του Μπάμπη Δαμουλιάνου - Ευαγγελάτου

Η δίχρονη στο περίπου φανταρίστικη θητεία μου, μοιράστηκε κυρίως ανάμεσα σε ένα μικρό στρατιωτικό Νοσοκομείο διακομιδών της Θεσσαλονίκης και του ιατρείου του στρατοπέδου στη Σύρο. Εδώ θα αναφερθώ σε αυτό το μικρό Νοσοκομείο στη συμπρωτεύουσα. Στεγαζόταν στην περιοχή του Ντεπώ, στη Βίλλα Αλλατίνη. Σ’ αυτό το νεοκλασικό κτήριο του 19ου αιώνα που έβαλαν κατ’ οίκον περιορισμό τον έκπτωτο σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ τον Β’ μετά την εκθρόνιση του οι Νεότουρκοι. Από όσα θυμάμαι στο ημιυπόγειο υπήρχαν τα μαγειρεία και οι αποθήκες, στον 1ο όροφο ιατρείο, χειρουργείο, γραφεία ιατρών και η Γραμματεία, στον 2ο όροφο θάλαμοι ασθενών και ο 3ος ήταν κλειστός με τα υπνοδωμάτια και τα λουτρά, στα οποία είχε φιλοξενηθεί ο σουλτάνος με το χαρέμι του. Ένα μικρό μεταγενέστερο οίκημα δίπλα στην πύλη για την φρουρά του έκπτωτου Χαμίτ, τώρα χρησίμευε για ενδιαίτημα των σε υπηρεσία βαθμοφόρων αδελφών νοσοκόμων, ενώ στους πρώην στάβλους κοιμόμαστε εμείς, η φανταρία. Μου ανάθεσαν την αλληλογραφία της μονάδας και το κράτημα της ημερήσιας διαταγής. Αρκετή δουλειά αλλά καθόλου άσχημα. Εκ των ενόντων συγκαταλεγόμουν στην ελίτ του λόχου, την οποία και πρακτικά αναβάθμισε ένας λεβέντης επιλοχίας- υπάρχουν και τέτοιοι – από καλό μέταλλο. Τον έλεγαν Μυλωνά. Με το πρόσχημα ότι το κλειστό ενδιαίτημα του Σουλτάνου ήταν αφύλακτο και ευάλωτο για την περίπτωση πυρκαγιάς, πρότεινε στον Διοικητή να κοιμόμαστε εκεί πέντε φαντάροι για φύλαξη. Το αίτημα έγινε δεκτό. Μέσα στους πέντε συμπεριέλαβε και μένα. Η διαφορά του ράντζου με το αχυρόστρωμα στον στάβλο από το κρεβάτι του σουλτάνου ή κάποιας οδαλίσκης με στρώμα πουπουλένιο, δεν επηρέαζε ουσιαστικά τον ύπνο μου αλλά εκείνο που απολάμβανα κυριολεκτικά ήταν το λουτρό στις μπανιέρες με το ζεστό νερό. Η απόσπαση από τους συναδέλφους μου στον στάβλο, με έκανε κρυφά να ντρέπομαι, κατανοούσα τη ζήλια τους και αναζητούσα τρόπο για να τους αποδείξω πως δεν ανήκα σε μία άλλη από αυτούς τάξη. Ήμουν διαπιστωμένα από ειδικούς, δυνατός στο σχέδιο με μολύβι, τόσο στο γραμμικό όσο και στο ελεύθερο. Με μελάνι τα κατάφερνα επίσης στο γραμμικό όπου το χρειαζόμουν, για πίνακες κατάταξης αρχείων, στατιστικής, σχεδίων απλών κατασκευών κ.λ.π. Ελεύθερο σχέδιο ποτέ δεν είχα επιχειρήσει με μελάνι. Την ικανότητα μου αυτή κανείς δεν την ήξερε. Εδώ μου δόθηκε η ευκαιρία. Στη Γραμματεία υπήρχε ένα πάκο έντυπων αδειών δωρεάς μετακίνησης στρατιωτών με τρένο στο εσωτερικό της χώρας, κυρίως για λόγους υπηρεσιακούς, μετάταξης τους, παραπομπής ασθενών σε άλλο νοσοκομείο για εξετάσεις ή θεραπεία. Όχι βέβαια για άδειες που έπαιρναν για το σπίτι τους. Χρειαζόταν συμπλήρωση με το όνομα του διακινούμενου, υπογραφή του διοικητή και σφραγίδα. Η αιτία μετακίνησης δεν αναγραφόταν και δεν αφορούσε το γραφείο έκδοσης εισιτηρίων τω ν ΣΕΚ. Τη σφραγίδα την έβαζα εγώ. Έμενε να κοπιάρω την υπογραφή του διοικητή με μελάνι. Στο βιβλίο της ημερήσιας διαταγής υπήρχαν μπόλικες δικές του. Το επιχείρησα και το αποτέλεσμα ήταν αρκετά καλό. Εδώ ας μου επιτραπεί μια παρένθεση: Μεταγενέστερα όταν κάποτε βρέθηκα επισκέπτης στο Άμστερνταμ ξόδεψα γρήγορα τα χρήματα που είχα πάνω μου και κατευθύνθηκα στην τράπεζα να σηκώσω από τον λογαριασμό μου. Αντί για ταυτότητα, το διαβατήριο. Ο υπάλληλος μου παρατήρησε ότι δεν το είχα υπογράψει. Το υπογράφω και του απαντώ να μη δίνει και τόση σημασία στην υπογραφή. Διαφωνεί, κόβω ένα φύλλο από το μπλοκάκι που συνήθως κουβαλώ και τον παρακαλώ να βάλει την υπογραφή του. Τη βάζει, δίπλα την κοπιάρω και μένει έκθαμβος. Παίρνει το χαρτάκι και το φέρνει βόλτα στους συναδέλφους του που σκαν’ στα γέλια. Κλείνει η παρένθεση. Καιροφυλακτούσα για κάθε φτωχαδάκι που έκανε τράκα τσιγάρο και θα έφευγε για Αθήνα, Θράκη, Πελοπόννησο, όπου πήγαινε τρένο τέλος πάντων. Το πλησίαζα, του έδινα μια άδεια δωρεάν μετακίνησης και του εφιστούσα την προσοχή να κρατήσει το στόμα του κλειστό. Κανείς ποτέ δεν μίλησε και σήμερα μόνο ύστερα από 58 χρόνια το κάνω γνωστό. Το κλίμα όμως τότε για μένα άρχισε ν’ αλλάζει. Δεν ήμουν πλέον το απόμακρο παιδί του γραφείου και εγώ δεν είχα τύψεις που ζημίωνα τους ΣΕΚ με περισσότερο πετρέλαιο ή κάρβουνο από το κουβάλημα ενός φαντάρου. Ένα άλλο όμως πρόβλημα με ενοχλούσε. Οι πολλές και άδικες κατ’ εμέ καμπάνες (φυλακές) που έριχνε ο διοικητής στους συναδέλφους μου. Είχε κάποιο πρόβλημα με μία νεαρή αξιωματικό πασίγνωστο στη μονάδα και ξεσπούσε στους στρατιώτες μοιράζοντας ποινές με ασήμαντη αφορμή. Μου τις υπαγόρευε, τις έγραφα στο βιβλίο της ημερήσιας διαταγής ενώπιο του, τις υπόγραφε και έβαζε σφραγίδα. Έπρεπε να γράφω με μελάνι που πότιζε το χαρτί και στυπόχαρτο, αν έπεφτε πολύ. «Ότι γράφει δεν ξεγράφει» λέει μια παροιμία. Έλα όμως που η επιθυμία μου να επέμβω διορθωτικά κατά την δική μου άποψη δεν με άφηνε να ησυχάσω; Η σκέψη μου κατ’ αρχάς απέκλεισε το ενδεχόμενο σβησίματος ολόκληρου του κειμένου, επειδή θα άφηνε στο βιβλίο δυσαναπλήρωτο και εμφανέστατο κενό. Επικεντρώθηκε στο μέγεθος της ποινής το οποίο ευτυχώς δεν έγραφα ολογράφως αλλά με αριθμό και ο στόχος μου περιορίστηκε στη μείωση του με σμίκρυνση της επέμβασης. Το 20 δηλαδή να γίνει 10 ή 5 κ.ο.κ. Έψαχνα, διαρκώς έψαχνα. Η λύση ήρθε από την εταιρεία Pelikan. Είχε ήδη κυκλοφορήσει εκείνη την εποχή δύο συνεργαζόμενα αντιδραστήρια για σβήσιμο χειρόγραφου κειμένου, γραμμένου με μελάνι σε χαρτί. Τα πρόσφερε καλαίσθητα σε δύο γυάλινα ημικυλινδρικά μπουκαλάκια σε χάρτινο κουτάκι. Τα προμηθεύτηκα. Με το ενσωματωμένο βουρτσάκι άπλωνα το πρώτο. Έσβηνε το κείμενο και στη θέση του άφηνε ένα αχνό αποτύπωμα. Όταν στέγνωνε, άπλωνα το δεύτερο και στη θέση του λευκό χαρτί! Αυτό ήταν. Έπιασα δουλειά. Άρχισα από τις παλαιότερες ποινές πολλές σελίδες πίσω με τις οποίες δεν ασχολιόταν κανείς. Τις νέες τις άφηναν να σιτέψουν, να μπαγιατέψουν. Όταν πλησίαζε ο καιρός τις απόλυσης ενός συναδέλφου και άρχιζε να φλυαρεί για τις ποινές που έπρεπε επιπλέον να υπηρετήσει, τον πλησίαζα και του έσκαζα το μυστικό της μείωσης κατά την προσμέτρησής τους. Προηγούμενα δεν του είχα εμπιστοσύνη. Σταματούσε την φλυαρία. Χαιρόταν και έπαιρνε το μυστικό μαζί με το απολυτήριο. Παιδιά ως επί το πλείστον αγροτόπαιδα, άνεργα, με το όνειρο να φύγουν για το εξωτερικό εργάτες και να καζαντίσουν (1962). Τότε μας ήρθε και το έγγραφο απαγόρευσης του άσματος Καζαντζίδη για «τις φάμπρικες της Γερμανίας και του Βελγίου τις στοές»! Ήμουν ένας από τους αποδέκτες και το παρέδωσα στον διοικητή. Χαιρόμουν κι εγώ μαζί τους για την μικρή διευκόλυνση που τους έκανα. Όλα πήγαιναν πρίμα μέχρι που, ο φόβος μου να φυλάω το μυστικό για το τέλος, μου γύρισε μπούμερανγκ. Υπήρχε στη μονάδα μας ένας κατά συρροή παραβάτης που τον έλεγαν Χαράλαμπο Ταχματζίδη. Φρεσκοπαντρεμένος , πρόλαβε να κάνει και δύο παιδιά. Πήρε άδεια για το σπίτι του, την παραβίασε για λίγες μέρες και ακολούθησε η σχετική καμπάνα από τον διοικητή. Του έριξε μία 20άρα! Είχε και άλλες στην πλάτη του. Έλεγαν πως ήταν καλός οδηγός. Χειμώνας καιρός και ο αρχηγός της στρατιάς που υπαγόμαστε, έψαχνε για έμπειρο οδηγό που θα τον πήγαινε για επιθεώρηση σε μονάδες στα σύνορα. Τον καιρό εκείνο οι δρόμοι είχαν τα χάλια τους. Ο διοικητής μας του δάνεισε τον Ταχμαντζίδη. Ενθουσιάστηκε ο στρατηγός στην πορεία και ρώτησε τον Χαράλαμπο αν ήθελε κάποια διευκόλυνση από τον δικό μας. Ο Χαράλαμπος του έσκασε το μυστικό της τελευταίας φυλακής του και ο μεγάλος του υποσχέθηκε να κάνει ότι μπορεί. Ένα πρωί μου λέει ο Διοικητής να του πάω το βιβλίο της ημερήσια διαταγής και να του βρω την τελευταία φυλακή του Ταχματζίδη. Με ζώσανε τα φίδια! Είχε λίγο μπαγιατέψει και εγώ είχα κάνει την αλχημεία μου. Με κοίταξε αποσβολωμένος. Με κοροϊδεύεις μπρος στα μάτια μου; Μου λέει αγριεμένος. Μου δίνεις να υπογράφω άλλα από αυτά που σου υπαγορεύω; Άρχισα να του λέω για τη φτώχεια του συναδέλφου μου, τις υποχρεώσεις του και άλλες βλακείες... Εκείνη τη στιγμή θυμήθηκε μια άλλη φυλακή άλλου κατ επανάληψη παραβάτη, του ταχυδρόμου του Νοσοκομείου. Λεβεντόπαιδο, δεν θυμάμαι το όνομα του. Τον τιμώρησε γιατί τον έπιασε η ΕΣΑ να φιλάει δημόσια μια σουηδέζα. Και εδώ είχα κάνει την επεμβασούλα μου. Το στρατοδικείο δεν το γλυτώνεις μου λέει, φεύγα! Χαιρετάω, μεταβολή, την ουρά στα σκέλια και έξω από την πόρτα. Δεν ξέρω τι κουβέντιασε με τους άλλους αξιωματικούς, ανάμεσά τους και δύο καλοί άνθρωποι και γιατροί, την έβγαλα καθαρή με πέντε μόνο μέρες φυλακή! Με ενοχλούσε το γεγονός που μου καταλόγιζαν αποκοτιά και τόλμη να δίνω στον Διοικητή να υπογράφει άλλα απ’ αυτά που μου υπαγόρευε. Τίποτε το αναληθέστερο. Άφησα να διαρρεύσει η αλήθεια για τα αντιδραστήρια της Pelikan για να έρθουμε στα ίσα μας. Γούστο μου να κάνω αυτό που έκανα. Και σ’ αυτό το γούστο όπου για να το οικοδομήσω με βοήθησαν πολλοί, από καρδιάς τους ευχαριστώ. Μπάμπης Δαμουλιάνος Ευαγγελάτος, Βριλήσσια.