηθος 21, Βριλήσσια). Tαυτόχρονα μεταδίδεται διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας zoom: Meeting ID: 850 0197 3068 Passcode: 497276 Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine-Δράση