Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2022, 8:15’μμ, στο ΤΥΠΕΤ

To Cine Δράση συνεχίζει τις προβολές σπουδαίων ταινιών που προβλήθηκαν στη χώρα μας μόνο σε φεστιβάλ με τους «Μαυροπίνακες» της Samira Makhmalbaf, που κέρδισαν το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών το 2000. Μια δυνατή ταινία που δίνει μια συγκινητική και ανεξίτηλη εικόνα της ανθρωπότητας που κατακλύζεται σήμερα από πολεμικές, περιβαλλοντικές, κοινωνικές και πολιτικές αναταράξεις. Σε ένα απίστευτα σκληρό, άγονο και αφιλόξενο περιβάλλον, δύο νεαροί δάσκαλοι, παρακινούμενοι από τις βασικές τους ανάγκες για εξασφάλιση τροφής και στέγης, αλλά και από την επιθυμία τους να διδάξουν, κουβαλούν μαυροπίνακες στις πλάτες τους και προσπαθούν να βρουν κάποιον, οποιονδήποτε, που να θέλει να μάθει να ανάγνωση και γραφή και παράλληλα να μπορεί να πληρώσει για αυτό. Η Samira Makhmalbaf ήταν μόλις 20 ετών όταν γύρισε τους «Μαυροπίνακες» της. Ήταν το δεύτερο της φιλμ μετά το «The Apple» που 2 χρόνια νωρίτερα την έκανε Η ταινία ανοίγει με την πιο συναρπαστική και εμβληματική εικόνα της: μια ομάδα πλανόδιων δασκάλων, ο καθένας με έναν μαυροπίνακα δεμένο στην πλάτη του, βαδίζει με δυσκολία μέσα σε ένα απόκρημνο ορεινό πέρασμα στο ιρανικό Κουρδιστάν, αναζητώντας νέους μαθητές για να τους εκπαιδεύσει. Ενημερώνουν όλους όσους συναντούν για το κόστος διδασκαλίας γραφής, ανάγνωσης και βασικής αριθμητικής. Είναι πρόθυμοι να δεχτούν ένα μικρό ποσό σε μετρητά ή και λίγο φαγητό, αλλά πάντα έρχονται αντιμέτωποι με άρνηση ενηλίκων Κούρδων, αλλά και παιδιών, που δεν μπορούν να αναγνωρίσουν την αξία του αλφαβητισμού καθώς καθημερινά έρχονται σε επαφή με σοβαρότατους κινδύνους. Μετά από μια αεροπορική επιδρομή, δύο δάσκαλοι, ο Said και ο Reeboir, απομακρύνονται από τους άλλους και κατευθύνονται στα βουνά, ελπίζοντας να βρουν εκεί μερικούς νεαρούς βοσκούς πρόθυμους να πληρώσουν για να μάθουν. Ο Said συναντά μια ομάδα περίπου 100 ηλικιωμένων από τη συνοριακή πόλη Halabtcheh, όπου το ιρακινό καθεστώς χρησιμοποίησε χημικά όπλα για να καταστείλει τον κουρδικό πληθυσμό. Οι νομάδες, αυτοί, επιδιώκουν να επιστρέψουν στο βομβαρδισμένο χωριό τους. Δύσκολος δρόμος όταν μάλιστα έχουν ανάμεσα τους μια μοναχική ανύπαντρη μητέρα με τον άρρωστο πατέρα και το αγοράκι της. Ο μαυροπίνακας θα γίνει η προίκα που ο Said θα δώσει για να την παντρευτεί. Ο Reeboir συναντά μια συμμορία αναλφάβητων αγοριών που αυτοαποκαλούνται μουλάρια καθώς στις δεμένες στις πλάτες τους τσάντες μεταφέρουν λαθραία προϊόντα. Δεδομένου ότι είναι πάντα σε κίνηση, λένε, δεν θα χρειάζεται να ξέρουν γραφή και ανάγνωση. Οι ισχυρισμοί τους δεν απέχουν από την αλήθεια, καθώς έχουν να αντιμετωπίσουν απειλητικότερους κινδύνους από την αγραμματοσύνη. Τα τρόφιμα και το νερό είναι σπάνια, οι κατολισθήσεις συνηθισμένες, ορισμένες περιοχές είναι γεμάτες νάρκες, οι επιδρομές των ελικοπτέρων συχνές, ενώ όσο πλησιάζουν στα σύνορα με το Ιράκ οι πυροβολισμοί ακούγονται πιο καθαρά και τίποτε καλό δεν προοιωνίζουν. Η νεότερη σε μια ιρανική οικογένεια κινηματογραφιστών, με επικεφαλής τον σπουδαίο Mohsen Makhmalbaf («The Sun Behind The Moon», «Kandahar») και τη σύζυγό του Marzieh Meshkini («Τη μέρα που Έγινα Γυναίκα»), η Samira Makhmalbaf, με τους μετριοπαθείς αλλά συγκινητικούς της «Μαυροπίνακες» εξετάζει προσεκτικά την πρακτική αξία της εκπαίδευσής των παιδιών, όταν πρωτεύει να εξασφαλίσουν την επιβίωση τους. Μια συμβατική αντιμετώπιση του προβλήματος θα επέβαλε η σκηνοθέτης να αναδείξει εδώ το σωτήριο ρόλο της μόρφωσης. Αλλά εκείνη –και πολύ σωστά–σκιαγραφεί ρεαλιστικά και έντονα ένα συχνά αφοπλιστικά αστείο, αλλά πάντα τρυφερό πορτρέτο των Κούρδων που εξαναγκασμένοι να ζουν ζωή νομάδων, επιμένουν να κατευθύνονται πίσω στο χωριό. Στο σπίτι. Η απελπιστική κατάσταση τους απομακρύνει κάθε πιθανό σχέδιο αλφαβητισμού. Η γνώση φέρνει κάποια ελπίδα στον κόσμο τους, ισχυρίζεται η σκηνοθέτης, αλλά σε αυτές τις περιστάσεις αυτό ίσως πρέπει να περιμένει. Άλλωστε οι μαυροπίνακες στην ταινία αποδεικνύονται χρήσιμοι, αλλά σπάνια για τον αντικειμενικό προορισμό τους. Χρησιμεύουν ως καμουφλάζ για τα ελικόπτερα, ασπίδα για πυροβολισμούς, νάρθηκας για ένα σπασμένο πόδι, κρεμάστρα για βρεγμένα ρούχα, προίκα και τοίχος προστασίας ενός ζευγαριού στην πρώτη του συνεύρεση. Η Makhmalbaf χρησιμοποιεί, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων ερασιτέχνες ηθοποιούς. Ανάμεσα τους συναντάμε τον σκηνοθέτη Bhaman Ghobadi, στο ρόλο του Reeboir, ο οποίος εντυπωσιάστηκε τόσο από την περιοχή που την διάλεξε για το εξαιρετικό σκηνοθετικό του ντεμπούτο «Μεθυσμένα άλογα» (A Time For Drunken Horses). Ιράν, Δραματική, 2000. Διάρκεια: 88’. Σκηνοθεσία: Samira Makhmalbaf. Σενάριο: Mohsen Makhmalbaf, Samira Makhmalbaf, Zaheer Qureshi. Φωτογραφία: Ebrahim Ghafori. Πρωταγωνιστούν:Bahman Ghobadi, Said Mohamadi, Behnaz Jafari. Εδώ: το trailer της ταινίας. Οι χειμερινές προβολές του Cine-Δράση πραγματοποιούνται στο Πάρκο «Μίκης Θεοδωράκης», (ΤΥΠΕΤ), Υμηττού 57, Βριλήσσια, κάθε Πέμπτη στις 8.15 το βράδυ. Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine-Δράση