"Παραχαράσσουν ακόμα και το ΠΕΣΔΑ που υποστηρίζουν!"

Εδώ και τρία χρόνια, παρακολουθούμε τη συστηματική και επίπονη προσπάθεια της διοίκησης Πατούλη -στην περιφέρεια Αττικής και στον ΕΔΣΝΑ- να επιβάλλει την αναθεώρηση του υφιστάμενου Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Αττικής, σε ακόμη πιο συντηρητική και αντιπεριβαλλοντική κατεύθυνση. Όπλα της η ανοιχτή συνδιαλλαγή με τα εργολαβικά συμφέροντα, η πλήρης αδιαφάνεια των όποιων σχεδιασμών και η απουσία ανοιχτού, δημόσιου και ουσιαστικού διαλόγου. Με αυτά τα δεδομένα δεν μας προξένησε κατάπληξη το γεγονός ότι η συγκεκριμένη προσπάθεια δέχτηκε ισχυρότατο πλήγμα, στην πρώτη απόπειρα να γίνει ένας υποτυπώδης διάλογος με όσους έχουν διατυπώσει αντίλογο. Αναφερόμαστε στην -προβλεπόμενη από το νόμο- συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, για γνωμοδότηση επί της Στρατηγικής Μελέτης των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), η οποία υποτίθεται ότι αξιολογεί τις επιπτώσεις του νέου ΠΕΣΔΑ, που προωθεί η διοίκηση Πατούλη. Ακόμη κι αν αγνοήσουμε ότι οι συντάκτες της ΣΜΠΕ και του ΠΕΣΔΑ είναι οι ίδιοι -κρίνοντες και κρινόμενοι, δηλαδή- και ότι επιβλήθηκε η παρωδία της τηλεδιάσκεψης, αποτελεί δεινή ήττα για τον κ. Πατούλη το γεγονός ότι χρειάστηκε η διπλή ψήφος του προέδρου του περιφερειακού συμβουλίου προκειμένου να εκμαιευθεί η πολυπόθητη θετική γνωμοδότηση για τη ΣΜΠΕ. Από τη συζήτηση που έγινε, όπως έγινε, και την όλη εικόνα της πλειοψηφούσας παράταξης προκύπτουν δύο βασικά συμπεράσματα: • Το νέο ΠΕΣΔΑ δεν έχει την απαιτούμενη πολιτική νομιμοποίηση, καθώς δε συγκεντρώνει την πλειοψηφία του περιφερειακού συμβουλίου, παρά την επιστράτευση των ακροδεξιών συμμάχων τους και των «προθύμων», που αποσκίρτησαν από άλλες περιφερειακές παρατάξεις. • Η διοίκηση Πατούλη είναι ανίκανη να υπερασπιστεί ακόμη και το δικό της σχέδιο (ΠΕΣΔΑ), φτάνοντας στο σημείο να καταφύγει σε ψεύδη και παραχαράξεις των όσων αυτό προβλέπει, την ώρα που κανένας σύμβουλος της διοικούσας παράταξης δε θέλησε να πάρει το λόγο. Στο νέο ΠΕΣΔΑ της διοίκησης Πατούλη το μόνο που αξίζει είναι η συνολική απόρριψη Η οικτρή εικόνα της διοίκησης Πατούλη, όπως ήταν αναμενόμενο, αποτέλεσε αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης από πολλές πλευρές. Σε ορισμένους από τους σχολιασμούς που έγιναν και στην αναπαραγωγή τους στα διάφορα μέσα, υπονοείται -σκόπιμα ή όχι- ότι η μάχη κατά του νέου ΠΕΣΔΑ έληξε, με την παραπάνω συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου. Δεν υπάρχει πιο αποπροσανατολιστικός ισχυρισμός από αυτόν, αποτέλεσμα του οποίου μπορεί να είναι η αποδυνάμωση των αντιδράσεων που οδήγησαν σε αυτήν την πρώτη «επιτυχία». Η διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του νέου ΠΕΣΔΑ θα ολοκληρωθεί αφού εκδοθεί απόφαση από το ΥΠΕΝ, με την οποία θα εγκρίνεται ή θα απορρίπτεται η ΣΜΠΕ. Αν εγκριθεί, κάτι που φαίνεται πιθανότερο με βάση την ακολουθούμενη κυβερνητική πολιτική, θα ακολουθήσει -μέσα σε 2 μήνες, το αργότερο- η πιο κρίσιμη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, στην οποία θα τεθεί το θέμα της έγκρισης ή μη του ΠΕΣΔΑ, αφού αυτό (σημ.: το Περιφερειακό Συμβούλιο) έχει τη συγκεκριμένη αρμοδιότητα. Το ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ κατέθεσε στη δημόσια διαβούλευση της ΣΜΠΕ του ΠΕΣΔΑ, ολοκληρωμένη παρέμβαση, στη οποία συμπυκνώνονται τα βασικότερα σημεία της κριτικής μας. Το διάστημα μέχρι την τελική, κρίσιμη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου θα είναι περίοδος έντασης της ενημέρωσης και αποκάλυψης των πραγματικών στόχων και επιδιώξεων του νέου σχεδιασμού. Στο βαθμό που η διοίκηση Πατούλη δε δείξει πραγματική διάθεση ριζικής αλλαγής του σχεδίου της, το μόνο που του αξίζει και πρέπει να επιδιώξουμε είναι η συνολική απόρριψή του. Περιθώρια για επιμέρους «φτιασιδώματα» δεν υπάρχουν. Ζητούνται απαντήσεις, χωρίς υπεκφυγές, απ’ όλες τις πλευρές Σε κάθε περίπτωση, οι πραγματικές προθέσεις, τόσο της διοίκησης της περιφέρειας, όσο και των αντιπολιτευόμενων παρατάξεων θα κριθούν από το πως τοποθετούνται στα εξής μείζονα ζητήματα - προτάσεις: 1. Να αναθεωρηθεί ο χρονικός στόχος, από το 2030 στο 2035, για τον περιορισμό της ταφής σε ποσοστό κάτω του 10% του συνόλου των ΑΣΑ, στόχος πλήρως εναρμονισμένος με τη σχετική οδηγία της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό, θα εκλείψει η κύρια νομιμοποιητική βάση της καύσης. 2. Να συμπεριληφθεί στο ΠΕΣΔΑ η ρητή διατύπωση ότι η ενεργειακή αξιοποίηση - καύση δεν αποτελεί επιλογή διαχείρισης των αστικών αποβλήτων της περιφέρειας Αττικής. 3. Να συμπεριληφθεί ρητή διατύπωση ότι ο ΧΥΤΑ Φυλής κλείνει οριστικά το 2025 και δεν επιτρέπεται πλέον η υγειονομική ταφή εντός της ΟΕΔΑ Φυλής και στην ευρύτερη περιοχή. 4. Να ανασταλούν οι διαδικασίες έγκρισης της ΣΜΠΕ και του ΠΕΣΔΑ, μέχρι να ολοκληρωθούν οι μελέτες εξεύρεσης και να περιληφθούν στο ΠΕΣΔΑ οι χώροι που θα φιλοξενήσουν τις βασικές υποδομές. Σε αυτές θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται οπωσδήποτε οι χώροι στους οποίους θα γίνεται η υγειονομική ταφή των υπολειμμάτων, μετά το 2025 και για όσο διάστημα αυτό είναι αναγκαίο. Απαιτούμε ουσιαστικό διάλογο, έστω και την ύστατη ώρα Επαναλαμβάνουμε την απαίτησή μας προς τη διοίκηση της περιφέρειας Αττικής και του ΕΔΣΝΑ να δεσμευτούν ότι θα οργανώσουν έναν πραγματικό διάλογο για το συνολικό περιεχόμενο του ΠΕΣΔΑ και όχι μόνο για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του, όπως έγινε με την -υποχρεωτική από το νόμο- δημόσια «διαβούλευση» της ΣΜΠΕ και ότι θα επιδιώξουν να διατυπωθεί η γνώμη όσο γίνεται περισσότερων φορέων και πολιτών. Μόνο έτσι θα αποδείξουν ότι μπορούν να υπερασπιστούν το σχέδιό τους, μπροστά στα μάτια ολόκληρης της κοινωνίας. Θέλοντας να δώσει ένα τέτοιο ερέθισμα και να συμβάλλει στην περαιτέρω διάχυση του διαλόγου, το ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ αισθάνεται την ανάγκη να απαντήσει στα χονδροειδή ψέματα που είπε ο κ. Πατούλης και οι επιτελείς του στο Περιφερειακό Συμβούλιο, για κάποια από τα βασικότερα θέματα όπως είναι η καύση, οι χωροθετήσεις υποδομών και το κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής (δείτε το παράρτημα που ακολουθεί). ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Ποιος θέλει την καύση και ποιος όχι Κάτω από την πίεση των γενικευμένων αντιδράσεων για την καύση των απορριμμάτων, οι διοικήσεις της περιφέρειας και του ΕΔΣΝΑ επιχειρούν, απεγνωσμένα, να διαχωρίσουν τη θέση τους από τη συγκεκριμένη επιλογή. Για να το πετύχουν, διαστρεβλώνουν και παραχαράσσουν το ίδιο τους το σχέδιο, σε μια πρωτοφανή επίδειξη φυγομαχίας και ανικανότητας να το υποστηρίξουν. Σταχυολογήσαμε τα πιο χαρακτηριστικά αποσπάσματα από τις τοποθετήσεις, στη συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου, του κ. Πατούλη και του αρμόδιου αντπεριφερειάρχη για θέματα περιβάλλοντος και πολιτικής προστασίας και προέδρου του ΕΔΣΝΑ κ. Κόκκαλη, καθώς και από τα δύο σχετικά δελτία τύπου του ΕΔΣΝΑ, στις 22/9/2022: • «Πουθενά στον ΠΕΣΔΑ δεν προβλέπεται μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης στην Αττική. Η πρόβλεψη για αυτού του είδους τις μονάδες υπάρχει στο νέο Εθνικό Σχέδιο, την οποία οφείλουμε να λάβουμε υπόψη. Όμως η αρμοδιότητα για χωροθέτηση και λειτουργία μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης ανήκει στο ΥΠΕΝ. Και να θέλαμε ως ΕΔΣΝΑ και Περιφέρεια Αττικής να φτιάξουμε μια τέτοια μονάδα, δεν έχουμε την αρμοδιότητα». • «Αν μελλοντικά το ΥΠΕΝ προτείνει τη χωροθέτηση μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης στην Αττική, ως Περιφέρεια Αττικής θα φέρουμε ξανά σε διαδικασία διαβούλευσης κι έγκρισης τόσο τον ΠΕΣΔΑ όσο και την ΣΜΠΕ, οι οποίες θα πρέπει να αναθεωρηθούν». • «Ουδέποτε η σημερινή Διοίκηση του ΕΔΣΝΑ και της Περιφέρειας Αττικής, δεν υιοθέτησε ως πρακτική την καύση των απορριμμάτων». • «Εμείς ποτέ δεν μιλήσαμε για καύση». • «Αν μάλιστα οι προηγούμενες διοικήσεις της Περιφέρειας και του ΕΔΣΝΑ έκαναν αυτό που έπρεπε όσον αφορά την ανακύκλωση, δεν θα είχε ανοίξει η όρεξη στα επιχειρηματικά συμφέροντα που σήμερα προωθούν τη θερμική επεξεργασία των σκουπιδιών». Με απλά λόγια, μας λένε ότι οι διοικήσεις τους δεν επιθυμούν την καύση, αλλά αναγκάζονται να συμμορφωθούν («να λάβουν υπόψη», το διατυπώνουν εύσχημα) με το ΕΣΔΑ. Αμφιβάλλουμε πολύ για την ειλικρίνεια των προθέσεών τους. Αυτό που έχει σημασία, όμως, δεν είναι η προθέσεις τους, αλλά το τι περιλαμβάνει το ΠΕΣΔΑ που προωθούν. Και αυτό είναι πολύ διαφορετικό από τα όσα μας παρουσιάζουν. Να γιατί: • Πράγματι, το ΕΣΔΑ προβλέπει την κατασκευή, από το ΥΠΕΝ, τεσσάρων κεντρικών μονάδων καύσης. Πουθενά δεν αποκλείει τη δυνατότητα κάποια περιφέρεια να κατασκευάσει η ίδια μονάδα καύσης για τις δικές της ανάγκες, αν το κρίνει σκόπιμο, αντίθετα την ενθαρρύνει. Καθώς θεωρείται αυτονόητο ότι μία από τις τέσσερις μονάδες καύσης θα γίνει στην Αττική, που παράγει το μεγαλύτερο μέρος των αστικών απορριμμάτων της χώρας, οι επιτελείς της περιφέρειας Αττικής θεώρησαν ότι έχουν μια μοναδική ευκαιρία να «κρυφτούν» και να αφήσουν το ΥΠΕΝ «να βγάλει το φίδι από την τρύπα» και να μην εισπράξουν άμεσα την κατακραυγή. Το θέμα, όμως, δεν είναι ποιος θα κατασκευάσει και θα λειτουργήσει τη μονάδα καύσης, αλλά αν θα υπάρξει και αν θα λειτουργήσει μονάδα καύσης στην Αττική. • Κεντρικός και δεσμευτικός στόχος του προτεινόμενου ΠΕΣΔΑ είναι το 2030, τα υπολείμματα της επεξεργασίας των αστικών αποβλήτων που θα οδηγούνται σε ταφή να μην υπερβαίνουν το 10%. Το κάνουν γνωρίζοντας ότι η σχετική οδηγία της ΕΕ προβλέπει ο στόχος του 10% να επιτευχθεί το 2035, αφήνοντας και παράθυρο για περαιτέρω επιμήκυνση, καθώς χώρες σαν την Ελλάδα, που έχουν πολύ μικρά ποσοστά ανακύκλωσης, χρειάζονται περισσότερο χρόνο για τον πετύχουν. Η επιλογή αυτή δεν έγινε τυχαία. Έγινε για να μπορέσει να βρεθεί ένας τρόπος δικαιολόγησης της εισαγωγής της καύσης στη διαχείριση των αποβλήτων της Αττικής. • Για την υλοποίηση του -επαναλαμβάνουμε, δεσμευτικού- στόχου του 10%, το ΠΕΣΔΑ εξετάζει κάποια σενάρια, με καύση και χωρίς καύση. Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει είναι αυτό: «αποδεικνύεται, ότι ο συγκεκριμένος στόχος (της μείωσης των προς ταφή αποβλήτων κάτω από 10%) δεν επιτυγχάνεται χωρίς δημιουργία μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης των υπολειμμάτων ΑΣΑ και τον εξευγενισμό τους για το σκοπό αυτό, στις οποίες σύμφωνα με το αναθεωρημένο ΕΣΔΑ θα υφίστανται επεξεργασία τα υπολείμματα και ενδεχομένως και τα παραγόμενα δευτερογενή καύσιμα». • Στην ενότητα περί υποδομών ασφαλούς ταφής (σημ.: θα επανέλθουμε στη συνέχεια), μεταξύ άλλων αναφέρεται και το εξής: «Προς επίτευξη των στόχων για ελαχιστοποίηση της ταφής, τα υπολείμματα της επεξεργασίας από́ τις ΜAAα (σημ.: μονάδων επεξεργασίας) θα οδηγούνται στις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης του άρθρου 63 του ν. 4819/2021 υπό́ τον σχεδιασμό́ του ΥΠΕΝ». Τα παραπάνω αποδεικνύουν, πέρα από κάθε αμφισβήτηση, ότι:  Η καύση αποτελεί κεντρικό εργαλείο διαχείρισης των αστικών αποβλήτων της Αττικής, σύμφωνα με το νέο ΠΕΣΔΑ.  Μονάδα ή μονάδες καύσης θα κατασκευαστούν, ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι ο φορέας κατασκευής και λειτουργίας του(ς).  Το γεγονός ότι δεν περιλαμβάνονται στις υποδομές που περιγράφει ο νέος ΠΕΣΔΑ, δε σημαίνει ότι δε θα γίνουν οι μονάδες καύσης, αλλά ότι οι συντάκτες του και οι πολιτικοί εντολείς τους αποφεύγουν συνειδητά να ανοίξει η συζήτηση για τη χωροθέτηση και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που θα έχουν.  Σε ό,τι αφορά στη διαβεβαίωση ότι θα γίνει αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ και της ΣΜΠΕ, όταν έρθει η ώρα της κατασκευής των μονάδων καύσης, κρατάμε μικρό καλάθι. Περιφέρεια και κυβέρνηση δε φημίζονται για τις περιβαλλοντικές ανησυχίες τους. Από τη στιγμή που το νέο ΠΕΣΔΑ προβλέπει την καύση σαν πρακτική και εργαλείο διαχείρισης των απορριμμάτων, πολύ πιο πιθανό είναι να επιχειρήσουν να ξεπεράσουν το «σκόπελο» με μια απλή Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), για να τηρηθούν τα προσχήματα. Ελπίζουμε να μη φτάσουμε ως εκεί. 2. Το «αγκάθι» των χωροθετήσεων Ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα του νέου ΠΕΣΔΑ είναι αυτό των (ανύπαρκτων) χωροθετήσεων, ειδικά αυτών που έχουν περιφερειακό και διαδημοτικό χαρακτήρα (μονάδων επεξεργασίας, περιφερειακών και διαδημοτικών μονάδων επεξεργασίας βιοαποβλήτων, μονάδων καύσης, χώρων ταφής υπολειμμάτων κ.λπ.). Έχοντας πικρή εμπειρία από το αντίστοιχο κενό του υφιστάμενου ΠΕΣΔΑ του 2016, καταλαβαίνουμε πόσο κρίσιμο είναι για τη σωστή εκτίμηση της καταλληλότητας ή μη των χώρων και για τις επιπτώσεις των όποιων χωροθετήσεων. Δυστυχώς, -και αυτό το θέμα- οι διοικήσεις της περιφέρειας και του ΕΔΣΝΑ το αντιμετωπίζουν με επιχειρήματα που διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα και δεν αντέχουν σε στοιχειώδη κριτική. Ας δούμε τα κυριότερα από αυτά: • «Ούτε στον ΠΕΣΔΑ του 2016 υπήρχαν οι χωροθετήσεις για τις τέσσερις μονάδες που προέβλεπε (2 για τον Κεντρικό Τομέα κι από μια σε Πειραιά και Νότια Αττική)». • «Το ΠΕΣΔΑ εκ του νόμου δεν κάνει χωροθετήσεις σε συγκεκριμένα «οικόπεδα», αλλά αυτές έπονται και γίνονται με βάση, τις προτεινόμενες διαχειριστικές ενότητες που ορίζονται στο ΠΕΣΔΑ, τα κριτήρια προτίμησης που θεσμοθετούνται στο ΠΕΣΔΑ, καθώς και τις δυναμικότητες σχεδιασμού που προκύπτουν». • «Το ΠΕΣΔΑ δημιουργεί το πλαίσιο με βάση το οποίο θα γίνουν στη συνέχεια οι χωροθετήσεις και ορίζει ευρύτερες περιοχές εξυπηρέτησης». • «Η σημερινή Διοίκηση εκπονεί 4 μελέτες αναζήτησης χώρων, για τα Πάρκα Κυκλικής Οικονομίας σε Πειραιά, Κεντρικό Τομέα, Βόρειο Τομέα και Νοτιοανατολική Αττική». Τι απαντάμε σε όλα αυτά:  Η αναφορά στα πεπραγμένα της προηγούμενης διοίκησης και η επίκληση μιας από τις προβληματικότερες επιλογές του υφιστάμενου ΠΕΣΔΑ είναι το ατυχέστερο παράδειγμα, αφού τα διαπιστωμένα σφάλματα προσπαθούμε να τα διορθώσουμε, όχι να τα αναπαράγουμε.  Προς επίρρωση του παραπάνω ισχυρισμού μας, θα θυμίσουμε ότι όλοι οι προηγούμενοι περιφερειακοί σχεδιασμοί (2003, 2006) είχαν πολύ συγκεκριμένη χωροθέτηση των βασικών περιφερειακών εγκαταστάσεων, όπως οι ΟΕΔΑ και οι κεντρικοί ΣΜΑ.  Πουθενά η νομοθεσία δεν απαγορεύει τη χωροθέτηση των βασικών υποδομών, ούτε προβλέπει να έπεται της έγκρισης του ΠΕΣΔΑ. Αντίθετα, η κοινή λογική λέει, ότι προτού αποφασιστεί ποιες θα είναι οι βασικές υποδομές διαχείρισης, ελέγχεται το αν και που μπορούν να χωροθετηθούν.  Η πρόβλεψη στον ΠΕΣΔΑ της χωροθέτησης των βασικών υποδομών (και των μονάδων καύσης) κάνει ακόμη πιο εύκολη και ουσιαστική την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων στη ΣΜΠΕ. Διαφορετικά η ΣΜΠΕ καταλήγει να είναι έκθεση ιδεών, κάτι που συμβαίνει και στην προκειμένη περίπτωση.  Αν το ΠΕΣΔΑ δημιουργεί μόνο το πλαίσιο, για ποιο λόγο κάποιες υποδομές χωροθετούνται και κάποιες όλες όχι; Για ποιο λόγο, η διοίκηση Πατούλη εξαγγέλλει την ολοκλήρωση των μελετών εξεύρεσης χώρων μέχρι το τέλος του 2022; Για ποιο λόγο γίνεται σαφής αναφορά στο ΧΥΤΑ Φυλής και δεν αφήνεται μετέωρο το θέμα των χώρων ασφαλούς ταφής;  Η ίδια η διοίκηση Πατούλη έχει ομολογήσει ότι ο διαγωνισμός ΣΔΙΤ για τη μονάδα επεξεργασίας του Κεντρικού Τομέα δεν μπορεί να ολοκληρωθεί αν δεν οριστικοποιηθεί η χωροθέτηση της μονάδας. Το ίδιο, υποθέτουμε, ότι ισχύει και για τη μονάδα του Πειραιά. Ανεξάρτητα από τη δική μας θέση για τους διαγωνισμούς ΣΔΙΤ και τα συγκεκριμένα έργα, εξακολουθούν οι επιτελείς της περιφέρειας να θεωρούν ότι δεν είναι απαραίτητο να περιλαμβάνονται οι χωροθετήσεις στο ΠΕΣΔΑ; Αντιλαμβανόμαστε ότι όλα αυτά είναι προσχηματικά και ότι ο πραγματικός λόγος των (μη) χωροθετήσεων είναι άλλος: Ήθελαν και θέλουν να συζητηθεί και να εγκριθεί το ΠΕΣΔΑ και η ΣΜΠΕ, χωρίς να υπάρχουν προτάσεις χωροθετήσεων, για να μη γίνει ουσιαστική συζήτηση για τις επιπτώσεις και για να «περάσουν» πιο εύκολα. Χωροθετήσεις, όντως, θα γίνουν μετά την έγκριση του ΠΕΣΔΑ, αλλά μόνο για τα «πάρκα» του Κεντρικού Τομέα -που θα γίνει στη Δυτική Αττική- και του Πειραιά, σε αντίθεση με τα «πάρκα» του Βόρειου και του ΝΑ Τομέα, που δεν θα γίνουν ποτέ! Και για όσους έχουν αμφιβολία, παραπέμπουμε στη διατύπωση ενός εκ των δύο δελτίων τύπου, που αναφέρει: «Αναμένουμε εντός του 2022 την ολοκλήρωση των μελετών αναζήτησης χώρων για τη Νοτιοανατολική Αττική και το Βόρειο Τομέα Αθηνών για να αποφασίσουμε αν και με ποιους όρους θα προχωρήσουμε και σε δημοπράτηση και αυτών των δύο έργων, έτσι ώστε να προωθείται το σύνολο του σχεδιασμού». Ομολογούν δηλαδή πως δεν υπάρχει καμιά απόφαση για τη δημοπράτηση των έργων στη Νοτιοανατολική Αττική και το Βόρειο Τομέα Αθηνών. 3. Διατήρηση του «εκτρώματος» του ΧΥΤΑ ΦΥΛΗΣ για πολλές δεκαετίες Προσφιλές αφήγημα, για δεκαετίες, όλων των πολιτικών χώρων και των παρατάξεων είναι η αποδοχή του αιτήματος για κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής. Ενός αιτήματος που χρονολογείται από τη δεκαετία του ’90 και ακόμη πιο πριν. Δυστυχώς, όλοι, τουλάχιστον αυτοί που βρέθηκαν στη διοίκηση της περιφέρειας, έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να μη γίνει πράξη. Το επιχείρημα πάντα ήταν ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση. Στο ερώτημα γιατί τόσα χρόνια δε φρόντισαν να υπάρξουν εναλλακτικές, απάντηση ουσιαστική δε δόθηκε ποτέ. Η πεπατημένη αυτή ακολουθείται και στο νέο ΠΕΣΔΑ, παρά τις νέες «κορώνες» της σημερινής διοίκησης της περιφέρειας. Η κοινή λογική λέει ότι για να κλείσει ο ΧΥΤΑ Φυλής θα πρέπει ή να εκλείψει η ανάγκη για ταφή σκουπιδιών (υπολειμμάτων) ή να δημιουργηθούν νέοι ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ σε άλλες θέσεις. Τόσο απλά. Τα τελευταία χρόνια, για να θολώσουν τα νερά, επικαλούνται τον -προβληματικής χωροθέτησης- ΧΥΤΑ Γραμματικού, που θα εξυπηρετεί τη μονάδα επεξεργασίας του ΒΑ Τομέα, και τους ΧΥΤΥ Κυθήρων - Αντικυθήρων και Ύδρας. Πρόκειται για ΧΥΤΥ μικρής χωρητικότητας, που εξυπηρετούν τοπικές ανάγκες. Φυσικά, δεν αναφερόμαστε σ’ αυτούς όταν μιλάμε για εναλλακτικές λύσεις. Ας δούμε, λοιπόν, πως αντιμετώπισε το θέμα ο υφιστάμενος ΠΕΣΔΑ και πως ο νέος ΠΕΣΔΑ. Ο υφιστάμενος ΠΕΣΔΑ, όταν εγκρίθηκε το 2016, προέβλεπε: • Αντιμετώπιση των βραχυ- και μεσοπρόθεσμων αναγκών σε χώρους ταφής, με αξιοποίηση των δυνατοτήτων στο ΧΥΤ Φυλής, την ΟΕΔΑ ΒΑ Αττικής ή/και αξιοποίηση ανενεργών λατομείων - μεταλλείων θέσεων, που έχει ήδη εγκριθεί η καταλληλότητά τους ως ΧΥΤΥ (ν. 3164/2003). • Δημιουργία δικτύου νέων χώρων διάθεσης υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), για την αντιμετώπιση των μεσο-μακροπρόθεσμων αναγκών (20ετίας). • Οριστικό κλείσιμο του ΧΥΤ Φυλής, με την άμεση εκπόνηση σχεδίου αποκατάστασής του και ενεργοποίησή του με την έναρξη λειτουργίας των νέων χώρων. Από τα παραπάνω το μόνο που μας επιφύλαξε η διοίκηση Δούρου ήταν η επονείδιστη απόφασή της, το καλοκαίρι του 2019, για μια ακόμη γενναία επέκταση του ΧΥΤΑ Φυλής, απόφαση την οποία υποδέχθηκε με ανακούφιση ο κ. Πατούλης, που ανέλαβε και να την υλοποιήσει. Με δεδομένη αυτήν την κατάσταση, έρχεται ο νέος ΠΕΣΔΑ, με προβλέψεις σε μια παρεμφερή, αλλά ακόμη πιο κυνική, κατεύθυνση. Στην ενότητα «Ασφαλής διάθεση» προβλέπει: • Για τη διασφάλιση επάρκειας χώρου ταφής στην ΟΕΔΑ Δ. Αττικής, ήδη υλοποιείται έργο μεταβατικής διαχείρισης (σημ.: η γνωστή επέκταση) με επιπρόσθετη χωρητικότητα δύο ετών (ως το 2024). Ο ΕΔΣΝΑ δρομολογεί όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να εξασφαλιστεί η απαιτούμενη επάρκεια χώρου ταφής υπολειμμάτων ή/και απορριμμάτων για όλες τις εξυπηρετούμενες περιοχές, σε συνάρτηση και με την πρόοδο των έργων επεξεργασίας και της ανακύκλωσης. • Προς επίτευξη των στόχων για ελαχιστοποίηση της ταφής, τα υπολείμματα της επεξεργασίας από́ τις ΜAAα (σημ.: μονάδες επεξεργασίας) θα οδηγούνται στις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης του άρθρου 63 του ν. 4819/2021 υπό́ τον σχεδιασμό́ του ΥΠΕΝ. Μέχρι την κατασκευή των μονάδων αυτών (σημ.: το 2025, σύμφωνα με το νέο ΠΕΣΔΑ), μεταβατικά, τα υπολείμματα της επεξεργασίας του ΕΜΑΚ και των ΜΑΑα θα οδηγούνται σε ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ στην ΟΕΔΑ Δ. Αττικής πλην της ΜΑΑα του Βορειο-Ανατολικού Πάρκου, τα υπολείμματα της οποίας θα οδηγούνται στον ΧΥΤΥ Γραμματικού. • Θα υλοποιηθεί ο αναγκαίος εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων και των έργων διάθεσης για την εξασφάλιση της ασφαλούς ταφής των υπολειμμάτων από την επεξεργασία των ΑΣΑ. Ειδικότερα, θα πρέπει να γίνει αντικατάσταση ή αναβάθμιση του εξοπλισμού και συντήρηση των έργων υποδομής στους υφιστάμενους ΧΥΤΥ, όπου απαιτείται. Μεταφράζοντας τις παραπάνω περίτεχνες διατυπώσεις του νέου ΠΕΣΔΑ, καταλήγουμε στα εξής συμπεράσματα:  Ακόμη κι αν υιοθετούσαμε τους υπερφιλόδοξους στόχου του υφιστάμενου και του νέου ΠΕΣΔΑ, που υπόσχεται να περιορίσει στο 10% την ταφή των αστικών απορριμμάτων το 2030, η ανάγκη για ταφή σημαντικών ποσοτήτων υπολειμμάτων θα εξακολουθεί να υφίσταται για αρκετά χρόνια μετά το 2030.  Ο υφιστάμενος ΧΥΤΑ Φυλής και η επέκτασή του θα εξακολουθήσει να δέχεται τα σκουπίδια ολόκληρης της περιφέρειας Αττικής, μέχρι να εξαντληθεί η χωρητικότητά του, το 2024 ή το 2025.  Θέσεις για την κατασκευή νέων χώρων ασφαλούς ταφής υπολειμμάτων δεν προβλέπονται και δε διαφαίνεται η πρόθεση να χωροθετηθούν στο προσεχές μέλλον. Απαλείφεται ακόμη και η λεκτική αναφορά του υφιστάμενου ΠΕΣΔΑ για «Δημιουργία δικτύου νέων χώρων διάθεσης υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ)».  Για τις ανάγκες ταφής, μετά το 2025 και για απροσδιόριστο χρόνο, θα κατασκευαστούν νέοι ΧΥΤΥ στην ευρύτερη περιοχή της εγκατάστασης της Φυλής. Αυτό υποδηλώνουν οι διατυπώσεις για «εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων και των έργων διάθεσης» και για «αντικατάσταση ή αναβάθμιση του εξοπλισμού και συντήρηση των έργων υποδομής στους υφιστάμενους ΧΥΤΥ». Τα πράγματα είναι πεντακάθαρα, οπότε ας αφήσουν και οι τωρινοί διαχειριστές των ζωών μας τις πομφόλυγες για κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής. Μας κούρασαν και, πλέον, δε γίνονται πιστευτοί ούτε στο πολιτικό ακροατήριό τους. 4. Σκιαμαχίες και παιχνίδια εντυπωσιασμού στο περιφερειακό συμβούλιο Μιλώντας για την τελευταία συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου (ΠΣ), δε θα αποφύγουμε τον πειρασμό να σχολιάσουμε ένα περιστατικό, το οποίο έφερε στην επιφάνεια βαθύτερες παθογένειες του οργάνου. Παθογένειες που σχετίζονται με μεγάλη άγνοια σε βασικά ζητήματα, η οποία επιδιώκεται να υπερκεραστεί με ανούσια παιχνίδια εντυπωσιασμού και πολιτικής εκμετάλλευσης των συγκυριών. Την αρχή έκανε ο κ. Κόκκαλης, ο οποίος κλήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις μελών του ΠΣ για το θέμα της καύσης, με την ιδιότητά του ως αντιπεριφερειάρχης περιβάλλοντος και πρόεδρος του ΕΔΣΝΑ. Για να μετριάσει τις αντιδράσεις από την επιλογή της καύσης στο νέο ΠΕΣΔΑ, μίλησε για φορτία ελαστικών και για εισαγόμενα απορρίμματα από την Ιταλία και την Αγγλία που καίγονται στην Αττική, από το 2017. Έδειξε, ωστόσο, αδυναμία να απαντήσει μέσω ποιων διαδικασιών γίνεται η καύση, αρνήθηκε να κατονομάσει το που γίνεται (στην πορεία μίλησε για την τσιμεντοβιομηχανία, γενικά) και έδειξε ανεπίτρεπτη άγνοια για το τι λέει το εθνικό σχέδιο (ΕΣΔΑ) για την καύση, καλώντας τους μελετητές να απαντήσουν για λογαριασμό του. Τα παραπάνω, σκόπιμα ή όχι, τα περιέβαλλε με ένα πέπλο μυστηρίου, σαν να κρύβονταν κάτι που μέχρι τώρα ήταν μυστικό. Με απλά λόγια, ο κ. Κόκκαλης είπε: «τι φωνάζετε για την καύση, καύση αποβλήτων γίνεται ήδη και δεν κάνετε τίποτα γι’ αυτό». Στην πραγματικότητα, χρησιμοποίησε ένα επιχείρημα που του υπέδειξαν, ανεξάρτητα από το ότι αποδείχθηκε ανεπαρκής να το υποστηρίξει. Ήταν, όμως, ειλικρινής. Είπε ή υπαινίχθηκε κάτι που όλα τα μέλη του περιφερειακού συμβουλίου όφειλαν να γνωρίζουν. Δηλαδή τι; • Ότι το ΕΜΑΚ στη Φυλή παράγει κάθε χρόνο μερικές δεκάδες χιλιάδες τόνους RDF, το οποίο στέλνονταν για καύση στις τσιμεντοβιομηχανίες στο Μηλάκι Αλιβερίου και στο Βόλο. Στελέχη της διοίκησης Δούρου περηφανεύονταν δημόσια γι’ αυτό τους το «κατόρθωμα». Υποθέτουμε ότι το ίδιο γίνεται και σήμερα και θα αποδειχθεί αν η σημερινή διοίκηση ανταποκριθεί στο πάγιο αίτημα να δημοσιοποιεί το τι «παράγει» το ΕΜΑΚ και που καταλήγει. • Ότι όλες τις τσιμεντοβιομηχανίες της χώρας, συμπεριλαμβανομένου του εργοστασίου του ΤΙΤΑΝΑ στο Θριάσιο, έχουν εξασφαλίσει -εδώ και πολλά χρόνια- τροποποίηση των αποφάσεων έγκρισης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΑΕΠΟ), που τους δίνει τη δυνατότητα να καίνε τα «πάντα» και, σίγουρα χρησιμοποιημένα ελαστικά και προϊόντα επεξεργασίας αστικών αποβλήτων (RDF/SRF). • Ότι αυτήν τη δυνατότητα έχει αρχίσει να την αξιοποιεί το εργοστάσιο του ΤΙΤΑΝΑ στο Καμάρι, με εισαγωγή RDF/SRF από την Αγγλία, τη Γαλλία και την Ιταλία. Το αξιοπερίεργο είναι πως πολλά μέλη του ΠΣ -και επικεφαλής παρατάξεων- έδειξαν να «πέφτουν από τα σύννεφα», ανακάλυψαν «οσμή» σκανδάλου, μίλησαν για εισαγγελείς, φτάνοντας να χαρακτηρίσουν την «αποκάλυψη» του κ. Κόκκαλη «θέμα της ημέρας». Στην προκειμένη περίπτωση, ο εντυπωσιασμός, η πολιτική εκμετάλλευση και η «άσφαιρη» επίδειξη μαχητικότητας ενάντια στην καύση απορριμμάτων δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να συγκαλυφθεί η άγνοια, όπου υπάρχει, αλλά και οι πολιτικές ευθύνες για τα παραπάνω, επίσης όπου υπάρχουν. Ας μη σπεύσουν να επικαλεστούν καμία δικαιολογία, διότι, τουλάχιστον το ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ, έχει μιλήσει ανοιχτά γι’ αυτά τα ζητήματα, εδώ και χρόνια, επισημαίνοντας ότι την καύση δεν πρέπει να την αναζητούμε μόνο στο μέλλον, Η ΚΑΥΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ. Καιρός είναι οι πολιτικοί χώροι που επαγγέλλονται στήριξη στους αγώνες των κατοίκων της Δυτικής Αττικής να αποδείξουν έμπρακτα ότι το κάνουν, με συνέπεια, με επιμονή και μακριά από επικοινωνιακές εξάρσεις. Τον κ. Κόκκαλη μπορούμε να τον κατηγορήσουμε για πολλά. Ανάμεσα σε αυτά και για την επίμονη προσπάθειά του να μην ακουστεί το όνομα της εταιρείας ΤΙΤΑΝ, για τον απλούστατο λόγο ότι συμμετέχει σε μια από τις κοινοπραξίες, που παίρνουν μέρος στους διαγωνισμούς ΣΔΙΤ για τις μονάδες επεξεργασίας του Κεντρικού Τομέα και του Πειραιά. Αλλά είναι ο ίδιος που έχει επιλέξει να εκτίθεται και να διασύρεται, προκειμένου να μείνει «ατσαλάκωτο» το προφίλ του κ. Πατούλη. Άλλωστε, σε μια χώρα και μια περιφέρεια που τις κυβερνούν οι «άριστοι», οι κατάλληλοι άνθρωποι βρίσκονται στις κατάλληλες θέσεις. 10.10.2022 ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ Συντονισμός φορέων, συλλογικοτήτων και πολιτών Δ. Αττικής - Δ. Αθήνας oxixytafilis.blogspot.com