Συνάντηση 9η (Διαδικτυακή) Δευτέρα 29 Μαρτίου, 8:00μ.μ.

Κινηματογραφική Γεωγραφία Συνάντηση 9η (Διαδικτυακή) Δευτέρα 29 Μαρτίου, 8:00μμ, Θέμα: «Το Γαλλικό Σινεμά. Το υποδειγματικό σινεμά του Robert Bresson» «Δεν σκέφτομαι πολύ την τεχνική, ή την τεχνική ως μέρος του έργου μου. Αν βρει κανείς έναν νέο τρόπο να αποτυπώσει τη ζωή ή τη φύση, αυτό μπορεί να αλλάξει τις λεπτομέρειες αλλά όχι το σύνολο του σινεμά. Δεν σκέφτομαι πολύ όταν γυρίζω μια σκηνή. Αντιθέτως προσπαθώ να αισθάνομαι. Να καταλαβαίνω χωρίς να εξηγώ, να πλησιάζω όσο περισσότερο μπορώ στην αλήθεια- αυτό είναι όλο! Για αυτό και δεν κουνάω την κάμερα πολύ. Γιατί είναι το ίδιο με το πώς πλησιάζει κανείς ένα αγρίμι. Αν είσαι ανήσυχος, θα το κάνεις να το βάλει στα πόδια. Νομίζω ότι ο σκηνοθέτης πρέπει να σκέφτεται στα διαλείμματα μεταξύ των ταινιών του. Όταν όμως γυρίζει ταινίες πρέπει να σταματά. Η σκέψη είναι ο χειρότερος εχθρός. Πρέπει να προσπαθεί να δουλέψει όχι με την λογική, αλλά με τις αισθήσεις και την καρδιά του. Με το ένστικτο...» Robert Bresson Γεννημένος στη Γαλλία το 1901, ο Robert Bresson γύρισε μόνο 14 ταινίες στη διάρκεια μιας πορείας εξήντα χρόνων, οι οποίες αποτελούν μια πολύτιμη πολιτιστική κληρονομιά, έναν πραγματικό κινηματογραφικό θησαυρό. Σεμνός, μινιμαλιστής, ολιγαρκής, υπήρξε ένας από τους ελάχιστους μεγάλους μαέστρους του κινηματογράφου, Πραγματικός ασκητής της τέχνης- είτε έγραφε, είτε ζωγράφιζε, είτε σκηνοθετούσε- επηρέασε ουσιαστικά όλους τους σπουδαίους σύγχρονους κινηματογραφιστές, όμοιους και ανόμοιους που βρήκαν στο έργο του μια ανεξάντλητη πηγή δημιουργικής έμπνευσης: από τους σκηνοθέτες της Nouvelle Vague, οι οποίοι τον θεωρούν πνευματικό τους πατέρα και τον Aντονιόνι μέχρι τους Tαρκόφσκι, Kαουρισμάκι και Xάνεκε. Οι ταινίες του 1934 «Δημόσιες Υποθέσεις», 1943 «Οι Αγγελοι της Αμαρτίας», 1945 «Οι Κυρίες του Δάσους της Βουλώνης», 1951 «Το Ημερολόγιο ενός Εφημερίου», 1956 «Ενας Καταδικασμένος σε Θάνατο Δραπέτευσε», 1959 «Ο Πορτοφολάς», 1962 «Η Δίκη της Ζαν ντ' Αρκ», 1966 «Στην Τύχη ο Μπαλταζάρ», 1967 «Μουσέτ», 1969 «Μια Γλυκιά Γυναίκα», 1972 «Τέσσερις Νύχτες ενός Ονειροπόλου», 1974 «Ο Λανσελότος της Λίμνης», 1977 «Ο Διάβολος Πιθανώς...», 1983 «Το Χρήμα» Το 1934 σκηνοθετεί την πρώτη του ταινία, «Δημόσιες υποθέσεις» , μια μπουρλέσκ κωμωδία μεσαίου μήκους, η οποία θεωρείτο χαμένη και βρέθηκε μόλις το 1987 από τη Γαλλική Ταινιοθήκη. Οι δύο πρώτες του ταινίες μεγάλου μήκους είναι «Οι άγγελοι της αμαρτίας» (1943) σε διαλόγους του Zαν Zιροντού και «Οι κυρίες του δάσους της Bουλώνης» (1945), βασισμένη στο έργο του Nτενίς Nτιντερό «Zακ ο μοιρολάτρης» και σε διαλόγους του Zαν Kοκτό. Το 1951 σκηνοθετεί «Το ημερολόγιο ενός εφημέριου» , βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Zορζ Mπερνανός στο οποίο εκτίθενται οι βασικές αισθητικές του αρχές και βραβεύεται στο Φεστιβάλ Βενετίας. Το 1956 γυρίζει το «Ένας καταδικασμένος σε θάνατο δραπέτευσε» , βασισμένο σε πραγματικό γεγονότα που συνέβησαν στη διάρκεια της κατοχής και βραβεύεται στο Φεστιβάλ Καννών. Και αυτή η ταινία, γυρισμένη ολοκληρωτικά με ερασιτέχνες ηθοποιούς, είναι επιβεβαίωση των αισθητικών του αρχών και ύμνος στην αδάμαστη θέληση και δίψα του ανθρώπου για ελευθερία. Tο 1959 γυρίζει τον «Πορτοφολά» , από τις πιο σημαντικές δημιουργίες του. H αποσύνθεση της πλοκής, η απουσία κάθε ψυχολογικού πεδίου, η αντιθεατρικότητά της, η απλή και μοντέρνα κινηματογραφική της γραφή, την καθιστούν ένα αξεπέραστο υπόδειγμα «πνευματικού κινηματογράφου». Ακολουθεί «Η Δίκη της Zαν ντ' Aρκ» (1962), ταινία όπου συγκρούονται το δόγμα με την πίστη και ο εγκλεισμός με την ελευθερία. Η εκφραστικότητα του φιλμ πηγάζει από τον εσωτερικό ρυθμό και τις σχέσεις ανάμεσα στις εικόνες, τους ήχους, τα λόγια και τις σιωπές. Με το κορυφαίο «Στην τύχη ο Mπαλταζάρ» (1966) περιγράφοντας τη ζωή του ομώνυμου γαϊδάρου -ιδανικού μοντέλου αφού το ψυχολογικό υπόβαθρο απουσιάζει εξ ορισμού- ο Bresson με απλότητα, συνθετική ικανότητα και ποιητική δύναμη σχολιάζει μέσα από τη μοίρα ενός ζώου την Ανθρώπινη Κατάσταση. Από τα μέσα της δεκαετίας του '60 το βλέμμα του σκηνοθέτη στον κόσμο, κυρίως των νέων ανθρώπων, γίνεται πιο σκοτεινό, παραμένοντας ανήσυχο και εξαιρετικά διεισδυτικό. Στο «Mουσέτ» (1967), βασισμένο και πάλι σε μυθιστόρημα του Zορζ Mπερνανός και στο «Μια γλυκιά γυναίκα» (η πρώτη έγχρωμη ταινία του, 1969) η προσοχή του επικεντρώνεται σε ευαίσθητα άτομα, τα οποία προσπαθούν να επιβιώσουν σε έναν εχθρικό και σκληρό κόσμο. Η «Μια γλυκιά γυναίκα» και οι «Τέσσερις νύχτες ενός ονειροπόλου» (1971), είναι βασισμένες σε έργα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, στο διήγημα «Μια τρυφερή ψυχή» το πρώτο και στη νουβέλα «Οι λευκές νύχτες» το δεύτερο. Παρόλο που αρκετές δουλειές του βασίζονται σε λογοτεχνικά έργα, τίποτα φιλολογικό ή λογοτεχνίζον δεν υπάρχει στις ταινίες του, καθώς ο σκηνοθέτης στηρίζει το δικό του κινηματογραφικό κείμενο στο βαθύτερο πυρήνα του λογοτεχνικού έργου. Το 1974 ο Bresson υλοποιεί το παλιό του σχέδιο να γυρίσει την ταινία «O Λανσελότος της λίμνης», μια ελεύθερη ερμηνεία του θρύλου του βασιλιά Αρθούρου, έργο για την πτώση του μεγαλείου και την οριστική ήττα των υψηλών και ευγενών ιδανικών της Δύσης. Με την ταινία του «O διάβολος πιθανώς» (1977), ίσως το πιο ζοφερό και σκληρό έργο του, σχολιάζει με διαυγές βλέμμα την υπαρξιακή αγωνία ενός νέου ανθρώπου, ο οποίος ζει χωρίς αυταπάτες σε έναν άγονο κόσμο, ενάντια στον οποίο εξεγείρεται με την ακραία πράξη της αυτοκτονίας. Tο 1983, παρουσιάζει στις Κάννες το κύκνειο άσμα του, «Tο χρήμα», ελεύθερα εμπνευσμένο από τη νουβέλα του Λέον Tολστόι, «Tο πλαστό χαρτονόμισμα» , ταινία συγκλονιστική, σπουδή πάνω στους δρόμους και τις μορφές του κακού, όπου το χρήμα αντιμετωπίζεται ως κύριος αγωγός του κακού και διαφθορέας ψυχών και σωμάτων. Έκτοτε και μέχρι το θάνατο του, το 1999, ο Bresson παραμένει ερμητικά κλεισμένος στον εαυτό του. Tο έργο του, μοναδικό, αυθεντικό, πρωτότυπο και κυρίως μοντέρνο, παραμένει ένας άσβεστος φάρος στην ιστορία της έβδομης τέχνης. Σε μια εποχή όπως η σημερινή, ιδεολογικής παρακμής, αισθητικής σύγχυσης και ηθικής ευτέλειας, οι ταινίες του, τεράστιου αισθητικού και ηθικού αναστήματος, ανακαλύπτονται ξανά και επανεκτιμώνται παγκοσμίως, επιβεβαιώνοντας τη θέση τους στην κορυφή των κινηματογραφικών εικόνων. Διδασκαλία: Παναγιώτης Δενδραμής, σκηνοθέτης και διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Κρήτης. Το σεμινάριο μπορείτε να το παρακολουθήσετε διαδικτυακά στη διεύθυνση: https://us02web.zoom.us/j/86989079267?pwd=RmRnS3V5NGg4ck9rRGEzVGJVeDQzUT09 Meeting ID: 869 8907 9267 Passcode: 986330 Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine – ΔΡΑΣΗ