11η Συνάντηση Σεμιναρίου «Σινεμά & Μουσική», Τρίτη 17/12, 8:30’μμ ζωντανά & διαδικτυακά

«Μακάρι να μεταμορφωθούμε όλοι σε ήχους στο τέλος. Αν ήμασταν ήχοι στην αρχή, είναι όμορφο να σκεφτόμαστε ότι θα επιστρέψουμε σε αυτούς στο τέλος του ταξιδιού». Ennio Morricone Την Τρίτη 17 Δεκεμβρίου στις 8:30΄μμ, στην 11η συνάντηση του σεμιναρίου «Σινεμά και Μουσική», που οργανώνει το Cine Δράση ζωντανά και διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας zoom, συνεχίζουμε τη συζήτηση για το έργο του Ennio Morricone. Στη διάρκεια της συνάντησης βλέπουμε αποσπάσματα και σχολιάζουμε ταινίες όπως «Η Αποστολή» (1986), «Οι Αδιάφθοροι» (1987) «Σινεμά ο Παράδεισος» (1988), «Άδωξοι Μπάσταρδη» (2009). Ο κόσμος ξύπνησε τη Δευτέρα 6 Ιουλίου 2020, με την καταστροφικά θλιβερή είδηση του θανάτου του συνθέτη, του Ιταλού Maestro που κόσμησε εκατοντάδες ταινίες με την απίστευτη μουσική του. Ήταν μια τεράστια απώλεια για όλους όσους αγαπούν τη μουσική και τον κινηματογράφο, αλλά και για κάθε παθιασμένο λάτρη των τεχνών γενικότερα. Ο Morricone περπάτησε σε αυτόν τον συχνά θλιβερό κόσμο για περισσότερα από 90 χρόνια, έζησε μια μακρά, γόνιμη ζωή, γεμάτη επιτυχίες, διακρίσεις και επιτεύγματα. Μέσα από τη μουσική του μετέφερε ομορφιά, αγάπη, αξιοπρέπεια και ευγνωμοσύνη, δωρίζοντας το ταλέντο του με όλο τον κόσμο. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι είναι ήδη αιώνιος, στο πάνθεον των Μεγάλων, όχι μόνο των συνθετών ταινιών, αλλά και των κορυφαίων όλων των εποχών όπως ο Μπαχ, ο Μπετόβεν, ο Μότσαρτ, ο Μάλερ, ο Στραβίνσκι, ο Τσαϊκόφσκι. Το έργο του είναι μέρος των πολιτιστικών αποσκευών ολόκληρου του κόσμου και θα συνεχίσουμε να το απολαμβάνουμε στους αιώνες. Ennio Morricone συνοψίζει στα καλύτερα της την ουσία του της ένοιας «συνθέτης ταινιών». Εκτός από το ότι υπήρξε απίστευτα αγαπητός σε κοινό και συναδέλφους σε όλο τον κόσμο, θα μείνει πάντα ως χαρακτηριστικό παράδειγμά του τι μπορεί να επιτύχει ο γάμος μουσικής-εικόνας όταν ο καλλιτέχνης έχει πλήρη έλεγχο της τέχνης του και είναι απόλυτα αφοσιωμένος σε αυτή, κάτι που στην περίπτωσή του σήμαινε να συνεχίζει να μελετά, να βελτιώνει και να κατανοεί την αληθινή ουσία της μουσικής. «Ο συνθέτης δεν επινοεί τη μουσική, αλλά «την ανεβάζει τη στιγμή που την αντιλαμβάνεται, με αγάπη και αφοσίωση», έλεγε. Είναι αδύνατο να μην σκεφτούμε τις όμορφες μελωδίες του σε αυτές από το Once Upon a Time In America, το Cinema Paradiso ή τον ιδιότυπο συνδυασμό ύφους και ήχων σε παρτιτούρες όπως A Fistful of Dollars, Investigation on a Citizen Above Suspicion και το εμβληματικό The Good, The Bad and the Ugly ή το πανέμορφο τέλειο μείγμα χορωδιακής, έθνικ και συμφωνικής μουσικής που συνοδεύει το The Mission ως ένα είδος διαχρονικής ιερής καντάτας. Αυτά τα έργα και πολλά άλλα σε μια καριέρα που διήρκεσε πάνω από 60 χρόνια και περιλαμβάνει περισσότερες από 500+ ταινίες και τηλεοπτικές σειρές, θα είναι για πάντα μέρος της καλύτερης κινηματογραφικής μουσικής που γράφτηκε ποτέ. Όλα αυτά όμως δεν θεωρήθηκαν ποτέ δεδομένα από τον Maestro. Ακόμη και η φαινομενική ευκολία του να παράγει διαχρονικές μελωδίες ήταν στην πραγματικότητα αποτέλεσμα μιας σκληρής, έντονης δουλειάς, που εκτελούνταν πάντα στη σιωπή του σπιτιού του, στο γραφείο, μόνο με μολύβι και χαρτί, ούτε καν πιάνο. «Ο συνθέτης έχει μια αρχική ιδέα, μια βασική ουσία που σιγά σιγά επεξεργάζεται στο μυαλό του. Μπορεί να το γράψει, μετά να το σβήσει και να ξαναρχίσει από την αρχή. Η μουσική δεν πηγάζει με ρομαντικό τρόπο, κοιτάζοντας τον ουρανό και συλλαμβάνοντας την έμπνευση από τον αιθέρα. Η σύνθεση μουσικής είναι μια σκληρή δουλειά». Η ταπεινοφροσύνη και η ειλικρίνεια που φαίνονται σε αυτά τα λόγια καθώς περιγράφει τη διαδικασία της σύνθεσης είναι ουσιαστικής σημασίας για να καταλάβουμε τους λόγους που πάντα θα τον θυμόμαστε ως έναν από τους μεγάλους όλων των εποχών στα χρονικά της μουσικής ιστορίας. Ο Ennio Morricone γνώριζε βαθιά τις αισθητικές διακρίσεις και διαφορές μεταξύ ορισμένων τύπων μουσικής, αλλά πάντα αντιμετώπιζε το έργο με τον ίδιο σεβασμό και αξιοπρέπεια. Δεν είχε σημασία αν δούλευε σε εκθαμβωτικές διασκευές για Ιταλούς τραγουδιστές της ποπ στη δεκαετία του 1960, ή αν έγραφε μουσική για ένα είδος ταινίας όπως η Orca, ή αν συνεργαζόταν με τον ποιητή που έγινε κινηματογραφιστής Pier Paolo Pasolini ή δημιουργούς όπως ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι και ο Τέρενς Μάλικ. Η πειθαρχία και η σοβαρότητα της δουλειάς του ήταν πάντα παρούσες και ας σημείωνε τη διαφορά μεταξύ της μουσικής που έγραφε για την αίθουσα συναυλιών έναντι των έργων του για τον κινηματογράφο: «Υπάρχει ένα βαθύ χάσμα μεταξύ των δύο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει μουσική A και B διαλογής.» τόνιζε. Ως εκ τούτου υπήρξε ο συνθέτης που έκανε τα περισσότερα για να φέρει τη μουσική του κινηματογράφου έξω από το αρχικό της πλαίσιο και να της προσδώσει την ίδια αξία με τη μουσική που γράφτηκε για την αίθουσα συναυλιών. Η παγκόσμια επιτυχία των sold-out συναυλιών του σε όλο τον κόσμο σε τεράστιες αθλητικές αρένες και συνεδριακά κέντρα τις τελευταίες δύο δεκαετίες της ζωής του σίγουρα το επιβεβαιώνει. Το θεμελιώδες αυτό πλεονέκτημα του έργου τονίζεται καλύτερα από το γεγονός ότι πολλές από τις παρτιτούρες του σήμερα τους θυμούνται οι θεατές περισσότερο από την ίδια την ταινία, πχ το Mission. Ο Morricone είχε μια απίθανη ικανότητα να διαβάζει την ταινία, να κατανοεί το πιο βαθύ νόημά της, να βρίσκει τις εσωτερικές της δυνάμεις και να τις μεγεθύνει στην πιο τέλεια μουσική μετάφραση. Ποτέ δεν κατέφυγε σε φτηνά κόλπα, ούτε επέλεξε την εύκολη διαδρομή να υπογραμμίσει απλώς τα γεγονότα στην οθόνη. Αντίθετα μπόρεσε να ενισχύσει το αόρατο και να αφήσει τα ανείπωτα να ακουστούν, σχεδόν σε σημείο που η μουσική να μπει στο επίκεντρο και να ορίσει την ίδια την ταινία. Η δουλειά του με τον Sergio Leone, με τον οποίο συνεργάστηκε σε έξι ταινίες, θεωρείται ως μια από τις πιο επιτυχημένες και διάσημες συνεργασίες μεταξύ σκηνοθέτη και συνθέτη στα χρονικά της κινηματογραφικής ιστορίας. Η πλειονότητα του διεθνούς κοινού πιθανότατα θυμάται περισσότερο τα φανταχτερά, πληθωρικά σπαγγέτι γουέστερν της «Τριλογίας του δολαρίου» με πρωταγωνιστή τον Κλιντ Ίστγουντ, αλλά η συνεργασία τους απέδωσε μερικές από τις κορυφαίες στιγμές του γάμου μουσικής και ταινίας στις μεταγενέστερες συνεργασίες τους: Once Upon a Time in the West, A Fistful of Dynamite και Once Upon a Time in America. Το χαρακτηριστικό παράδειγμα της σεκάνς- καμπή για τον χαρακτήρα της ταινίας Once Upon a Time in the West, όταν η Jill (Claudia Cardinale) φτάνει στο σταθμό. Πολλά έχουν γραφτεί για αυτήν την εμβληματική σκηνή, στην οποία η κάμερα κινείται με τους ρυθμούς της μουσικής και κυριολεκτικά ρέει σε τέλεια αρμονία με τη συγκλονιστική σύνθεση του Morricone. Είναι ένας τέλειος ορισμός της εκφραστικής δύναμης και της υπερβατικής ομορφιάς. ------------------------------------------------------------------------ Εισηγητής ο Παναγιώτης Δενδραμής, πτυχιούχος τμήματος Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, με δίπλωμα σκηνοθεσίας (Σχολή Σταυράκου) και μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στην ιστορία και θεωρία του κινηματογράφου. Είναι διδάκτορας του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (διατριβή "Η κινηματογραφική εκπαίδευση στην Ελλάδα"), όπου δίδαξε ως ακαδημαϊκός υπότροφος. Διδάσκει ιστορία του κινηματογράφου στη Σχολή Σταυράκου. Το σεμινάριο πραγματοποιείται κάθε Τρίτη στις 8.30μ.μ. στο στέκι της Δράσης, (Πάρνηθος 21, Βριλήσσια). Tαυτόχρονα μεταδίδεται διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας zoom: Meeting ID: 850 0197 3068 Passcode: 497276 Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine-Δράση