O Χρήστος Κορτζίδης στην εκδήλωση της «Δράσης» στα Βριλήσσια

Ο Χρήστος Κορτζίδης είναι δήμαρχος στον δήμο Ελληνικού. Το κείμενο που ακολουθεί είναι η απομαγνητοφωνημένη τοποθέτησή του στην εκδήλωση της «Δράσης» για τον «Καλλικράτη» στις 22 Φεβρουαρίου 2010 στο πάρκο Μ. Θεοδωράκη (ΤΥΠΕΤ. Θα ακολουθήσουν σύντομα οι τοποθετήσεις και των λοιπών εισηγητών. Στον δήμο Ελληνικού το δημοτικό συμβούλιο έχει τοποθετηθεί αρνητικά στην πρόταση του υπουργείου εσωτερικών για τη διοικητική μεταρρύθμιση. Θεωρούμε ότι το νομοσχέδιο δεν απαντάει στα ουσιαστικά προβλήματα που έχουν σήμερα οι δήμοι, στο πώς δηλαδή αυτοί θα γίνουν καλύτεροι και αποτελεσματικότεροι στην υπηρεσία των λαϊκών αναγκών. Ας προχωρήσουμε σε κάποιες παρατηρήσεις. Ένα πρώτο πρόβλημα, είναι το ζήτημα της συμμετοχής, πώς δηλαδή θα ενισχυθεί η συμμετοχή των πολιτών στη λειτουργία του δήμου και ο λαϊκός έλεγχος. Οι δήμοι χρειάζονται οξυγόνο και οξυγόνο είναι η συμμετοχή των εργαζομένων, της νεολαίας, στη ζωή κάθε πόλης. Η «συμμετοχή» βεβαίως δεν είναι ένα θέμα μπορεί να λυθεί με νομοθετική ρύθμιση, ωστόσο ένα νομοσχέδιο μπορεί να βοηθάει ή να δυσκολεύει αυτήν την κατεύθυνση. Εμείς υποστηρίζουμε ότι η λογική δημιουργίας δήθεν ισχυρότερων μεγάλων δήμων δυσκολεύει τον έλεγχο και τη λαϊκή συμμετοχή, απομακρύνει την τοπική αρχή από τους πολίτες. Ένα άλλο ζήτημα, είναι να δούμε πώς αντιμετωπίζει το νομοσχέδιο το λεγόμενο «δημαρχοκεντρικό» μοντέλο στην αυτοδιοίκηση. Εμείς θεωρούμε ότι με το νομοσχέδιο αυτό το μοντέλο ενισχύεται και παρόλο που είπαμε ότι δεν λύνονται όλα νομοθετικά, θα προτείναμε ο δήμαρχος να εκλέγεται από το δημοτικό συμβούλιο, ώστε αυτός να είναι διοικητικά περισσότερο ένα «εκτελεστικό όργανο», παρά αυτοτελές. Και το δημοτικό συμβούλιο θα πρέπει να εκλέγεται με απλή αναλογική για να εκφράζεται έτσι πιο αυθεντικά η βούληση των πολιτών. Σήμερα η κυβέρνηση καταργεί το 42%, αλλά διατηρεί ένα πλειοψηφικό σύστημα όπου ο πρώτος συνδυασμός παίρνει σχεδόν τα 2/3 των εδρών ανεξάρτητα από το ποσοστό που έχει πάρει στον πρώτο γύρο. Ένα δεύτερο ζήτημα που θα αντιμετώπιζε μια φιλολαϊκή μεταρρύθμιση είναι το ζήτημα των πόρων της αυτοδιοίκησης. Όλοι θα γνωρίζετε ότι οι δήμοι στη χώρα μας είναι οι φτωχότεροι, διαχειρίζονται το 2,7% του ΑΕΠ, όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι στο 11%, υπάρχει τεράστια απόσταση. Θα έπρεπε επίσης σε μια φιλολαϊκή μεταρρύθμιση να εξαλειφθεί ή να περιοριστεί η λογική της ανταποδοτικότητας που εδώ και αρκετά χρόνια προωθείται με συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές. Η λογική που λέει ότι αν θέλεις ως δήμος να κάνεις κάποιο έργο πρέπει αντίστοιχα να φορολογήσεις, π.χ. να βάλεις δίδακτρα, οικονομική συμμετοχή για τα προγράμματα του Δήμου κ.τ.λ. Η πρόταση της κυβέρνησης ενισχύει τη λογική της ανταποδοτικότητας, μιλάει για «ίδια έσοδα» των δήμων, για αύξηση εσόδων και οικονομική αυτοτέλεια. Και βέβαια, θα ήταν αφελής όποιος πιστεύει ότι στα σημερινά οικονομικά πλαίσια η κυβέρνηση προτίθεται να ενισχύσει οικονομικά τους δήμους. Αυτό που φαίνεται είναι ότι η κυβέρνηση θα δώσει λιγότερα, ήδη τους τελευταίους μήνες γίνονται περικοπές, η τελευταία δόση των παρακρατηθέντων εσόδων των δήμων ήταν μειωμένη κατά 10% από την αναμενόμενη. Ένα τρίτο ζήτημα είναι η αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας και των ελέγχων σκοπιμότητας που γίνονται στους δήμους. Από την εμπειρία μου ως δήμαρχος επισημαίνω το θέμα των προσλήψεων μέσω ΑΣΕΠ, που είναι μια απίστευτη διαδικασία που για να ολοκληρωθεί μπορεί να διαρκέσει 3-4 χρόνια, χωρίς μάλιστα να εξασφαλίζει ότι τελικά θα προσληφθούν οι αξιότεροι. Πρόβλημα είναι και οι των έλεγχοι σκοπιμότητας του ελεγκτικού συνεδρίου. Βέβαια, κάποιος θα νομίζει ότι θέλουμε να αποφεύγουμε τους ελέγχους, όμως αυτοί σε τίποτα δεν έχουν να κάνουν με ζητήματα χρηστής διαχείρισης. Ο έλεγχος του ελεγκτικού συνεδρίου είναι ένας καθαρά τυπικός, γραφειοκρατικός έλεγχος, που μπορεί να περάσει ο ελέφαντας και να κολλήσει το μυρμήγκι. Και δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην καθημερινή λειτουργία των δήμων. Δεν έχουμε δει μέσα από την πρόταση της κυβέρνησης να αντιμετωπίζονται τέτοια ζητήματα της γραφειοκρατίας, που αναφέρθηκαν απλώς ως παράδειγμα. Ένα τέταρτο ζήτημα, αφορά στο θέμα των αρμοδιοτήτων που δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί. Αυτό το έχει αναγνωρίσει και η ΚΕΔΚΕ, ότι δηλαδή πρέπει να δοθούν περισσότερες αρμοδιότητες με τους ανάλογους όμως πόρους. Αυτό που δεν βάζει η ΚΕΔΚΕ είναι το μέσα σε ποιο πλαίσιο θα γίνει αυτή η μεταφορά των αρμοδιοτήτων. Δεν είναι μόνον το ζήτημα των πόρων, αλλά και το πώς θα εφαρμοστούν σε ολόκληρη τη χώρα φιλολαϊκές πολιτικές με τους αντίστοιχους πόρους για την εφαρμογή τους. Δεν μπορεί π.χ. η μεταφορά αρμοδιοτήτων παιδείας στους δήμους ή τις περιφέρειες να γίνει όχημα για περισσότερη ιδιωτικοποίηση, για αλλαγές των εργασιακών σχέσεων, για παρεμβάσεις στα αναλυτικά προγράμματα - ανάλογα με τους χορηγούς ή την τοπική επιχειρηματικότητα. Και αντίστοιχα στην υγεία ή σε άλλους τομείς. Δεν θα πρέπει δηλαδή η μεταφορά αρμοδιοτήτων να γίνει το όχημα για τη δημιουργία ανισοτήτων, ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων, ιδιωτικοποιήσεων και μια σειρά τέτοια ζητήματα. Προσπάθησα να εξηγήσω με κάποια παραδείγματα γιατί θεωρούμε ότι δεν απαντάει στα πραγματικά προβλήματα της αυτοδιοίκησης το νομοσχέδιο. Μπαίνει εδώ ένα ερώτημα: Γιατί το κάνει τότε η κυβέρνηση; Η ίδια ισχυρίζεται ότι αυτό αποτελεί έναν αναγκαίο εκσυγχρονισμό, εξοικονόμηση πόρων, ότι θα δημιουργηθούν μεγαλύτεροι και ισχυρότεροι δήμοι, πράγμα που βέβαια δεν προκύπτει από την εμπειρία που έχουμε από τους ήδη μεγάλους δήμους. Οι μεγάλοι δήμοι είναι καλύτεροι στην οργάνωσή τους, στις υπηρεσίες που παρέχουν, μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Ακόμη και η διαφθορά μάλλον θα ενισχυθεί με αυτόν τον τρόπο. Η δική μας άποψη είναι ότι ο λόγος που η κυβέρνηση προωθεί με επιμονή αυτή τη μεταρρύθμιση είναι για να δημιουργήσει μεγαλύτερους δήμους που θα είναι απόλυτα ελεγχόμενοι από τα δυο μεγάλα κόμματα. Θα είναι εξαιρετικά δύσκολο, έως απίθανο (στο ορατό μέλλον), να βγαίνει και κάποιος δήμαρχος με μια κάπως διαφορετική άποψη από αυτήν των δυο μεγάλων κομμάτων. Ο δεύτερος λόγος είναι για να αποκτήσουμε δήμους -μεγάλες οντότητες, που θα μπορούν να κάνουν πιο εύκολα τη δουλειά τους με τους επιχειρηματίες. Αντί δηλαδή να έχει ένας μεγαλοεπενδυτής να διαπραγματεύεται με έναν δήμο που διαχειρίζεται 5εκ.€ τον χρόνο, (και του «σπάει και τα νεύρα» καμιά φορά και δεν «καταλαβαίνει»), να έχει να συζητάει με έναν δήμο που διαχειρίζεται 150-200 εκ. €, με τρόπο μάλιστα περισσότερο ανεξέλεγκτο. Γι’ αυτό πιστεύουμε ότι γίνεται αυτή η μεταρρύθμιση και αν δεν αντισταθούμε αυτό το αποτέλεσμα θα ζήσουμε τα επόμενα χρόνια. Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς; Δυστυχώς οι συσχετισμοί στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν βοηθούν για μια αποτελεσματική αντίσταση, το είδαμε αυτό και στο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ, όπου το ψήφισμα στήριξης της κυβερνητικής πολιτικής που υποστηρίχτηκε από τις δύο μεγαλύτερες παρατάξεις, υπερψηφίστηκε από το 95% των συνέδρων. Βέβαια οι δήμαρχοι που υποστηρίχτηκαν από την Ν.Δ. είπαν, Ναι στη μεταρρύθμιση, αλλά να δούμε κάποιους όρους, κάποιες προϋποθέσεις, κάποιες βελτιώσεις κλπ. Συνολικά όμως έχει δημιουργηθεί ένα ισχυρό μπλοκ που λέει πρέπει να προχωρήσουμε σ’ αυτή τη μεταρρύθμιση. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε στα όρια του δήμου μας είναι να ενημερώσουμε τον κόσμο γι’ αυτό το θέμα, να κινητοποιήσουμε τους συλλόγους και τους μαζικούς φορείς, να οργανώσουμε λαϊκές συνελεύσεις στις γειτονιές, να είναι μια ευκαιρία αυτό το θέμα για να μπει σε κίνηση ο κόσμος, να βρεθούν κάποιες μορφές οργάνωσης ώστε να εκφράζεται πιο άμεσα η λαϊκή βούληση. Και σκοπεύουμε να διοργανώσουμε τοπικό δημοψήφισμα στην πόλη μας. Εδώ θα μου επιτρέψετε μια παρένθεση: Πριν μερικές ημέρες, το δημοτικό συμβούλιο του δήμου Υπάτης πήρε απόφαση να κάνει τοπικό δημοψήφισμα. Η περιφερειάρχης όμως ακύρωσε αυτή την απόφαση ως παράνομη γιατί, αν και ο Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων προβλέπει τη δυνατότητα διενέργειας τοπικών δημοψηφισμάτων από έναν δήμο, προβλέπει παράλληλα και την έκδοση μιας κοινής υπουργικής απόφασης που θα ρυθμίζει τις λεπτομέρειες. Τέτοια όμως απόφαση από το 2006 δεν έχει ακόμη εκδοθεί και αυτό χρησιμοποιήθηκε ως αφορμή για να χαρακτηριστεί παράνομη η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Θα έχουμε δηλαδή και τέτοια προβλήματα, να μας απαγορεύουν και να πούμε την άποψή μας! Και χρειάζεται ακόμη, πέρα από την προσπάθεια που κάνει καθένας στην πόλη του να δούμε και μορφές συντονισμού. Πιστεύω ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις, ακόμη και από δημάρχους που έχουν εκλεγεί με την Ν.Δ. ή το ΠΑΣΟΚ, γιατί το θέμα των συνενώσεων είναι αρκετά ενοχλητικό, αλλά και για το θέμα των πόρων που είναι κραυγαλέο. Εδώ υπάρχει μια ξεκάθαρη κοροϊδία. Ενώ όλοι λέγανε πριν ότι είναι προϋπόθεση αποδοχής του νομοσχεδίου να υπάρξουν πόροι, ενώ όλοι λέγανε ότι ο «Καποδίστριας» δεν πέτυχε επειδή δεν στηρίχτηκε, (χωρίς και να μπουν στον κόπο να κάνουν μια αποτίμηση του «Καποδίστρια»), τώρα όλα αυτά πάνε κάπως να κουκουλωθούν. Την ώρα μάλιστα, που δεν μπαίνει ζήτημα να δώσουν περισσότερους πόρους, αλλά να αφαιρέσουν κιόλας! Νομίζω ότι κάποιοι δεν θα το «καταπιούν» αυτό και επειδή παράλληλα ενοχλούν και οι συνενώσεις, εκτιμούμε ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις. Μπορεί λοιπόν να μην μπορέσουμε να ανατρέψουμε συνολικά το νομοθέτημα που θα φέρουν, αλλά σε τέτοια θέματα μπορούμε να έχουμε κάποιες επιτυχίες και να υποχρεώσουμε την κυβέρνηση σε κάποιους συμβιβασμούς. Να το παλέψουμε λοιπόν και να είμαστε αισιόδοξοι! Να βάλουμε τον κόσμο σε κίνηση! Οι συνενώσεις δεν είναι δευτερεύον ζήτημα, είναι κομβικό. Γύρω από αυτό το ζήτημα αρθρώνεται ο «μεγάλος» δήμος. Αυτό πρέπει να ανατραπεί. Και να μην μειωθούν οι πόροι της αυτοδιοίκησης. Να πούμε στον κόσμο ότι όπως πάνε να σου αφαιρέσουν τον 14ο μισθό, έτσι προσπαθούν να σου πάρουν πόρους από την αυτοδιοίκηση. Μπορεί να κάνουμε μεγάλες αναλύσεις, αλλά πρέπει στον κόσμο να μιλήσουμε απλά. Το απλό είναι το δύσκολο. Συνένωση και οικονομικά των δήμων, οι δυο στόχοι.