13 Ιανουαρίου 2023, 9:00 μμ

11η Συνάντηση 13 Ιανουαρίου 2023, 9:00 μμ Σεμινάριο Κινηματογράφος και Λογοτεχνία: Το Φιλμ Νουάρ Στην 11η συνάντηση του σεμιναρίου «Κινηματογράφος και Λογοτεχνία» που θα γίνει την Παρασκευή 3 Ιανουαρίου στις 9:00μμ, συνεχίζουμε τη συζήτηση για το φιλμ νουάρ. Βλέπουμε και σχολιάζουμε τις ταινίες «Έξαψη» του Λόρενς Κάνσταν (1981) σε σενάριο του σκηνοθέτη και «Διχασμένο Κορμί» (1984) του Μπράιαν ντε Πάλμα σε σενάριο του ίδιου και του Robert J. Avrech. Έξαψη / Body Heat ΗΠΑ, Νέο-Νουάρ, 1981. Διάρκεια: 113’. Σκηνοθεσία: Lawrence Kasdan. Πρωταγωνιστούν: William Hurt, Kathleen Turner, Richard Crenna, Ted Danson, J.A. Preston, Mickey Rourke. Σενάριο: Lawrence Kasdan. Μουσική: John Barry. Φωτογραφία: Richard H. Kline. Tο καλοκαίρι του 1981 στη Φλόριντα έβραζε ο τόπος. Μια αίσθηση πυρακτωμένης αναμονής έβαζε φωτιά σε ό,τι μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν δεδομένο. Όταν κάνει τόση ζέστη, τίποτα δεν μπορεί να είναι δεδομένο. Ούτε μια τυχαία συνάντηση ανάμεσα σε έναν άνδρα και μια γυναίκα. Ούτε μια τυχαία συνάντηση ανάμεσα σε αυτόν τον άνδρα και σε αυτήν την γυναίκα. Ό,τι ενώνει και χωρίζει τον Νεντ και τη Μάτι είναι η κάψα που μοιάζει να έχει ποτίσει εκτός από ολόκληρη την πόλη και τα ίδια τα σώματά τους. Ήρωες ενός φιλμ από αυτά που δεν θα γυρίζονταν ποτέ αν το σκηνικό τους δεν ήταν οι βασανιστικές ζεστές μέρες μιας γεμάτης σκοτεινά μυστικά και υπόγειες διαδρομές πόλης, θα παραδοθούν σε ένα μοιραίο πάθος, φτιάχνοντας μια ιστορία μέσα από τα βλέμματά τους, τον τρόπο που ο ιδρώτας κυλάει στο κορμί τους, τη θερμοκρασία που ανεβαίνει επικίνδυνα κάθε φορά που γυμνοί ξεχνούν πως είναι πρωταγωνιστές μιας αστυνομικής ίντριγκας και γίνονται σύμβολα μιας παραληρηματικής μεταφοράς πάνω στο παράλογο ενός έρωτα καταδικασμένου να γεννηθεί και να πεθάνει όσο είναι ακόμη ζεστός. O σεναριογράφος Λόρενς Κάσνταν περνάει πίσω από την κάμερα ως σκηνοθέτης και προκαλεί έντονες αντιδράσεις με την «Έξαψη» τη οποία και χαρακτηρίζεται ως το πιο έξοχο ντεμπούτο στην ιστορία του κινηματογράφου. Σε μια ευθεία γραμμή που εκμηδενίζει την απόσταση ανάμεσα στην μεγάλη παράδοση του νουάρ και της post εποχής του και λίγο πριν η δεκαετία του '80 καταψύξει τα πάντα στο συντηρητισμό, η έξαψη της «Έξαψης» οφείλεται στο αλά Ρέιμοντ Τσάντλερ σενάριο του Λόρενς Κάσνταν, στην εικόνα του Γουίλιαμ Χαρτ να ανοίγει το ψυγείο και να στέκεται μπροστά του ημίγυμνος για να δροσιστεί, στη θέρμη μιας φλεγόμενης φωτογραφίας που κάνει κάθε γωνιά της οθόνης να αναδύει θερμότητα, στην πρώτη φορά που είδαμε ποτέ την Κάθλιν Τέρνερ να ελευθερώνει ξεδιάντροπα τη σεξουαλική ορμή όλων των femme fatales που μέχρι εκείνη τη στιγμή παρέσυραν έναν άντρα στο θανάσιμο παιχνίδι τους για τον πιο σημαντικό ή ασήμαντο λόγο. Διχασμένο Κορμί/Body Double ΗΠΑ, Νέο-Νουάρ, 1984. Διάρκεια: 114’. Σκηνοθεσία: Brian De Palma. Σενάριο: Robert J. Avrech, Brian De Palma Στόρι: Brian De Palma Πρωταγωνιστούν: Craig Wasson, Melanie Griffith, Gregg Henry, Deborah Shelton, Guy Boyd, Dennis Franz, Al Israel, Barbara Crampton, Monte Landis. Μουσική: Pino Donaggio. Φωτογραφία: Stephen H. Burum. Ένας ηθοποιός χάνει το ρόλο του σε μια ταινία τρόμου εξαιτίας της κλειστοφοβίας του. Στη συνέχεια, χάνει τη φίλη του, από κάποιον άλλο. Τότε εμφανίζεται στη ζωή του ένας περίεργος τύπος που του παραχωρεί το σπίτι του, και ένα τηλεσκόπιο για να παρακολουθεί την όμορφη γειτόνισσα που κάνει στριπτίζ, ώσπου αυτή να δολοφονηθεί από κάποιον άγνωστο καθώς ο ηθοποιός παρακολουθεί το θέαμα. Αυτή είναι μόλις η είσοδος ενός λαβυρίνθου και οδηγός του θα είναι μια πορνοστάρ. Αναφορικά με τους σύγχρονους σκηνοθέτες ερωτικών θρίλερ, ο μετρ, ο δάσκαλος είναι ο Μπράιαν Nτε Πάλμα (δεν συμπεριλαμβάνουμε τους κλασικούς Φριντς Λανγκ, Άλφρεντ Χίτσκοκ, Ότο Πρέμινγκερ, Μπίλι Γουάιλντερ, κ.α.). Ο ντε Πάλμα έχει κάνει πολλά αξιόλογα ψυχολογικά, ερωτικά ή ερωτικοψυχολογικά θρίλερ όπως «Μαύρη Ντάλια» (2006), «Προετοιμασία για έγκλημα» (1980), «Femme fatale» (2002), καθώς και το εκρηκτικό, ερωτικό κι μυστηριώδες «Διχασμένο κορμί» το οποίο τρομάζει, παραξενεύει, διασκεδάζει και απογειώνει τον θεατή ως κατ' εξοχήν ηδονοβλεπτικό επίτευγμα. Ο σκηνοθέτης χαρακτηρίστηκε πρωτότυπος και ιδιόμορφος στυλίστας. Ένας εστέτ της σκηνοθεσίας που χρησιμοποιούσε πολλές κινηματογραφοφιλικές αναφορές, κυρίως από τα φιλμ του δασκάλου του Χίτσκοκ, αλλά και των Χάουαρντ Χοκς, Αϊζενστάιν κ.ά.. Η εξαπάτηση, η δεύτερη, ψεύτικη σκηνή, η παραπλάνηση του θεατή, αποτελούν σταθερές δομές του παιγνιώδους σινεμά του. Έτσι οι σωσίες, τα ντουέτα και οι αναδιπλασιασμοί των προσώπων αποτελούν δομική αρχή του κινηματογράφου του. Αρκετές φορές, ξεκινά τις ταινίες του με μια εντυπωσιακή και δυνατή αρχική σκηνή. Στη συνέχεια η ταινία γίνεται πιο περίπλοκη και σύνθετη, οι εξηγήσεις και οι αναγνώσεις μπερδεύονται. Το τέλος, επιδέχεται συχνά διπλή ανάγνωση, όπου η πρώτη εκδοχή είναι πιο συμβατική, ενώ η δεύτερη αληθινή. Χρησιμοποιεί φοβερά τράβελινγκ και πανοραμικά, μεγάλα πλάνα, πλονζέ λήψεις, αργή κίνηση και άλλα κατορθώματα της κάμερας. Στο σινεμά του, αυτή είναι το αφεντικό, αυτή επιτάσσει την εξέλιξη της φόρμας, αυτή επιτυγχάνει τα διάφορα κινηματογραφικά επιτεύγματα. Γενικά, χάρη στη δεξιοτεχνία του, παίζει επικίνδυνα με τα νεύρα και τους σφυγμούς του θεατή του. Στο Body Double και σε άλλα φιλμ το θέαμα που στήνει ο ντεΠάλμα είναι κάτι σαν κινηματογραφική ή μεγάλη θεατρική σκηνή-πλατό για τον θεατή ηδονοβλεψία, κάτι σαν μεγάλη θεαματική σκηνή όπου γίνονται ευδιάκριτα τα πλάνα, τα κινηματογραφικά και τεχνικά κόλπα του σκηνοθέτη, που αποσκοπούν απλά και μόνο στη μεγαλύτερη δυνατή ηδονή. Τα πλάνα, δηλαδή, έχουν μια αυτονομία, είναι υπερεπεξεργασμένα και ωραία, φτιαγμένα για θέαση και για απόλαυση. Αυτός είναι ο σκοπός του κινηματογράφου, άποψη που κληρονόμησε από τον δάσκαλό του Χίτσκοκ: να υπηρετήσει την απόλαυση του θεατή. To σεμινάριο πραγματοποιείται ζωντανά στο στέκι της Δράσης για μια Άλλη Πόλη (Πάρνηθος 21) και διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας Zoom: Κινηματογράφος και λογοτεχνία: Film Noir Meeting ID: 826 3104 5253 Passcode: 161882 Πληροφορίες για το κόστος συμμετοχής: 2111165797, στέκι της ΔΡΑΣΗΣ