Πέμπτη 31 Μαΐου 2018, 8.15' Πάρκο "Μ. Θεοδωράκης" (ΤΥΠΕΤ)

Το φιλμ «Δύσκολοι αποχαιρετισμοί: ο μπαμπάς μου», είναι ένα μικρό διαμάντι, ίσως η καλύτερη ελληνική ταινία των τελευταίων χρόνων. Αγκαλιάστηκε θερμά από κοινό και κριτικούς για τον τρυφερό τρόπο με τον οποίο καταπιάνεται με ένα πικρό θέμα. «Εύθραυστο και ποιητικό το φιλμ της ελληνίδας σκηνοθέτιδας. Είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα ευαίσθητης σκηνοθετικής ματιάς. Η Πέννυ Παναγιωτοπούλου αποφεύγοντας το μελό, υιοθετεί το υποκειμενικό βλέμμα του Ηλία, που ερμηνεύει ο Γιώργος Καραγιάννης, μία από τις καλύτερες φιγούρες παιδιού που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια στο σινεμά». Με τα παραπάνω λόγια υποδέχτηκε ο διεθνής τύπος την ταινία όταν η κριτική επιτροπή στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο, (2002) στην οποία συμμετείχαν κορυφαίες μορφές του σύγχρονου σινεμά όπως ο Ούγγρος σκηνοθέτης Μπέλα Ταρ, ο Ιρανός συνάδελφός του Τζαφάρ Παναχί, ο ηθοποιός Μπρούνο Γκάνζ κ.ά., τίμησε με το Βραβείο Α' Ανδρικού Ρόλου «Χρυσή Λεοπάρδαλη» τον εννιάχρονο πρωταγωνιστή της. Στο 43ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης η ταινία απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Ποιότητας, Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη, Ανδρικής Ερμηνείας για το Χρήστο Στέργιογλου, Βραβείο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI) καθώς και το Βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου για την Πέννυ Παναγιωτοπούλου. Ο Ηλίας, είναι ένα δεκάχρονο αγόρι που ζει στην Αθήνα στα τέλη της δεκαετίας του '60. Η ηρεμία, η ασφάλεια και η γαλήνη της παιδικής του ηλικίας διαταράσσονται από ένα τραγικό γεγονός. Ο πατέρας του, που λόγω δουλειάς απουσιάζει συχνά από το σπίτι, πεθαίνει ξαφνικά. Η βίαιη εμφάνιση του θανάτου στο, μέχρι τότε, μαγικό σύμπαν του παιδιού ανατρέπει τις εύθραυστες ισορροπίες, σκιάζει τη φωτεινή ζωή του με το μαύρο του πένθους. Όλη η υπόλοιπη οικογένεια του, η μητέρα, ο μεγάλος αδελφός και η γιαγιά προσπαθούν, ο καθένας με το δικό του τρόπο, να συμφιλιωθούν με την απώλεια. Αλλά το μικρό αγόρι ούτε θέλει να πιστέψει ότι ο πατέρας του είναι νεκρός, ούτε μπορεί να αντέξει τον πόνο που συνοδεύει την απώλεια. Αρνούμενο να αποδεχτεί την σκληρή πραγματικότητα θα καταφύγει στη δύναμη της παιδικής φαντασίας και με τη βοήθειά της θα επινοήσει διάφορους ανορθόδοξους τρόπους για να κρατήσει τον πατέρα του ζωντανό όσο περισσότερο μπορεί. Συνομιλεί μαζί του, τον περιμένει να γυρίσει από τα συνηθισμένα επαγγελματικά του ταξίδια, στέλνει γράμματα στη γιαγιά του, δήθεν από τον γιο της, συνεχίζει τα αγαπημένα τους παιχνίδια, παίζοντας και τους δυο ρόλους. Περισσότερο από όλα, ο Ηλίας είναι απόλυτα σίγουρος, ότι ο πατέρας του θα γυρίσει όπως υποσχέθηκε, σε αυτόν και μόνο σε αυτόν, για να παρακολουθήσουν μαζί στην τηλεόραση, τους Αμερικάνους να προσγειώνονται στο φεγγάρι. Η προσσελήνωση γίνεται. Ο Άνθρωπος για πρώτη φορά αποχωρίζεται τη Γη και κάνει ένα βήμα σε ένα άλλον πλανήτη. Ο πατέρας, αντίθετα από ότι συνήθιζε μέχρι τότε, για πρώτη φορά δεν κρατάει την υπόσχεσή του. Ο Ηλίας θυμώνει, αλλά αντιλαμβάνεται ότι έχει απομείνει τελείως μόνος. Οι μύθοι που έχει επινοήσει, επιτέλους, τον συμφιλιώνουν με το οριστικό και αμετάκλητο του θανάτου. Αυτή η συμφιλίωση ωριμάζει το παιδί απότομα. Και όπως ακριβώς για την ανθρωπότητα, έτσι και για αυτό αρχίζει μια καινούρια εποχή. Η σκηνοθέτης Πέννυ Παναγιωτοπούλου, στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της, επικεντρώνεται στις δυσκολίες και τις ανησυχίες του μικρού της ήρωα. Σκιαγραφεί την αποδοχή της απώλειας ευφάνταστα, με ευαισθησία και λεπτότητα αποδεικνύοντας ότι είναι σκηνοθέτης με μεγάλες δυνατότητες. Η ίδια δηλώνει: «Έκανα αυτή την ταινία γιατί ένιωθα πραγματικό πόνο, για όλα αυτά που χάνουμε μεγαλώνοντας. Πόνο που θέλησα να γλυκάνω μέσα από μια ιστορία. Δημιούργησα έναν πραγματικό ήρωα, από ένα αθώο μικρό άνθρωπο, που θα απελευθέρωνε τον εαυτό του με οδηγό την επιθυμία του, από κάθε ενήλικη σύμβαση της καθημερινότητας, κάνοντας το μεγάλο βήμα, το πρώτο της ζωής του, για να εκτιναχθεί πάνω από τα αστέρια, εκεί που η βαρύτητα δεν θα είχε πια καμιά σημασία. Ακόμη θυμάμαι το ρίγος που είχα νιώσει σαν μικρό παιδάκι, όταν άκουσα τους αστροναύτες από το φεγγάρι να περιγράφουν το πώς τους φαίνεται εκεί πάνω. «It is lonely up here!». Και σκέφθηκα πως ποτέ δεν έχω ξανακούσει την μοναξιά τόσο όμορφη και γαλήνια. «It is lonely up here!». Θα ήθελα η ταινία μου να μοιάζει με τραγούδι. Ένα τραγούδι του Bob Dylan. Το "Ραμόνα", για παράδειγμα. Σκληρό και τρυφερό, καινούριο και παλιό, μελαγχολικό και χαρούμενο, ψιθυριστό και θυμωμένο, κακόφωνο μα ουσιαστικό. Να σου γραπώνει η μελωδία το κεφάλι, ώρες μετά αφού το έχεις ακούσει. Δεν ξέρω αν τα κατάφερα. Πάντως προσπάθησα. Μόνο, που τον πόνο εξακολουθώ να τον νιώθω. Ίσως ο μικρός Ηλίας της ταινίας να τα κατάφερε καλύτερα από μένα.» Η Πέννυ Παναγιωτοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και σκηνοθεσία στη Σχολή Σταυράκου. Από το 1982 έως το 1985, έζησε στο Λονδίνο όπου σπούδασε φωτογραφία και σκηνοθεσία κινηματογράφου στο Polytechnic of Central London (University of Westminster). Από το 1986 εργάζεται ως συνεργάτης με την Ελληνική τηλεόραση, παράγοντας και σκηνοθετώντας σειρές κοινωνικού και ψυχαναλυτικού προβληματισμού και σειρές πολιτιστικού περιεχομένου. Το 2013 απολαύσαμε την ταινία της «September». Ελλάδα, 2002. Διάρκεια: 108'. Σκηνοθεσία: Πέννυ Παναγιωτοπούλου. Πρωταγωνιστούν: Ιωάννα Τσιριγκούλη, Γιώργος Καραγιάννης, Δέσπω Διαμαντίδου, Στέλιος Μάινας, Χρήστος Στέργιογλου.