Πέμπτη 9 Μαΐου 2024, 9:00μμ, ΤΥΠΕΤ

Το Cine Δράση συνεχίζει τις προβολές του την Πέμπτη 9 Μαΐου 2024 στις 9:00μμ, στο ΤΥΠΕΤ με την ταινία «Ελεύθερος Ωραρίου» του Γάλλου σκηνοθέτη Laurent Cantet που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή στα 63 του χρόνια. Ένας ελάχιστος φόρος τιμής σε ένα σπουδαίο δημιουργό, από τους πλέον ανήσυχους και χαμηλόφωνους της νέας γαλλικής γενιάς. Ο σκηνοθέτης σκιαγραφεί εδώ το πορτρέτο ενός ανθρώπου που κατέληξε θύτης, αφού προηγουμένως υπήρξε θύμα των αλλοτριωτικών σχέσεων εργασίας, των σύγχρονων κοινωνικών μύθων περί επιτυχίας η οποία πάντα αποτιμάται σε χρήμα και υλικά αγαθά. Ταινία επίκαιρη που αναλύει την αντίφαση ανάμεσα στην επιθυμία κάθε ατόμου να ανήκει κάπου και την ανάγκη για ανεξαρτησία, καθώς και την αδυναμία κάθε εργαζόμενου -σε αυτή τη σκοτεινή διεθνή συγκυρία όπου όλα τα δικαιώματα καταρρακώνονται ενώ η πολιτεία αδιαφορεί και θεσμοί όπως τα συνδικάτα δείχνουν διαλυμένα- να αντιμετωπίσει μόνος του ένα σύστημα που τον συντρίβει. Η ταινία απέσπασε Χρυσό Λιοντάρι στο τμήμα «Κινηματογράφος του Σήμερα» στη Βενετία, Λύκαινα στο Μόντρεαλ, Βραβείο Κοινού και Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο Μπελφόρ, όλα το 2001. Πηγή έμπνευσης για το σκηνοθέτη υπήρξε η αληθινή ιστορία του Ζαν-Κλοντ Ρομάν, ενός Γάλλου γιατρού ο οποίος εξαπατούσε την οικογένειά του επί 18 ολόκληρα χρόνια. Ως φοιτητής εγκατέλειψε την ιατρική σχολή στο δεύτερο έτος και αργότερα ενώ έχει απολυθεί από τη δουλειά αφήνει την οικογένεια και τους φίλους του να πιστεύουν ότι εργάζεται ως σύμβουλος στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Μέχρι που θα κινδυνεύσει να αποκαλυφθεί η αλήθεια, οπότε θα δώσει τέλος στο θέατρο με βάρβαρο τρόπο. Ο σκηνοθέτης δεν διηγείται αυτά τα ρεαλιστικά γεγονότα, αλλά δημιουργεί ένα ασφυκτικό σύμπαν καθημερινότητας και κοινωνικών ρόλων στους οποίους πρέπει να υπακούμε και θέτει πραγματικά υπαρξιακά ερωτήματα που κάνουν τη ζωή να μοιάζει με θρίλερ. Δικός του κεντρικός ήρωας είναι ο Βενσάν και έχει τα πάντα. Μεγαλοαστούς γονείς που του παραστέκονται σε κάθε ανάγκη, μια καλή δουλειά ως σύμβουλος επιχειρήσεων, γυναίκα και παιδιά που υπεραγαπά. Αλλά κάποτε, ξαφνικά θα απολυθεί. Η ζωή του καταρρέει και επιπλέον δεν τολμά να ομολογήσει στη γυναίκα του και τους φίλους του ότι έχει απολυθεί από την εξέχουσα θέση εργασίας του. Δεν τολμά και ίσως δεν θέλει. Πιθανότατα κουρασμένος από το κυνήγι της επιτυχίας και τις αυταπάτες του σύγχρονου τρόπου ζωής αρπάζει την ευκαιρία να ζήσει τη δική του «ελευθερία». Ενημερώνει ότι βρήκε νέα δουλειά στον ΟΗΕ στην Γενεύη. «Εν ώρα εργασίας» περιπλανιέται στις Γαλλικές Άλπεις, στους δρόμους και τα καφέ, ζει τον περισσότερο χρόνο στο αυτοκίνητο του ακούγοντας μουσική, βιοπορίζεται εξαπατώντας τους γύρω του, αποσπώντας τους χρήματα υποσχόμενος ότι λόγω της θέσης του θα τα επενδύσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Φτιάχνει φανταστικά πλάνα εργασίας και οικοδομεί σταδιακά μια πλασματική ζωή, μέσα από συνεχή ψέματα και απάτες. Αυτή είναι πλέον η εργασία του. Στις άσκοπες περιπλανήσεις του συναντά έναν λαθρέμπορο. Εντυπωσιάζεται από την προσωπικότητα του και γρήγορα γίνεται συνεργάτης του στο λαθρεμπόριο. Τα Σαββατοκύριακα επιστρέφει στο σπίτι του και υποδύεται με επιτυχία το ρόλο του καλού πατέρα, συζύγου, γιου. Ο σκηνοθέτης κράτησε από την αληθινή ιστορία τον παράδοξο τρόπο επινόησης της ψεύτικης εργασίας, αλλά δεν χρησιμοποιεί το ψέμα για να καλύψει προστατευτικά τον ήρωα του, ούτε τον δικαιολογεί τον ήρωα του εμφανίζοντας τον ως ψυχοπαθή. «Υπάρχει μία θρησκεία της εργασίας που μας περιβάλλει» δηλώνει, «είμαστε όλοι διαποτισμένοι από την ιδέα ότι είναι ντροπή να μην έχεις δουλειά». Ο Βενσάν αγαπάει την οικογένεια του, θέλει να ανήκει σε αυτήν και στην μεγάλη οικογένεια της εργασίας, αλλά ταυτόχρονα επιθυμεί την ελευθερία και την ανεξαρτησία του γεγονός που αποδεικνύει ο τρόπος που απολαμβάνει μικρές χαρές στη διάρκεια των άσκοπων περιπλανήσεων του. Προφανώς αυτές οι δύο επιθυμίες είναι τόσο αντιφατικές που ή δεν εναρμονίζονται ή εκείνος δεν μπορεί να εναρμονίσει για αυτό και σιγά-σιγά εξαντλείται, Το ασύμβατο επιθυμίας και ρόλου στον οποίο έχει εγκλωβιστεί προκαλεί την αντιφατική και εν τέλει εγκληματική συμπεριφορά του. Τι είναι ακριβώς ο ήρωας μας; Ένας υποκριτής ή ένας άνθρωπος που κουράστηκε από τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας που δεν αφήνουν καμία ελευθερία, ούτε καν χρονική να σκεφτεί, να διαπιστώσει τις πραγματικές του επιθυμίες και να τις υλοποιήσει; Ο Laurent Cantet δεν δίνει απαντήσεις στα ερωτήματα που από την αρχή δημιουργούνται στο μυαλό του θεατή. Περιγράφει με μεθοδικότητα και επιμονή τη διπλή προσωπικότητα του ήρωά που επιζητεί, και τελικά απολαμβάνει, την απελευθέρωση από την υποχρεωτική εργασία, ως αποτέλεσμα εσωτερικής ανάγκης που όμως αναπόφευκτα τον οδηγεί σε μια εφιαλτική κατάσταση από την οποία δεν μπορεί να ξεφύγει. Η ζωή του Βενσάν μόνο εικονικά ήταν υπέροχη παρόλο που η εξωτερική του εικόνα κρύβει πολύ καλά τα συντρίμμια της ύπαρξης του. Πίσω από την πραγματικότητα, υπάρχει η κρίση σε όλα τα επίπεδα. Οι ενοχές που δημιουργούνται σε όποιον δεν καλύπτει τα κοινώς αποδεκτά πρότυπα. Ο φόβος του ανολοκλήρωτου, του χρόνου που χάνεται διαρκώς. Ο φόβος της συντριβής της εικόνας του, της αποκάλυψης των ανεπαρκειών του και ο φόβος των αντιδράσεων των αγαπημένων του μετά από τόσες αποκαλύψεις. Μέσα σε αυτούς τους φόβους μοναδική ορατή διέξοδος δείχνει να είναι η φυγή και το ψέμα που την καλύπτει. Διέξοδος στην οποία ο Βενσάν παγιδεύεται και παγιδεύει και τους οικείους του. Ο ηθοποιός του θεάτρου Aurelien Recoing είναι εξαιρετικός στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Με το πρόσωπο και το σώμα του αποδίδει ρεαλιστικά και δυνατά τα αισθήματα του μικροαστού που ξαφνικά αντιμετωπίζει μια τρομακτική ελευθερία και είναι αναγκασμένος συνεχώς να εφευρίσκει τρόπους επιβίωσης, δημιουργώντας ένα από τα πιο περίπλοκα και ανησυχητικά πορτρέτα του ανθρώπου που γεννά ο σύγχρονος τρόπος ζωής και εργασίας. Η μουσική της Jocelyn Pook ενισχύει την ψυχρότητα των πλάνων μετατρέποντας την ταινία σε μια από τις πιο συγκλονιστικές δημιουργίες του ευρωπαϊκού σινεμά των τελευταίων χρόνων. Γαλλία, Δραματική, 2001. Διάρκεια: 134΄. Σκηνοθεσία: Σκηνοθεσία: Laurent Cantet. Σενάριο: Laurent Cantet, Robin Campillo. Φωτογραφία: Pierre Milon. Μουσική: Jocelyn Pook. Πρωταγωνιστούν: Aurelien Recoing, Karin Viard, Serge Livrozet. Πληροφορίες: Αυτή την περίοδο οι προβολές και εκδηλώσεις του Cine-Δράση πραγματοποιούνται στην αίθουσα του πάρκου "Μ. Θεοδωράκης" (ΤΥΠΕΤ), Υμηττού & Πλαταιών, Βριλήσσια, κάθε Πέμπτη στις 9.00μ.μ. Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine-Δράση